'Mucize malzeme' Güneş enerjisinde dünya rekoru kırdı

Perovskit, ultra yüksek hızlı iletişimden yenilenebilir enerji üretimine kadar birçok alanı dönüştürme potansiyeliyle övgü topluyor

Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
TT

'Mucize malzeme' Güneş enerjisinde dünya rekoru kırdı

Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)
Kübik yapı özelliği gösteren perovskit, oksit mineraller kategorisinde yer alıyor (Wikimedia Commons)

The Independent'ta yer alan habere göre araştırmacılar, silikon Güneş pillerindeki yüzde 30 verimlilik bariyerini ilk kez, bu pilleri "mucize malzeme" perovskitle birleştirerek geçti.
Hollanda'daki çeşitli üniversitelerden ve enstitülerden bir ekip, yaklaşık yüzde 22 enerji dönüştürme verimliliğine sahip geleneksel silikon bazlı pilleri, perovskitin geniş çapta kabul gören özellikleriyle destekleyen, çok eklemli bir Güneş piliyle bu buluşu gerçekleştirdi.
Araştırmacılar, 4 terminalli çok eklemli cihazla yüzde 30'dan fazla verimlilik elde etmenin, "enerji geçişini hızlandırmada büyük bir adım" olduğunu ve fosil yakıt bağımlılığını azaltarak enerji güvenliğini artırabileceğini belirtti.
Hollanda Uygulamalı Bilimsel Araştırma Örgütü'nden (TNO) Dr. Mehrdad Najafi, "Bu tür Güneş pili, yakın kızılötesi ışığın yüzde 93'ünden fazlasının cihaza ulaşmasını sağlayan epey şeffaf bir sırt temasına sahip. Bu performans, deneysel laboratuvar çalışmalarında kılavuz olarak gelişmiş optik ve elektrik simülasyonları kullanılarak, yarı saydam perovskit Güneş pillerinin tüm katmanların optimize edilmesiyle elde edildi" dedi.
Perovskit, ultra yüksek hızlı iletişimden yenilenebilir enerji üretimine kadar bir dizi endüstriyi dönüştürme potansiyeliyle övgü topluyor.
Son Güneş pili rekorunun arkasındaki araştırmacılar, şimdi yaygın kullanıma ulaşmak için teknolojiyi ticarileştirmeyi umuyor.
Tandem PV'nin program yöneticisi Profesör Gianluca Coletti, "Artık bileşenleri biliyoruz ve yüzde 30'un üzerinde verimliliğe ulaşmak için gereken katmanları kontrol edebiliyoruz. Bu malzemeleri ve süreçleri geniş bir alana taşımak için önceki yıllarda elde edilen ölçeklenebilirlik uzmanlığı ve bilgisiyle birleştiğinde, bu yüzde 30'un ötesinde verimlilik sağlayan teknolojiyi seri üretime geçirmek için endüstriyel ortaklarımızla birlikte işe odaklanabiliriz" dedi.
Araştırmanın sonuçları Milano'daki Dünya Fotovoltaik Enerji Dönüşümü Konferansı'nda (WCPEC-8) sunuldu.



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature