عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Siyasi güçler arasında Cumhurbaşkanı konusundaki anlaşmazlık Lübnan krizini karmaşıklaştırıyor

Lübnan Parlamentosu’nun 24 Ekim'deki oturumundan bir kare (DPA)
Lübnan Parlamentosu’nun 24 Ekim'deki oturumundan bir kare (DPA)
TT
TT

Siyasi güçler arasında Cumhurbaşkanı konusundaki anlaşmazlık Lübnan krizini karmaşıklaştırıyor

Lübnan Parlamentosu’nun 24 Ekim'deki oturumundan bir kare (DPA)
Lübnan Parlamentosu’nun 24 Ekim'deki oturumundan bir kare (DPA)

Lübnan'daki ana siyasi güçler arasında, Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın yerine geçmesi beklenen isim konusundaki anlaşmazlık, mevcut krizi karmaşıklaştıran ve cumhurbaşkanlığı koltuğunun aylarca boş kalmasına neden olabilir.
Son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Maruni Patrikhanesi'nin çatısı altında, adayları ‘güçlüler’ yani Hristiyan partilerin başkanlarıyla sınırlandıran anlaşmayla Özgür Yurtsever Hareketi Lideri ve kurucusu Mişel Avn üzerinde anlaşmaya varılmıştı. Bugün ise Hristiyanlar arasında bir konsensüsün söz konusu olmaması nedeniyle tüm olasılıklar açık durumda. Milletvekili Cibran Basil, önceliğin güçlü bir cumhurbaşkanı seçilmesine verilmesi gerektiği ya da böyle bir başkanın desteklediği biri lehine temsilini yetkilendirmesinde ısrar ediyor. Lübnan Kuvvetleri Partisi Lideri Semir Caca ise ülkeyi kurtarmak için Basil ve Hizbullah'ın politikalarına meydan okuyan bir cumhurbaşkanı istediğini söylüyor. Bu nedenle, "Bağımsızlık Hareketi’nin Lideri Milletvekili Michel Moawad'ı desteklemeyi ve Meclis Başkanı Nebih Berri'nin, cumhurbaşkanı seçmek için düzenlediği önceki oturumlarda ona oy vermeyi tercih etti.
Öte yandan Hizbullah’ın Vekil Lideri Muhammed Raad, partinin yeni cumhurbaşkanında istediği özellikleri açıklarken, ülke menfaatini gözeten, bir ABD’liden emir almayan ve onlara itaat etmeyen, ulusal çıkarlara hizmet eden bir Cumhurbaşkanı istiyoruz. Ulusal egemenliğin korunmasında direnişin rolünü tanıyan, saygı duyan ve kabul edem bir Cumhurbaşkanı istiyoruz” dedi.
Parlamento Başkanı Nebih Berri ise daha önce Şarku'l Avsat’a yaptığı bir açıklamasında birleştirici, ayrım yapmayan, İslam ve Hristiyanlık değeri taşıyan, Arap dünyasına açık ve en önemlisi Taif Anlaşması'na sahip çıkan bir cumhurbaşkanı istediğini söylemişti. Kataeb Partisi'nin Başkanı Sami Cemayel'e gelince, o açıkça Hizbullah dosyasını açmayacak herhangi bir başkana karşı olduğunu söyledi. Cemayel, "Sorun Lübnan devleti ile devletçik Hizbullah arasındadır ve bu sorun çözüldüğünde, meseleler kurumlar içinde demokratik bir şekilde çözülür” şeklinde konuştu.
Hizbullah Partisi, müttefikleri ve muhalefet ekibi gibi iki ana çatışan parti olduğu düşünüldüğünde, son parlamento seçimlerinden çıkan dengeler cumhurbaşkanının seçilmesi sürecini kolaylaştırmıyor. Tercih ettikleri herhangi bir adayın zaferini sağlamak için gereken oyları güvence altına alacak çoğunluğa sahip değiller. Lübnan'da bir Cumhurbaşkanı seçebilmek için parlamento üyelerinin üçte ikisinin, yani 128 milletvekilinden 86'sının seçim oturumuna katılması gerekiyor. Ayrıca ilk oturumda anayasal seçim, Konsey üyelerinin üçte iki çoğunluğunu gerektirir. Takip eden oylamalarda salt çoğunluk - 65 milletvekili - yeterli olup, 43 milletvekili seçim yeter sayısını bloke edebilir.
Yukarıdakilerin tümü krizin karmaşık olduğunu ve uzun sürebileceğini öngörse de Eski Bakan İbrahim Neccar, ‘çözümün mümkün olduğunu ve uzun zaman gerektirmediğini, ‘gerekenin doğru ve utanç verici olmayan (Hizbullah) bir çıkış olduğunu’ düşünüyor. Neccar, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Partinin eylem alanı daralıyor. Cibran Basil'in inandığı Hristiyan desteğine ihtiyacı olsa bile Basil'in cumhurbaşkanı seçilmesine hiçbir koşulda rıza göstermeyecek olan Meclis Başkanı Berri ile kendisi arasında bir sürtüşme olmaması önemini sürdürüyor. Basil'in, bu çabaları engellemeye çalışacağından şüphe yoktur. Ancak, siyasi arenada önde kalmasını sağlayacak bir adayın kaderini söylemsel bir şekilde artırmaya çalışacaktır” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Bağdat'taki durum: Irak’ın başkenti daha güvenli hale geldi mi?

Bağdat iyileşme yolunda ilerlerken, umutlar devletin ve toplumun bu başarıyı koruma becerisine bağlı kalmaya devam ediyor (Independent Arabia)
Bağdat iyileşme yolunda ilerlerken, umutlar devletin ve toplumun bu başarıyı koruma becerisine bağlı kalmaya devam ediyor (Independent Arabia)
TT
TT

Bağdat'taki durum: Irak’ın başkenti daha güvenli hale geldi mi?

Bağdat iyileşme yolunda ilerlerken, umutlar devletin ve toplumun bu başarıyı koruma becerisine bağlı kalmaya devam ediyor (Independent Arabia)
Bağdat iyileşme yolunda ilerlerken, umutlar devletin ve toplumun bu başarıyı koruma becerisine bağlı kalmaya devam ediyor (Independent Arabia)

Cabbar Zeydan

Medeniyetlerin buluştuğu ve zorlukların çekiştiği Irak'ın kalbinde, Bağdat bugün önceki nesillerin alıştıklarından neredeyse tamamen farklı, yeni bir sahneyle karşı karşıya. Yakın zamana kadar günlük yaşanan patlamalar ve sürekli kaygılarla boğuşan Irak’ın başkenti, sakinleri ve ziyaretçileri tarafından gözlemlenildiği üzere, güvenlik durumunda somut bir değişime sahne oluyor. Bağdat sakinlerinin birçoğu yıllar öncesine göre alışılmadık olan bir güven duygusundan bahsediyor. Patlama sesleri artık her gün şehrin her yerinde yankılanmıyor ve güvenlik kontrol noktaları eskisi kadar çok değil. Başkentin birçok bölgesine ticari faaliyet geri döndü, kafeler ve restoranlar gece geç saatlere kadar müşterilerle dolu. Bir zamanlar güvenlik açısından “sıcak noktalar” olarak bilinen bölgeler, sakinlerinin ifadelerine göre artık daha istikrarlı.

Güncel durum

Karrada bölgesindeki bir dükkan sahibi, “eskiden bombalı saldırılar korkusuyla dükkanlarımızı gün batımından önce kapatırdık. Şimdi gece yarısına kadar, dahası özel günlerde ve bayramlarda bazen sabahın erken saatlerine kadar açık kalıyoruz. Bir zamanlar şüpheli görülen köşelerde bile kendimizi güvende hissediyoruz” diyor.

Sadr bölgesinde yaşayan bir kadın, “Çocuklarım pazara veya okula gittiklerinde artık endişelenmiyorum. Her gün hissettiğimiz gerçek bir değişim var” diye ekliyor.

Bu güvenlik hissi sadece bölge sakinleriyle sınırlı değil; ziyaretçiler de bunun farkında. Mutenebbi Caddesi'nde dolaşan, müzeleri ve kültür kafelerini ziyaret eden Arap ve yabancı turistler görüntüsü artık alışıldık. Oysa birkaç yıl öncesine kadar ender görülen bir şeydi.

Güvenlik araştırmacıları, Bağdat'taki iyileşen güvenlik durumunun, iç içe geçmiş faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığına inanıyorlar. Faktörlerin en önemlisi, yıllarca başkentin güvenliği için sürekli bir tehdit oluşturan radikal silahlı grupların faaliyetlerindeki gerileme.

cdfgthy
Bağdat artık güvenli mi?

Güvenlik uzmanı Tarık Abdulvahid, “Bağdat, radikal gruplar için sembolik ve stratejik bir hedefti. Ancak, bu gruplara batı ve kuzey Irak'ta indirilen yoğun darbelerden sonra, başkentte yüksek profilli saldırılar gerçekleştirme güçleri azaldı” diyor ve ekliyor: “Bugün, istihbarat koordinasyonunun ve entegre saha çalışmalarının gelişmesi sayesinde Bağdat, önceki dönemlerde olduğu gibi terörist faaliyetler için bir kuluçka makinesi veya uygun ortam değil.” Abdulvahid ayrıca, güvenlik tehditleriyle başa çıkma yöntemlerinde niteliksel bir değişime de işaret ediyor. Bu yöntemler artık yalnızca askeri müdahaleye dayanmıyor, bunun yerine çeşitli güvenlik kurumları arasındaki koordinasyonun yanı sıra önleyici eylemler ve elektronik gözetimi de içerecek şekilde genişledi.

Militarizasyondan sivil istikrara

Gözlemcilere göre, Bağdat'ın tanık olduğu en dikkat çekici dönüşümlerden biri, şehir içinde militarizasyonun kademeli olarak azalması. Sokaklarda artık sabit güvenlik kontrol noktaları yok ve silahlar ile silahlıların görüntüleri artık son on yılda olduğu kadar yaygın değil. Güvenlik araştırmacısı Ali el-Hüseyni, “Bağdat'taki güvenlik durumu, kalıcı bir olağanüstü halden göreceli istikrar haline geçişe tanık oluyor. Normal yaşamı yeniden tesis etme ve yerleşim bölgelerindeki gereksiz askeri varlığı azaltma çabaları var. Bu, güvenlikten vazgeçme anlamına gelmiyor, daha ziyade onu rasyonel bir şekilde organize etmek anlamına geliyor” diyor. Şarku'l Avsat'ın  Indepenedent Arabia'dan çevirdiği analize göre Hüseyni, “bu değişimin birdenbire ortaya çıkmadığını, daha ziyade güvenlik çabalarını birleştirmeye ve devlet çerçevesi dışındaki silahlı grupların etkisini azaltmaya yardımcı olan sistematik çalışma ve göreceli siyasi istikrarın bir sonucu olduğunu” düşünüyor.

Geride kalan meydan okumalar

Olumlu göstergelere rağmen, Bağdat güvenlik konusunda bomba yüklü araçlar veya bombalı saldırılarla ilgili olmayan, daha çok denetimsiz silah, aşiretler arası çekişmeler ve organize suç gibi sorunlarla ilgili farklı türde meydan okumalarla yüzleşmeye devam ediyor. Güvenlik analisti Nasır el-Kenani, “genel bir güvenlik duygusuna tamamen teslim olmaya” karşı uyarıyor ve “günlük sahneden kanlı şiddet belirtilerinin kaybolmasına rağmen, devlet kontrolü dışındaki yaygın silahlar, bazı silahlı gruplar üzerindeki kontrol eksikliği gibi diğer meydan okumalar varlığını sürdürüyor. Bu, ciddi bir şekilde ele alınmazsa her an güvenlik durumunun istikrarsızlaşmasına yol açabilir” diye açıklıyor. “Güvenliğin ölçüsü yalnızca patlamaların gerçekleşmemesine değil, aynı zamanda vatandaşların gasp edilmekten veya hukuktan daha üstün ve etkili gruplar veya bireyler tarafından haklarının ihlal edilmesinden korkmamalarına, kendilerini ne kadar güvende hissettiklerine bağlıdır” diye ifade ediyor.

Toplumun güvenliği sağlamadaki rolü

Bağdat'taki güvenlik sahnesinde netleşmeye başlayan önemli yönlerden biri, yerel toplumun kendi güvenliğine katkıda bulunma ve güvenlik servisleriyle iş birliğini teşvik etme rolüdür. Sivil aktivist Mustafa Fazıl, “İnsanlar güvenliğin sadece devletin değil, herkesin sorumluluğu olduğunu fark etmeye başladı. Gençler arasında onları sokaklarını korumaya, şiddet döneminde hakim olandan tamamen farklı bir ortam yaratan kültürel ve sportif etkinlikler düzenleyerek, istikrar ortamını teşvik etmeye iten yeni bir bilinç var.”

Güven durumu devam edecek mi?

Gözlemciler, Bağdat'ta güvenliğin devam etmesinin birkaç faktöre bağlı olduğuna inanıyor. Bunların en başında siyasi istikrar, güvenlik servislerini teknoloji ve eğitimler ile sürekli desteklemek ve silahın sadece devletin elinde olması geliyor. Bu konular hâlâ güçlü bir irade ve titiz bir takip gerektiriyor. Tarık Abdulvahid, “Bağdat güvenlik konusunda iyileşme yolunda uzun bir yol kat etti, ancak bu yol hâlâ tehlikelerle dolu. Umut verici işaretler var, ancak asıl zorluk bunları sürdürmek ve siyasi çekişmeler veya silahlı çatışmalar nedeniyle kaosun geri dönmesini önlemek” diyor. Ayrıca, “gerçek barışın yalnızca şiddetin yokluğuyla değil, aynı zamanda herkesi kapsayan yasaların ve bunları adalet ve şeffaflıkla uygulayabilen kurumların varlığıyla sağlanacağını” vurguluyor.

Korkudan umuda

Bağdat değişti ve belki de onlarca yıldır ilk kez, şehirden yansıyan görüntü daha parlak. Irak başkentinde güvenlik ideal durumda ve meydan okumalardan uzak değil, ancak yalnızca vaatler veya siyasi söylemlerden ibaret kalmayıp, elle tutulur bir gerçeklik haline geldi.

Şehir iyileşme yolunda ilerlerken, umutlar devletin ve toplumun bu kazanımı koruma ve daha istikrarlı ve müreffeh bir gelecek için geliştirme becerisine bağlı kalmaya devam ediyor. Sonuç olarak, Bağdat'ın güvenliği sadece Irak'ta barışın anahtarı değil, aynı zamanda ülkenin tüm evlatlarını kucaklayan, haklarını ve hayallerini koruyan güçlü bir devlet olarak geri dönüşünün de temel taşıdır.