Şiaoping, Charles de Gaulle, Churchill, Lula… Siyaset sahnesine beklenmedik şekilde dönen liderler

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva dün cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından (Reuters)
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva dün cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından (Reuters)
TT

Şiaoping, Charles de Gaulle, Churchill, Lula… Siyaset sahnesine beklenmedik şekilde dönen liderler

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva dün cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından (Reuters)
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva dün cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasının ardından (Reuters)

Brezilya’da yolsuzluk iddiaları nedeniyle tartışmalı bir şekilde hapsedilmesinden dört yıl sonra üçüncü kez devlet başkanı seçilen Luis Inacio Lula da Silva gibi, birçok siyasi lider siyaset sahnesine beklenmedik bir şekilde dönüş yaptı.

Winston Churchill
Winston Churchill, İkinci Dünya Savaşı’nın en önemli isimlerinden biri olmadan önce, on binlerce askerin hayatına mal olan Çanakkale Savaşı’nın başarısız olmasının ardından 1915’te istifa etmek zorunda kalmıştı.
Churchill, Nazi Almanyası’nın 1 Eylül 1939’da Polonya’yı işgal etmesinden 25 yıl sonra görevini geri aldı.

Winston Churchill (AFP)
İkinci Dünya Savaşı boyunca İngiliz koalisyon hükümetinin başında olan Churchill coşkulu konuşmalarıyla ülkenin enerjisini birleştirdi.
Savaştan sonra Churchill yeni bir siyasi gerileme yaşadı, ancak 1951’de 76 yaşında iktidara geri döndü.

Charles de Gaulle
18 Haziran 1940 tarihindeki ünlü direniş çağrısının sahibi Charles de Gaulle, Ağustos 1944’te Paris’in kurtuluşundan sonra kurulan Fransa Cumhuriyeti’nin geçici hükümetine başkanlık etti.
Ancak ana partilerin görüş ve eylem birliğini sağlayamadığı için 1946’da istifa etti.
1953’te belediye seçimlerinde partisinin başarısız olmasının ardından siyasi hayattan çekildi.

Charles de Gaulle (AFP)
Cezayir’deki 13 Mayıs ayaklanmasından sonra, 1 Haziran 1958’de Cumhurbaşkanı Rene Coty, Dördüncü Cumhuriyet’in son hükümetinin başına Gaulle’yi getirdi.
Gaulle, 21 Aralık 1958’de de Beşinci Cumhuriyet’in ilk cumhurbaşkanı seçildi.
Senato reformu ve ademi merkeziyetçilik konusundaki referandumun başarısız olmasının ardından Nisan 1969’da siyaseti kalıcı olarak bıraktı.

Juan Peron
Juan Peron, Arjantin askeri diktatörlüğünde çeşitli hükümet görevlerinde bulunduktan sonra 1946’da cumhurbaşkanı seçildi ve 1951’de bir kez daha aynı göreve geldi.
Daha sonra eşi aktris Evita’nın getirdiği zarafet ve aurayla güçlenerek, Arjantin tarihinin en büyük mitlerinden biri oldu.
Peronizm’in kurucuları olan çift, muazzam bir popülariteye sahipti, ancak 1955’te bir askeri darbeyle devrildi.

Juan Peron ve eşi aktris Evita (AFP)
Juan Peron önce Paraguay’a, daha sonra da Madrid’e sürgün edildi.
Haziran 1973’te Arjantin’e bir kahraman olarak geri döndü. Sürgünden 18 yıl sonra üçüncü bir dönem için yeniden seçildi, ancak bir yıldan kısa bir süre sonra hayatını kaybetti.

Deng Şiaoping
Çin’in 21. yüzyılın büyük ekonomik gücü haline gelmesinin yolunu açan Deng Şiaoping, birkaç kez görevden alındı.
1945’te Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi’ne atanan Şiaoping, 1949'da komünizmin kurulmasından sonra ani bir yükseliş yaşadı.
Ancak Kültür Devrimi (1966-1976) sırasında ‘kapitalist yola girmekle’ suçlandı ve taşrada makine teknisyeni olarak çalışmaya gönderildi.

Deng Şiaoping (Çin medyası)
1973 yılında tekrar başbakan yardımcısı, daha sonra Genelkurmay Başkanı oldu. Ancak Başbakan Çu Enlay’ın Ocak 1976’da ölümünün ardından ‘sağa kaydığı’ gerekçesiyle görevden alındı.
1978’de iktidara geri dönen Şiaoping, bir reform ve ekonomik açıklık politikası başlattı.

Aung San Suu Çii
Myanmar’ın muhalefet lideri Mayıs 1990 seçimlerini kazandı, ancak askeri cunta iktidarı ona bırakmayı reddetti.
Aung San Suu Çii, Yangon’daki aile yerleşkesinde 15 yıl ev hapsinde tutuldu. 
Partisinin çeyrek asrın ardından ilk serbest seçimleri kazanmasıyla 2016 yılında başbakan oldu.

Aung San Suu Çii (AP)
Ancak Şubat 2021’de yeni bir askeri darbe gerçekleşti.
Ülkenin fiili lideri olan Aung San Suu Çii’nin yargılanması devam ediyor ve başkent Nepido’daki bir hapishanede tek kişilik hücrede tutuluyor.

Silvio Berlusconi
Berlusconi, 1994’ten bu yana İtalya’yı üç kez yönetti.

Silvio Berlusconi (AFP)
Kariyeri ülkenin son 30 yıldaki siyasi tarihiyle iç içe geçen Berlusconi (86), imajını zedeleyen cinsel skandallara ve davalara rağmen, Eylül ayı sonunda yapılan son milletvekili seçimlerini kazanan aşırı sağ liderliğindeki koalisyon partilerden birinin başında yeniden Senato’ya girdi.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.