Otuzlu yaşlarındaki Mısırlı bir anne olan Rana Ali, ailesi ile yemeklerde yemek için bir paket peynir satın alamadığı veya kullandığı pirincin eski fiyatına düşmemesi halinde Kahire’nin ekonomik kararlarını kavrayamayacak.
Bir çocuk annesi olan özel okul öğretmeni Ali, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada son 6 ayda artan fiyatlar ve ülke genelinde bazı ürünlerde kıtlık yaşanması nedeniyle yaşadığı zorluklardan bahsetti. Genç anne, ‘mal ithalatında belgeli kredi sisteminin değiştirilmesinin’ ne anlama geldiğini bilmiyor ancak evinde zorluklar yaşıyor.
Mısır lirasının değer kaybı
Mısır Merkez Bankası, yerel para biriminin dolar karşısında serbest bir hale (serbest kur rejimi) alınmasının dahil olduğu bir dizi karar aldı. Kararların açıklanmasının ardından 23 Mısır Lirası, 1 Dolar’a eşit oldu.
Merkez Bankası, geçtiğimiz ay Şubat ayında yayınlanan kararların kademeli olarak iptal edildiğini açıkladı. Banka, belgeli kredi sisteminin ithalat ürünlerinde kullanılmasına ilişkin kararın iptal edildiğini açıklamıştı.
Eski Mısır Merkez Bankası Başkanı Tarık Amir, döviz eksikliği nedeniyle ithal mallara için dolar temini çalışmalarının düzenlemesi kararını almıştı. İthalat yapanlar, kararın çalışmalarını aksatacağını belirtmişti. İthalat yapan dükkanlar, bu kararın ülkedeki bir çok emtia fiyatlarında yaşanan artış nedeniyle verildiğini belirtti.
Lisans derecesini tamamlayan Rana Ali, Kovid-19 pandemisinin ardından Rusya- Ukrayna savaşının küresel zorluklara neden olduğunu inkar etmiyor ancak Mısırlı kadın, ailesini bu etkilerden korumak için ne yapabileceğini bilemediğini, eve giren gelirin yaşanan zorluklar karşısında değişmediğini ifade ediyor.
Mısır Kamu Seferberliği ve İstatistikleri Merkezi Ajansı’nın verilerine göre yıllık fiyat enflasyonu, 4 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Enflasyon, geçtiğimiz Ağustos ayında yüzde 14,6 iken geçtiğimiz Eylül ayında yüzde 15’e yükseldi.
Mısır lirası için esnek döviz kuru
Mısır hükümeti, ülkeye döviz akışını sağlamak için esnek döviz kuruna ve uluslararası kuruluşlardan alacağı borçlara güveniyor. Mısırlı ekonomist Vail Nahhas ve diğer uzmanlar, bu kararı reddetmiyor ancak bu kararların ‘getirileri hakkında abartılı bir algı olduğunu’ düşünüyor. Nahhas, “Esnek kur rejimi kararının yayınlanmasından önce insanların Mısır lirasını elinde tutmasının maliyeti arttı. Bu durum, basitçe bir döviz kuru üzerinden ödeme yapamayacaklarını ve kazanç elde edene kadar bir süre bekleyecekleri anlamına geliyor” dedi.
Nahhas, “Belgeli kredilerin askıya alınmasının piyasa ürünleri etkisinin üzerindeki etkisi hakkında kısa vadede bir değişiklik olacağını düşünmüyorum. Mevcut malların fiyatları, dolar karşısında 25 Mısır lirası üzerinden değerlendiriliyor. En önemli şey, yaşanan sorunların para biriminden emtiaya kaymamasını sağlamak için limanlarda biriken ürünlerin dağıtılması. Bu, büyük zorluklara neden olabilir” dedi.
Merkez Bankası, ekonomik istikrarı, sürdürülebilir ve kapsamlı bir ekonomik büyümeyi sağlamak, fiyat istikrarını korumak için söz konusu reformları aldığını belirtti. Banka esnek bir kur sistemi çerçevesinde Mısır lirasının diğer para birimleri karşısındaki değerinin arz ve talep aracılığı ile değişeceğini belirterek birincil amaçlarının fiyat istikrarının korunması olduğunu belirtti.
İthalat kolaylaştırılacak
Mısır Temsilciler Meclisi Plan ve Bütçe Komitesi’nde görevli Yasir Ömer, daha önce uygulanan kararların Kahire’nin Uluslararası Para Fonu (IMF) ile imzaladığı 3 milyar dolar tutarındaki borçlanma ışığında verildiğini ve bu kararların Mısır lirasının dolar karşısındaki değerini düzeltmek için bir araç olduğunu belirtti. Ömer, 3 ve 9 milyar dolar arasında tasarruf yapılması beklendiğini ve ithalat çalışmalarının kolaylaştırılması yoluyla istenilen likiditenin oluşacağını açıkladı.
Ömer, Şarku’l Avsat’a şu açıklamada bulundu:
“Mısır’ın 2016 yılında yaşadığı dalgalanma sonucunda dolar kuru yükseldi. Ancak kısa bir süre sonra Mısır lirası istikrar kazandı. Bu durum, sektörün sakinleşeceğine ve yakında bankacılık sektörüne ve fiyatlara istikrarın hakim olacağına işaret ediyor.”
