عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Burkina Faso'da bir yılda ikinci darbe

Burkina Faso'da bir yılda ikinci darbe
TT
TT

Burkina Faso'da bir yılda ikinci darbe

Burkina Faso'da bir yılda ikinci darbe

Çalkantılı Batı Afrika ülkesi Burkina Faso’da dün gece askeri darbe oldu. Yüzbaşı İbrahim Traore ve destekçileri, ocak ayında darbe ile yönetime el koyan Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba'nın ülkedeki şiddeti engellemede yetersiz kaldığını öne sürerek yönetime el koyduklarını duyurdu ve anayasayı askıya aldı.
Askeri konsey başkanı Paul-Henri Damiba iktidara gelmesinden 10 aydan kısa bir süre sonra Cuma akşamı devrildi. Darbe, başkent Ouagadougou'daki bir ordu kampının yakınında silahlı saldırı, başkanlık sarayı yakınında bir patlama ve yaygın uluslararası kınamaların ortasında devlet televizyon programlarının kesintiye uğramasıyla başladı. Burkina Faso, tarihi boyunca 9 darbe ve bir başarısız darbe girişimi yaşadı.
Yeni darbe lideri Yüzbaşı İbrahim Traore (34), darbe sonrası yanında askerlerle televizyonda boy gösterdi.
İbrahim Traore öncülüğündeki darbeciler hükümetin feshedildiğini, anayasanın askıya alındığını, sınırların kapatıldığını ve gece sokağa çıkma yasağının ilan edildiğini duyurdu.
Traore, kuzeydeki Kaya bölgesindeki anti-militan özel kuvvetler birliğinin (Kobra) başında bulunuyor. Traore, Ocak ayında Damiba'nın iktidarı ele geçirmesine yardım eden bir grup subayın, militanların isyanına yanıt verememesi nedeniyle Damiba’yı görevden almaya karar verdiğini söyledi.
Traore tarafından imzalanan ve başka bir subay tarafından kamuflaj üniformalı bir grup asker arasında televizyonda okunan açıklama şöyle: “Kötüleşen durum karşısında, birkaç kez Damiba'yı geçiş sürecini güvenlik sorununa odaklamaya ikna etmeye çalıştık. Damiba subayların orduyu yeniden düzenleme önerilerini reddetti ve bunun yerine önceki rejimin devrilmesine yol açan askeri yapılanmaya devam etti. Damiba'nın eylemleri yavaş yavaş arzularının en başından beri taleplerimizden uzaklaşmakta olduğuna bizi ikna etti. Bugün Damiba'yı devirmeye karar verdik.”
Açıklamada ayrıca, ulusal paydaşların yakında yeni bir geçiş tüzüğü kabul etmeye ve başka bir sivil veya askeri cumhurbaşkanı atamaya davet edileceği belirtildi. Traore, anayasanın askıya alındığını, geçiş sözleşmesinin yürürlükten kaldırıldığını, sınırların süresiz olarak kapatıldığını ve tüm siyasi ve sivil toplum faaliyetlerinin askıya alındığını bildirdi.
Başkent Ouagadougou'da temkinli bir sakinlik hüküm sürdü; zırhlı araçlar ve kamyonlardaki askerler Ulusal Televizyon Merkezi'ni korudu ancak ana yollarda trafik yavaş yavaş yeniden başladı.
Afrika'nın Sahel bölgesinde yer alan Burkina Faso, 2015'ten bu yana El-Kaide ve DEAŞ'a bağlı silahlı grupların yaygın saldırılarına tanık oldu ve binlerce kişi öldü ve yaklaşık iki milyon kişi yerinden oldu.
Nairobi'de ikamet eden Afrika meseleleri konusunda uzmanlaşmış bir siyasi araştırmacı Abdelkadir Kaver, Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şunları söyledi: “Burkina Faso'daki şiddet, yönetime gelirken militanları ortadan kaldırmak gibi büyük vaatlerde bulunan ve bu sayede seçilen askeri konsey komutanına yönelik öfkeye neden oldu. Ancak Burkina Faso'daki güvenlik durumu düzelmedi.”
Damiba, iktidarı devraldığı sırada, yıllardır kanlı saldırılarla sarsılan bir ülkede güvenliği önceliği haline getirme sözü vermişti.
Resmi rakamlara göre, Burkina Faso bölgesinin yüzde 40'ından fazlası devlet  kontrolünün dışında bulunuyor. Geçen hafta, Djibo şehrine giden bir tedarik konvoyunun saldırıya uğraması sonrasında en az 11 asker öldü, yaklaşık 50 sivil kayıp. Geçen Haziran ayında, Sitenga katliamında (kuzey) 86 sivil öldürülmüştü.
Diğer yandan Damiba'nın akıbeti hakkında bilgi yok. Traore'nin açıklamasında tutuklanıp tutuklanmadığı belirtilmedi.
Uluslararası eleştiri
Darbe, uluslararası düzeyde büyük eleştiriler aldı. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Burkina Faso'da askeri darbenin, ülkenin anayasal yönetime dönüş yolunda ilerleme kaydettiği uygun olmayan bir zamanda gerçekleştiğini duyurdu.
Afrika Birliği'nden (AfB) yapılan açıklamada ise orduya, "sivil nüfusa, sivil özgürlüklere ve insan haklarına yönelik her türlü şiddet veya tehdit eyleminden derhal ve tamamen kaçınma" çağrısında bulunuldu.
Fransa, eski sömürgesi Burkina Faso'nun başkenti Ouagadougou'da bulunan 4 ila 5 bin arasındaki vatandaşlarına evlerinde kalma çağrısı yaptı. Avrupa Birliği de mevcut olaylarla ilgili "endişesini" dile getirdi. ABD ise "ilgili tüm taraflara sükûnet ve itidalin geri dönüşü" için çağrıda bulundu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İsrail'in iç cephe ikilemi durumu karmaşıklaştırıyor ve bir felakete işaret ediyor

Ultra-Ortodoks bir Yahudi, Tel Aviv'in doğusunda İran'ın füze saldırısının gerçekleştiği yerdeki bir sinagogun içindeki hasarı inceliyor (AFP)
Ultra-Ortodoks bir Yahudi, Tel Aviv'in doğusunda İran'ın füze saldırısının gerçekleştiği yerdeki bir sinagogun içindeki hasarı inceliyor (AFP)
TT
TT

İsrail'in iç cephe ikilemi durumu karmaşıklaştırıyor ve bir felakete işaret ediyor

Ultra-Ortodoks bir Yahudi, Tel Aviv'in doğusunda İran'ın füze saldırısının gerçekleştiği yerdeki bir sinagogun içindeki hasarı inceliyor (AFP)
Ultra-Ortodoks bir Yahudi, Tel Aviv'in doğusunda İran'ın füze saldırısının gerçekleştiği yerdeki bir sinagogun içindeki hasarı inceliyor (AFP)

Emel Şehade

İsrail'in maruz kaldığı ve vurdukları hedefler, menzilleri ve verdikleri hasar açısından en tehlikeli olan balistik füze saldırılarından yaklaşık iki saat önce, pazartesi gece yarısından sonra sona eren toplantıda, İsrail kabinesi, savaş alanı ile diplomatik, uluslararası ve Amerikan cephelerindeki gelişmeleri göz önüne alarak, İran ile nükleer anlaşma için müzakerelere devam edip etmeme konusunda bir karar almadı.

 

Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tzachi Hanegbi, “İsrail ve Yahudi halkı için tarihi ve varoluşsal bir savaş” olarak tanımladığı bir savaşın dördüncü gününde bu konuda bir karar için daha erken olduğunu açıkladı. Hanegbi, İsrail'in İran'ın yakında beyaz bayrak çekmeyeceğini bilmesine rağmen, iyi düşünülmüş bir plana göre yürütülen operasyonların durmayacağını ve müzakere masasına geri dönmeye yönelik herhangi bir dış baskının kendisini durdurmayacağını düşünüyor. “İsrail, İran'ın müzakere oturumlarını uranyum zenginleştirme ve nükleer yeteneklerini geliştirme çabalarını yoğunlaştırmak için kullandığını gösteren tüm raporlara ve kanıtlara sahiptir. Nihai amacı nükleer bir İran’ı engellemek olan tüm hedeflerimizi gerçekleştirmeden savaşın durması halinde, İran’ın istediği ve yapacağı şey budur. Bu durumda aynı yere geri döneceğiz ve İran bir kez daha bizim için büyük bir tehdit oluşturacak.”

İran füzelerinin Hayfa'dan güney ile merkezdeki büyük Tel Aviv'e kadar İsrail'in geniş bir bölgesinde yol açtığı korkunç yıkıma, ölümlere ve yaralanmalara rağmen Hanegbi, İsrail'in müzakere masasına oturmayacağını yineledi. Aksine, İran'daki savaşın devamını, o da “sadece liderliğin ve karar alıcıların sorumluluğu değil, savaşı desteklemesi ve katılması gereken” tüm ulus için tarihi bir görev saydı. “Varoluşsal tehdidin ortadan kaldırılması gerektiğine karar veren kişi, İran'daki durum olduğu gibi devam ederse, gelecekte milyonlarca insanı daha tehlikeli bir kaderden kurtarmak için bunu yaptı” dedi. Hanegbi, savaşın birkaç gün içinde sona erdirilmesini uzak bir ihtimal olarak da gördü

İç cephe direnemeyecek

Hanegbi'nin açıklamaları, İç Cephe Komutanlığı’nın, en az dört saat boyunca hem Hayfa'da hem de İsrail'in merkezinde İran balistik füzeleri sebebiyle yıkılan binalarda mahsur kalan insanları kurtarmakla meşgul olduğu sırada geldi. Aynı zamanda, pazartesi sabahı fırlatılan ve Tel Aviv'in merkezinde bulunan sığınakları bile delip, İç Cephe Komutanlığı’nın talimatlarına uyarak orada saklanan 3 kişinin ölümüne neden olan özel bir füze türüne dair haberler de paylaşıldı. Daha sonra Tel Aviv ve özellikle Hayfa'daki sığınakların çoğunun eski olduğu ve sadece İran'dan beklenen füzelerden korunmak için değil, aynı zamanda sakinlerin uzun saatler boyunca buralarda kalabilmelerini sağlayacak herhangi bir yenileme veya iyileştirmeden geçmediği de ortaya çıktı.

Buna ilaveten, pazartesi sabahı atılan füzeler, düştükleri yerde alevleri kontrol altına alınamayan veya söndürülemeyen yangınlara da neden oldular. İç Cephe Komutanlığı ekipleri, bunları kontrol altına alabilmek için uzun saatler çalışmak zorunda kaldılar.

Her biri en az 400 kilogram patlayıcı ağırlığında olan füzelerin neden olduğu muazzam yıkım, enkaz altında kalanları arama ve kurtarma çalışmalarını daha da zorlaştırıyor. Nitekim Hayfa'da bombalanan bir binada kayıp kişileri arama çalışmaları üç kişinin cesedine ulaşılana kadar saatlerce sürdü.

Tüm bunların ortasında, hava saldırısı uyarı sistemi bir siber saldırının ardından arızalandı ve bazı bölümleri felce uğradı. Bu da, füzelerin isabet ettiği bölgelerde sirenlerin çalmamasına, sakinlerin İç Cephe Komutanlığı'nın talimatlarına uyarak güvenli yerlere ve sığınaklara yönelmemesine neden oldu.

Çoğu inşaat ve geliştirme projesini denetleyen şirket olan Ofek'in CEO'su Kobi Ofek'e göre, konutların yüzde 55'inde güvenli oda veya sığınak bulunmuyor. İran füzelerinin sakinler için oluşturduğu tehlikeden hükümeti ve İran'a savaş açma kararını verenleri sorumlu tutarak, “Hükümet bu sorun ele alınmış olsaydı can kaybını önleyebilirdi. İnsanlar panik halinde ve bugün yeni bir gerçeklik yaşıyoruz; tüm ülke İran ve Yemen'den gelen füzelerin tehdidi altında ve yıkıcı sonuçlarını her gün görüyoruz.”

İsrail hava savunma sisteminin eski başkanı Zvika Haimovich ise İran'ın son füze saldırılarında, askeri tesisler, Hayfa Körfezi ve şehrin birkaç mahallesindeki petrol rafinerileri ve hassas malzemeleri içeren önemli tesisler, stratejik tesisler, Savunma Bakanlığı'nın ve askeri üslerin bulunduğu Tel Aviv'in merkezi gibi yerlere odaklandığını söyledi. Ona göre, Tel Aviv'in mimarisi ve konutların bu hassas bölgelere yakınlığı, füzenin yörüngesinden hafifçe sapıp yerleşim alanlarına düşmesi halinde sakinleri büyük tehlikelere maruz bırakıyor.

İç cephe buna dayanamaz

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İsraillilerin ülkelerine atılan füzelerde niteliksel bir tırmandırma olarak gördükleri gelişmenin gölgesinde, yedek General Yitzhak Brick, İran'ın amacının füzelerinin İsrail'in önleyici füzelerinden sayıca fazla olması olduğuna inanıyor. “İran'ın planı, İsrail'in Arrow tipi önleyici füzeleri tükendikten sonra bile balistik füzeler fırlatmaya devam etmek. O noktada, Amerikan yardımı bile yeterli olmayacak ve İsrail kendini yeterli savunma kabiliyeti olmadan, bir tona varabilecek ağırlıkta patlayıcı savaş başlıkları taşıyan balistik füzelerin saldırısı altında bulacak” diyor.

Brick, üst düzey Amerikan kaynaklarının Washington'un operasyona lojistik olarak katıldığını ve yardım amacıyla İsrail'e istihbarat bilgisi sağladığını söylediğini aktardı.

Brick, Hava Kuvvetleri'nin İran'a yönelik saldırısının başarısına rağmen, İran’ın nükleer kapasitesini ve bomba üretme yeteneklerini ortadan kaldırmayacağını vurgularken, “Savaş ne kadar uzun sürerse, tıpkı Gazze Şeridi sınırı ile kuzey sınırındaki beldelerde Demir Kılıç Harekatı sonucunda gördüğümüz ve görmeye devam ettiğimiz gibi, ülkenin merkezindeki altyapı ve evlerin yaşayacağı yıkımın da o kadar şiddetli olacağını hesaba katmalıyız. Buna ek olarak, İsrail ülkedeki ekonomik faaliyetlerin felç olması ve havacılık, ticaret ve iş alanlarında dünyadan izole olması nedeniyle savaşı uzun süre sürdüremez. Bu izolasyon, savaş çarklarının dönmeye devam etme gücünü ciddi şekilde etkileyecek bir ekonomik çöküşe yol açabilir” dedi.

Brick, hükümeti iç cepheyi hazırlama ve hazır hale getirme konusunda çalışmadığı için eleştirerek, “konunun en üst düzeyde araştırılması konusunda defalarca uyardık ve tavsiyede bulunduk. Ancak kimse bunu ciddiye almadı ve savaşların değiştiğini, iç cephenin geçmiştekinin aksine savaşın merkezi olacağını anlamadılar. Siyasi ve askeri kademelerin iç cepheyi savaşa hazırlama konusundaki tutumunu, kayıtsızlığı, sorunları görmezden gelmeyi ve gerektiğinde müdahale etmeye hazır olmamayı simgeleyen 'üç maymun' imgesi en iyi şekilde ifade ediyor” dedi.