'II. Demir Leydi' denen Truss'ın kısa başbakanlık serüveni: Nasıl seçildi, niye gitti?

45 günlük başbakanlığına başlarken, "Vergileri azaltacak ve ekonomimizi büyütecek cesur bir plan sunacağım" demişti

Birleşik Krallık basınında, Truss'ın bu hafta istifa edeceğine dair söylentiler de yer almıştı (Reuters)
Birleşik Krallık basınında, Truss'ın bu hafta istifa edeceğine dair söylentiler de yer almıştı (Reuters)
TT

'II. Demir Leydi' denen Truss'ın kısa başbakanlık serüveni: Nasıl seçildi, niye gitti?

Birleşik Krallık basınında, Truss'ın bu hafta istifa edeceğine dair söylentiler de yer almıştı (Reuters)
Birleşik Krallık basınında, Truss'ın bu hafta istifa edeceğine dair söylentiler de yer almıştı (Reuters)

Birleşik Krallık (BK) Başbakanı Liz Truss, yalnızca 45 gün görevde kaldıktan sonra bugün istifasını duyurdu.
Truss, Başbakanlık Ofisi ve Konutu önünde yaptığı açıklamada, ciddi bir ekonomik ve uluslararası istikrarsızlık döneminde göreve geldiğini belirterek, seçim vaatlerini yerine getiremeyeceğini kabul etti.
Ülkenin üçüncü kadın başbakanı olan Truss, istifasını sunmak için Kral III. Charles'la görüştüğünü de ifade etti.
Truss, Muhafazakar Parti içinde gelecek hafta tamamlanacak bir liderlik seçimi olacağını ve yeni başbakan seçilene kadar görevinde kalacağını söyledi.

"II. Demir Leydi"nin kısa başbakanlık serüveni
Truss, 7 Temmuz'da eski BK Başbakanı Boris Johnson'ın istifasının ardından Muhafazakar Parti üyelerinin yaptığı oylama sonucunda, eski Maliye Bakanı Rishi Sunak'ı yenerek 6 Eylül'de başbakanlık koltuğuna oturmuştu.
Çekişmeli seçim yarışında Truss, partisinin gelecek iki yıl içerisinde seçmenlere verdiği sözü yerine getireceğini söylemiş, "Vergileri azaltacak ve ekonomimizi büyütecek cesur bir plan sunacağım" demişti.
Fakat izlediği politikalarla "Demir Leydi" lakaplı eski BK lideri Margaret Thatcher'a benzetilen Truss'ın vergi uygulamaları, ülkede büyük tartışma yarattı ve istifasına giden yolu hazırladı.

Ekonomi Bakanı görevden alındı
Eski Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in 23 Eylül'de toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi indirimlerinin uygulanacağını açıklaması, ülkenin dış borçlanmasının yükseleceği endişelerini artırmış ve sterlinin sert değer kaybı yaşamasına neden olmuştu. Yoğun eleştirilerin ardından plandan vazgeçilmişti.
Truss, 14 Ekim'de görevden aldığı Kwarteng yerine Jeremy Hunt'ı atamıştı.
Hunt, BK liderinin açıkladığı ekonomi paketinin neredeyse tamamını rafa kaldırmıştı.

İçişleri Bakanı da istifa etti
Ayrıca dün İçişleri Bakanı Suella Braverman de istifasını açıklamıştı.
Braverman, kişisel e-posta adresini kullanarak resmi bir belge göndermesinin ardından kuralları teknik olarak ihlal ettiği gerekçesiyle görevinden ayrıldığını söylemişti.
Eski bakan ayrıca Truss hükümetinin gidişatı hakkında endişeleri olduğunu ve seçmenlere verilen vaatlerin yerine getirilmediğini belirtmişti. Braverman'ın yerine göreve Grant Shapps atanmıştı.

Özür dilemişti
Son iki haftadır yoğun bir istifa baskısı altında kalan Truss, piyasada ciddi karışıklığa yol açan uygulamalarının hata olduğunu kabul ederek özür dilemişti.
BK Dışişleri Bakanı James Cleverly, "Hatalar olur" diyerek Truss'ı desteklemiş, ana muhalefetteki İşçi Partisi'nden Lisa Landy ise "Yani bu da cidden çok fena bir hata. Ekonomiyi çökerttiler" demişti.
Independent Türkçe, Telegraph, Guardian, AA



Birleşik Krallık tarihinde bir ilk: Artık göçmenler yönetiyor

Britanya, Galler ve İskoçya'nın başbakanları farklı etnik azınlıklardan geliyor (The Independent Arabia)
Britanya, Galler ve İskoçya'nın başbakanları farklı etnik azınlıklardan geliyor (The Independent Arabia)
TT

Birleşik Krallık tarihinde bir ilk: Artık göçmenler yönetiyor

Britanya, Galler ve İskoçya'nın başbakanları farklı etnik azınlıklardan geliyor (The Independent Arabia)
Britanya, Galler ve İskoçya'nın başbakanları farklı etnik azınlıklardan geliyor (The Independent Arabia)

Galler İşçi Partisi Lideri Vaughan Gething, Galler Bölgesel Başbakanı olarak seçilmesinin ardından dört kurucu ülkeden (İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda) oluşan Birleşik Krallık'ın (Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığ) üç ülkesi göçmen kökenli isimler tarafından yönetilmeye başlandı. Gething, Galler'in başkenti Cardiff’te hükümetin dümenine geçerken, Rishi Sunak İngiltere Başbakanı olarak Londra'da, Hamza Yusuf ise İskoçya Başbakanı olarak Edinburgh'da iktidarı ellerinde bulunduruyor.

Babası Güney Galler'den bir veteriner olan 52 yaşındaki Vaughan Gething’in annesi ise Zambiya'da bir kümes hayvanı çiftliğinde çalışıyordu. Eski Güney Afrika Devlet Başkanı Nelson Mandela'nın hikayesi, Gething’i henüz 17 yaşındayken İşçi Partisi'ne katılmasında etkili oldu. Gething, 2011 yılında Cardiff'te meclis üyesi seçilerek siyasi kariyerine başladı.

Cardiff hükümetinde 2013 yılından bu yana çeşitli görevler üstlenen Gething, 2014 yılında Kalkınma Bakan Yardımcılığı, ardından Sağlık Bakan Yardımcılığı, ardından 2016-2021 yılları arasında Sağlık Bakanı olarak görev yaptı. Birkaç gün önce rakibi Jeremy Miles'ı kıl payı mağlup ederek Galler İşçi Partisi'nin lideri olan Gething, 2021 mayısında Mark Drakeford hükümetinin ekonomi bakanlığı görevini üstlenmişti.

Gething, özelde Galler’in genelde ise Avrupa’nın ilk siyahi lideri oldu. Birleşik Krallık tarihindeki bu yeni durum, ‘artık göçmenlerin çocukları ve torunları sahada ve yerel meclislerden hükümete kadar çeşitli siyasi makamlar için ülkenin yerli halkıyla rekabet ediyor’ yorumlarına neden oldu.

Galler’de bir göçmenin başbakan olarak seçilmesinden önce Hint asıllı Budist Rishi Sunak, 2022 yılında İngiltere’nin başbakanlık koltuğuna oturmuştu. Pakistan asıllı bir Müslüman olan Hamza Yusuf ise 2023 yılında İskoçya hükümetinin başına geçti. Böylece Birleşik Krallık'ı oluşturan ülkelerden üçü artık her zaman beyazların seçildiği makamlara partileri tarafından seçilen göçmenlerin getirildiğine tanık oldu.

Birleşik Krallık'ta farklı milletlerden üç ismin iktidara gelmesinin ve göçmenlerin çocuklarının ve torunlarının siyasetin tüm kademelerinde yer almasının yolu açıldı. Yerel halkla belediye ve meclis sandalyeleri için yarışan göçmenlerin çocukları ve torunları, hükümetlerde çeşitli görevler alırken bakanlık görevlerinde bulundular ve iç siyasi sahnede etkili oldular.

Birleşik Krallık'taki dördüncü ülke olan Kuzey İrlanda da liderlik konusunda bir istisnaya tanık oluyor. Kuzey İrlanda tarihinde ilk kez ‘Birleşik İrlanda’ fikrini destekleyen Katolik bir kadın siyasetçi olan Sinn Fein, 2023 yılında Belfast parlamento seçimlerinde rakibi Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) 1998 yılında imzalanan barış anlaşmasının temelini oluşturan güç paylaşımı hükümetine yönelik boykotunu sona erdirmeyi başararak iktidara geldi.