'Mucize malzeme' Güneş enerjisinde dünya rekoru kırdı

Perovskit, ultra yüksek hızlı iletişimden yenilenebilir enerji üretimine kadar birçok alanı dönüştürme potansiyeliyle övgü topluyor

Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
TT

'Mucize malzeme' Güneş enerjisinde dünya rekoru kırdı

Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)

The Independent'ta yer alan habere göre araştırmacılar, silikon Güneş pillerindeki yüzde 30 verimlilik bariyerini ilk kez, bu pilleri "mucize malzeme" perovskitle birleştirerek geçti.
Hollanda'daki çeşitli üniversitelerden ve enstitülerden bir ekip, yaklaşık yüzde 22 enerji dönüştürme verimliliğine sahip geleneksel silikon bazlı pilleri, perovskitin geniş çapta kabul gören özellikleriyle destekleyen, çok eklemli bir Güneş piliyle bu buluşu gerçekleştirdi.
Araştırmacılar, 4 terminalli çok eklemli cihazla yüzde 30'dan fazla verimlilik elde etmenin, "enerji geçişini hızlandırmada büyük bir adım" olduğunu ve fosil yakıt bağımlılığını azaltarak enerji güvenliğini artırabileceğini belirtti.
Hollanda Uygulamalı Bilimsel Araştırma Örgütü'nden (TNO) Dr. Mehrdad Najafi, "Bu tür Güneş pili, yakın kızılötesi ışığın yüzde 93'ünden fazlasının cihaza ulaşmasını sağlayan epey şeffaf bir sırt temasına sahip. Bu performans, deneysel laboratuvar çalışmalarında kılavuz olarak gelişmiş optik ve elektrik simülasyonları kullanılarak, yarı saydam perovskit Güneş pillerinin tüm katmanların optimize edilmesiyle elde edildi" dedi.
Perovskit, ultra yüksek hızlı iletişimden yenilenebilir enerji üretimine kadar bir dizi endüstriyi dönüştürme potansiyeliyle övgü topluyor.
Son Güneş pili rekorunun arkasındaki araştırmacılar, şimdi yaygın kullanıma ulaşmak için teknolojiyi ticarileştirmeyi umuyor.
Tandem PV'nin program yöneticisi Profesör Gianluca Coletti, "Artık bileşenleri biliyoruz ve yüzde 30'un üzerinde verimliliğe ulaşmak için gereken katmanları kontrol edebiliyoruz. Bu malzemeleri ve süreçleri geniş bir alana taşımak için önceki yıllarda elde edilen ölçeklenebilirlik uzmanlığı ve bilgisiyle birleştiğinde, bu yüzde 30'un ötesinde verimlilik sağlayan teknolojiyi seri üretime geçirmek için endüstriyel ortaklarımızla birlikte işe odaklanabiliriz" dedi.
Araştırmanın sonuçları Milano'daki Dünya Fotovoltaik Enerji Dönüşümü Konferansı'nda (WCPEC-8) sunuldu.



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters