NASA ekipleri kasımda fırlatılacak Ay roketini hazırlıyor

NASA, üçüncü fırlatma girişiminin ve kasım ayının, ağustos ve eylüldeki girişimlerden daha iyi geçmesi umuduyla büyük Ay roketini inceliyor

NASA Ay Roketi (AP)
NASA Ay Roketi (AP)
TT

NASA ekipleri kasımda fırlatılacak Ay roketini hazırlıyor

NASA Ay Roketi (AP)
NASA Ay Roketi (AP)

The Independent'ta yer alan habere göre NASA mühendisleri uzay ajansının Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketinin etrafına toplandı ve uzun zamandır beklenen Artemis I görevi test uçuşu için 12 Kasım'da açılacak fırlatma takvimine hazır olma umuduyla sistemleri kontrol ediyor.
NASA, Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nde 39B fırlatma kompleksinde haftalarca kalan SLS roketini ve Orion uzay aracını, fırlatma sistemini Ian Kasırgası'ndan korumak için 26 Eylül'de roket hangarı Araç Montaj Binası'na geri götürmüştü.
NASA ekipleri 30 Eylül'e kadar SLS veya Orion'da fırtınaya bağlı herhangi bir hasar bulamadı ve şimdi roketi başka bir fırlatma girişimi amacıyla fırlatma rampasına geri döndürmeye hazırlamak için gerekli tüm sistem kontrollerini yapıyor. Bu, 29 Ağustos ve 3 Eylül'deki iptal edilen fırlatmaların ardından üçüncü fırlatma girişimi olacak.
NASA'ya göre hazırlık çalışmaları arasında müteakip görev sırasında serbest bırakılacak küçük, deneysel uydulardakiler de dahil roket ve uzay aracındaki termal koruma malzemelerinin kontrol edilmesi, roket ve uzay aracındaki bataryaların şarj edilmesi ve biyolojik deney örneklerinin yenilenmesi yer alıyor.
Artemis I, fırlatıldığında, SLS roketinin ilk yörünge test uçuşu olacak ve Orion uzay aracı Ay'a, Ay'ın çevresine ve Ay'dan geri dönüş yoluna gönderilecek. Bu, 2024'teki ilk mürettebatlı görevden önce hem roketin hem de uzay aracının bir aydan uzun sürecek mürettebatsız deneme uçuşu olacak. Artemis II adlı bu mürettebatlı görevde, 4 astronottan oluşan mürettebat benzer bir Ay uçuşu görevini gerçekleştirecek.
Her şey yolunda giderse 2025'te Artemis III'le beraber iki astronot 1970'lerden bu yana ilk kez Ay'a inecek.
Ian Kasırgası 28 Eylül'de saatte 249 km hızla esen rüzgarlarla bir Kategori 4 fırtınası olarak Florida ana karasına ulaşırken, Kennedy Uzay Merkezi'ne vardığında zayıflayarak tropik fırtınaya dönüşmüştü. NASA'ya göre bölgeye çok az zarar verildi. NASA'nın Crew-5 (Mürettebat-5) görevi, çarşamba günü merkezden Uluslararası Uzay İstasyonu'na sorunsuzca fırlatılabildi.
Fakat fırtına, tekrarlanan yakıt testleri ve iptal edilen fırlatmalar da dahil Artemis I'in uzaya gönderilmesinde yaşanan uzun gecikmelerin sadece sonuncusuydu.
29 Ağustos'taki fırlatma girişimi motor soğutma sorunu, 3 Eylül'deki fırlatmaysa yakıt sızıntısı nedeniyle iptal edilmişti.
Bununla beraber NASA yetkilileri sabırlı davrandı. Yönetici Bill Nelson roketin "hazır olduklarında" hazır olacağını söyledi.
NASA bir sonraki fırlatma girişimi için henüz kesin bir tarih belirlemedi ama 12 Kasım'da açılan kasım fırlatma takvimi başarısız olursa diye uzay ajansı 2023'e kadarki fırlatma takvimini göz önünde bulunduruyor.



Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
TT

Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)

Rachel Dobkin 

Cinsiyet açıklama partileri, yeni çocuklarının kız mı erkek mi olacağını merakla bekleyen aileler arasında giderek daha popüler hale geliyor. Ancak popüler inanışlara karşı çıkan yeni bir araştırmaya göre, bebeklerin cinsiyeti yazı tura sonucu gibi şansla belirlenmiyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta cuma günü yayımlanan bir çalışma, ailelerin erkek ya da kız çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğınu ve bazı faktörlerin bu ihtimali etkilediğini tespit etti.

1956-2015'te iki ya da daha fazla sefer birer bebek doğuran en az 58 bin kadını analiz eden araştırmacılar, aynı cinsiyetten en az üç çocuk yapan annelerin, sonraki bebeklerinin yine aynı cinsiyetten olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu saptadı.

Kız ya da erkek çocuk sahibi olma ihtimali bu kişilerde yüzde 50-50 değil: Üç kız çocuk sahibi ailelerin başka bir kız çocuğu olma ihtimali yüzde 58, üç erkek çocuğu olan ailelerin bir erkek çocuk daha dünyaya getirme ihtimaliyse yüzde 61.

Peki neden böyle oluyor?

Araştırmacılar, annenin doğum yaptığı yaşa ve genetiğe işaret ediyor.

Çocuk doğurmaya 28 yaşından sonra başlayan kadınların aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma ihtimali biraz daha yüksek çıktı. Çalışmada sadece erkek ya da sadece kız çocuk doğurmakla ilişkili iki gen de tespit edildi.

Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme ve epidemiyoloji alanında öğretim üyesi olan Jorge Chavarro, kıdemli yazarı olduğu çalışma hakında Washington Post'a "Bu genlerin neden doğumda cinsiyetle ilişkili olduğunu bilmiyoruz ancak öyleler ve bu da yeni sorular doğuruyor" dedi.

Çalışmanın, babalarla ilgili veri bulunmaması gibi bazı sınırlılıkları var.

Ayrıca çalışmada yer almayan bir uzman, araştırmanın genetik analizi hakkında uyarılarda bulunuyor.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nde genetik alanında öğretim üyesi olan Iain Mathieson, Washington Post'a yaptığı açıklamada analizin nispeten küçük bir örnekleme dayandığını ve diğer faktörlerden etkilenebileceğini söyledi.

Çalışmadaki araştırmacılar sözkonusu faktörlerin, bazı ailelerin aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma olasılığının neden daha yüksek olduğunu ne ölçüde açıkladığını incelemek üzere daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu sonucuna vardı.

Yazarlar şu ifadeleri kullanıyor: 

O zamana kadar, aynı cinsiyetten iki ya da üç çocuğu olan ve farklı cinsiyetlerden çocuk sahibi olmak isteyen aileler, bir sonraki çocuklarını yaparken muhtemelen iki yüzü aynı bir madeni parayla yazı tura attıklarının farkında olmalı.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news