‘Suriye taşına’ yönelik artan uluslararası talep, yeni iş fırsatları yaratıyor

‘Suriye taşına’ yönelik siparişler özellikle Körfez, Avrupa, Mısır ve Türkiye’den geliyor.

İdlib'in kuzeyinde, Dana bölgesindeki taş işleme atölyesi. (Şarku'l Avsat)
İdlib'in kuzeyinde, Dana bölgesindeki taş işleme atölyesi. (Şarku'l Avsat)
TT

‘Suriye taşına’ yönelik artan uluslararası talep, yeni iş fırsatları yaratıyor

İdlib'in kuzeyinde, Dana bölgesindeki taş işleme atölyesi. (Şarku'l Avsat)
İdlib'in kuzeyinde, Dana bölgesindeki taş işleme atölyesi. (Şarku'l Avsat)

Son zamanlarda Arap ve uluslararası pazarlarda Suriye oyma taşına talebin artmasıyla birlikte yerel atölyelere ek olarak ülkenin kuzeybatısındaki onlarca taş sanayi tesisi yeniden çalışmaya başladı. Bu da oymacılıkta yetenekli Suriyeliler için yeni iş fırsatları yarattı.
33 yaşındaki Ebu Muhammed Sefer gününü, İdlib'in kuzeyindeki ed-Dana şehri yakınlarındaki kendisine ait taş işleme atölyesinde iş akışını incelemek ve taş oymacılığı yapan işçileri denetlemekle geçiriyor.  İşçileri teftiş etmesindeki amaç, sözleşme kapsamında, taş parçasının şekil ve boyutlarında herhangi bir endüstriyel hataya izin vermemek ve siparişin standartlara uyulmasını sağlamak.
İdlib'in güneydoğusundaki Han es-Sübül kasabasından olan, yerinden edilmiş Suriyeli Ebu Muhammed, kasaba halkının İdlib'in kuzeyindeki taş atölyelerinden birinde heykel ve taş süsleme alanında iş bulduğunu bilgisini verdiği açıklamasında şunları söyledi:
“Taş oymacılığı, tabiri caizse bir parçayı veya bir başyapıtı ortaya çıkarmak demektir. Bu da yüksek beceri ve ustalık gerektirir. Arap Körfezi ve Avrupa ülkelerine Suriye taşı ihraç etme kapısının açılmasıyla birlikte bir işçinin yevmiyesi yaklaşık 15 dolara ulaştı ve maaşlarımız arttı. Yaşam kalitemiz yükseldi.”
Ebu Muhammed, çoğu zaman işçilerin yaralanmasına neden olan, bazıları çok tehlikeli olan kesme makinelerinin ve elektrikli ekipmanların kullanıldığı işlerde riskler ve zorluklar olduğuna dikkat çekerek “Yine de taş işi bizim tek ve vazgeçilmez geçim kaynağımız" ifadesi kullandı.
İdlib'in kuzeyindeki Sarmada bölgesinde taş işleme atölyesinin sahibi Ebu Hakim de şu açıklamada bulundu:
"Kalitesi, sertliği ve hava koşullarına karşı dayanıklılığı nedeniyle Suriye taşına olan talep arttı. Birçok ülkeden siparişler alıyoruz. Bunların başında Güney Kıbrıs, Yunanistan, Belçika, Mısır, Türkiye ve Arap Körfezi ülkeleri geliyor. Taş işleme ve üretim tesislerinin sayısı son dönemde 160'a ulaştı. Bu da daha önce işsiz olan 10 bin Suriyeli gence iş imkanı sağladı."
Ebu Hakim, Suriye taşına ilişkin şu bilgileri verdi:
"Suriye taşına olan talep taşın cinsine göre değişiyor. Çünkü sarı, bal ve beyaz renkte taşlar var. Hepsi sert, hava koşullarına dayanıklı ve kara ve hava yoluyla gönderilebilir. Büyük kaya blokları, çatlaklar oluşturmaması için özel ocaklardan çıkarılıyor. Bloklar daha sonra atölyelere taşınıyor ve müşterinin isteğine göre 2 ila 3 santimetre kalınlığında kesiliyor. Ustalar tarafından elle yapılan oymalı ve süslü sütunlara dönüştürülüyor. Siparişler, daha sonra ahşap kutularla sarılıp paketlenip kara yoluyla kamyonlarla İdlib'in kuzeyindeki Bab el-Hava Sınır Kapısı’ndan veya Halep'in kuzeyindeki Bab er-Rai Sınır Kapısı’ndan ithalatçı ülkelere sevk ediliyor.”
Halep'in batısındaki Darat Izza bölgesinde bir taş işleme tesisinin sahibi olan Ebu Bekir es-Sahhara, son zamanlarda yaklaşık 100 bin metre cephe taşı ihraç etmek ve zamanında teslim etmek için dört sözleşme imzaladığını, bu sebeple gece atölyelerini faaliyete geçirerek üretimi ikiye katladığını ifade etti.
Ebu Bekir'e göre taşların metresi tasarıma, kesime ve süslemeye bağlı olarak 10 ile 20 dolar arasında değişiyor. Sütunlar ve çeşmeler de dahil olmak üzere oyma ve süslü taşların fiyatları ise 100 ile 200 dolar arasında.
İdlib yönetimi ve Halep'in batısındaki bölgelerde ilgili idari makamlar, bölgedeki yaşam ve ekonomik koşulları iyileştirmek için Suriye taşını işletmek de dahil olmak üzere vatandaşlar için iş fırsatlarını güvence altına almak adına ithalat ve ihracat işlemlerini kolaylaştırıyor.



Sinvar'ın yakın dostu ve Gazze'de onun yerine aday olan Tevfik Ebu Naim hakkında neler biliyoruz?

İsmail Heniyye ve Tevfik Ebu Naim (Arşiv – AFP)
İsmail Heniyye ve Tevfik Ebu Naim (Arşiv – AFP)
TT

Sinvar'ın yakın dostu ve Gazze'de onun yerine aday olan Tevfik Ebu Naim hakkında neler biliyoruz?

İsmail Heniyye ve Tevfik Ebu Naim (Arşiv – AFP)
İsmail Heniyye ve Tevfik Ebu Naim (Arşiv – AFP)

Gazze Şeridi'ndeki savaşın sona ermesinden sonra Hamas'ın geleceği hakkında konuşmalar sürerken, İbranice yayın yapan Israel Hayom gazetesi, Tevfik Ebu Naim'in önümüzdeki dönemde hareketin Gazze Şeridi'ndeki ayağını yönetmede önemli bir rol üstlenmesinin beklendiğini yazdı. Gazete, Naim'i ‘siyasi deneyime sahip güçlü bir adam, Yahya Sinvar'ın en yakın arkadaşlarından biri ve Hamas'ın kurucusu Şeyh Ahmed Yasin'in müridi’ olarak tanımladı.

Gazete, İbrahim Hamid, Hasan Selame, Abdullah Bergusi ve Abbas es-Seyyid adlı dört üst düzey Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasının sağlanamaması nedeniyle Hamas liderlerinin önemli bir fırsatı kaçırdıklarını düşündüklerini yazdı. Bu dört kişi, görünüşte Sinvar'ın yerini kolaylıkla alabilecek nitelikteydiler, ancak bunu yapabilecek nitelikteki tek kişi onlar değildi.

Tevfik Ebu Naim kimdir?

63 yaşındaki Tevfik Ebu Naim, Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’ndan geliyor. Ailesi Gazze Şeridi'ne göç etmeden önce Beerşeba (Birüssebi) şehrinde ikamet ediyormuş.

Şarku’l Avsat’ın Israel Hayom gazetesinden aktardığına göre Ebu Naim, Gazze şehrindeki İslam Üniversitesi'nde okudu; burada İslam hukuku alanında yüksek lisans derecesi ve daha sonra da doktora derecesi aldı.

2015 yılında, Tümgeneral Selahaddin Ebu Şerh'in yerine Gazze İç Güvenlik Güçleri Genel Müdürü olarak atandı ve bu görev, Hamas'ın güvenlik yönetim yapısı içindeki varlığını güçlendirdi.

Serbest bırakılan mahkûm

Ebu Naim, 2011 yılında, İsrailli asker Gilad Şalit karşılığında binden fazla Filistinli mahkûmun serbest bırakıldığı Vefa el-Ahrar anlaşması kapsamında serbest bırakıldı. O zamandan beri Hamas'ın güvenlik ve idari yapısında üst düzey görevlerde bulunarak hızla karar alma pozisyonuna yükseldi.

Yahya Sinvar ile ilişkisi

Gazeteye göre Ebu Naim, hareketin merhum lideri Yahya Sinvar ile 1980'lerin başında Müslüman Kardeşler'in yerel hücresine katıldıkları ve Şeyh Ahmed Yasin'den ders aldıkları dönemden beri yakın bir ilişki içinde. İkili daha sonra, İsrail ile iş birliği yapanları takip etmekten sorumlu el-Mecd biriminin kurulmasına katıldı. Bu birim daha sonra hareketin güvenlik aygıtının çekirdeğini oluşturdu.

İsrail, Yahya Sinvar'ı 7 Ekim Aksa Tufanı saldırılarının mimarı olarak görüyor (AFP) İsrail, Yahya Sinvar'ı 7 Ekim Aksa Tufanı saldırılarının mimarı olarak görüyor (AFP)

Gazete, 1998 yılında Ebu Naim'in el-Mecd içindeki güvenlik faaliyetleri nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldığını yazdı. Hapishanelerde önemli rol oynayan Ebu Naim, İbraniceyi akıcı bir şekilde öğrendi ve Sinvar ile birlikte hapishaneden kaçmaya teşebbüs etti.

Israel Hayom, bu deneyimin, hareketin tutuklu en önde gelen liderlerinden biri olarak konumunu güçlendirdiğini belirtti.

Hassas güvenlik görevleri

Ebu Naim Gazze Şeridi'ne döndükten sonra, Gazze'de içişleri bakan yardımcısı olarak atanmadan önce, tutuklular ve şehit aileleriyle ilgili güvenlik ve idari görevlerde bulundu.

Gazeteye göre, görevleri arasında polis gücünü güçlendirmek, istihbarat ihlallerini önlemek, siyasi protestoları bastırmak ve DEAŞ'ın etkisindeki grupları kontrol altına almak vardı.

Ebu Naim, 7 Ekim saldırısından önce bu saldırıyı ima etmişti

İbranice yayınlanan gazete, Ebu Naim'in 7 Ekim'den birkaç gün önce hareketin büyük çaplı bir saldırı düzenleme niyetine dolaylı olarak işaret ettiğini ve bu durumun Hamas liderliği içindeki stratejik planlamaya ne ölçüde dahil olduğu konusunda spekülasyonlara yol açtığını belirtti.

Gazete, bir dizi önde gelen liderin suikastıyla Ebu Naim'in Gazze'nin bir sonraki lideri olmak için ideal konumda olduğunu ve şu anda sahada ilk sınavını verdiğini yazdı.

Suikast girişiminden kurtuldu ve ortadan kayboldu

Ebu Naim Ekim 2017'de, ez-Zehra şehrinde Cuma namazından çıkarken arabasının yakınında patlayan bir bombadan kurtuldu ve hafif yaralandı.

7 Ekim 2023'te savaşın patlak vermesinden bu yana, Hamas'taki diğer birçok saha komutanı gibi medya spotlarından uzak durdu ve Israel Hayom’a göre hiçbir röportajda veya kamuoyuna dönük açıklamada görünmedi.

Liderlik krizi ve eski yüzlerin geri dönüşü

Gazete, üst düzey liderlere yönelik suikastlar ve önde gelen siyasi liderlerin yokluğunun, hareketin liderlik hiyerarşisinde önemli bir boşluğa yol açtığını belirtti. Mahmud ez-Zahar gibi sadece birkaç isim kaldığı için Ebu Naim gibi deneyimli kadroların göreve çağrılması acil bir ihtiyaç haline geldi.

Gazeteye göre Ebu Naim, özellikle Gazze Şeridi’nin işlerini yönetmek için teknokratların oluşturduğu bir komite kurulursa, önde gelen askeri liderlerin katılımıyla bir sonraki aşamayı perde arkasından yönetebilir.


FKÖ Yürütme Komitesi Üyesi: Gazze anlaşması tehdit altında... Kahire'de guruplar arasında yapılacak toplantıyı bekliyoruz

Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat yakınlarındaki Netzarim Koridoru’ndan geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat yakınlarındaki Netzarim Koridoru’ndan geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
TT

FKÖ Yürütme Komitesi Üyesi: Gazze anlaşması tehdit altında... Kahire'de guruplar arasında yapılacak toplantıyı bekliyoruz

Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat yakınlarındaki Netzarim Koridoru’ndan geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat yakınlarındaki Netzarim Koridoru’ndan geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler (AFP)

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Üyesi Vasıl Ebu Yusuf, ulusal uzlaşmanın önündeki engelleri aşmak ve Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasını sürdürmek amacıyla Kahire'de guruplar arasında yapılacak olan toplantıyı beklentilerini dile getirdi. Ebu Yusuf, Gazze anlaşmasının her an çökme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyarıda bulundu.

Ebu Yusuf, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, “Önümüzdeki dönemde Kahire'de Filistinliler arasında bir diyalog gerçekleştirilmesi planlanıyor ve bunun çok yakında gerçekleşmesini bekliyoruz. Anlaşmanın çökmesine yol açabilecek endişeler arasında, bu diyalogun başarıya ulaşmasını umut ediyoruz” ifadelerini kullandı. ‘Filistinlilerin Mısır'ın rolüne güvendiğini’ ifade eden Ebu Yusuf, ‘15 bağımsız, yetkin ve teknokratik kişiden oluşan bir komite kurulması konusunda anlaşmaya varıldığını ve komitenin, fraksiyonların toplantısında bir dizi konuda anlaşmaya varıldıktan sonra açıklanacağını’ belirtti.

“Komiteyle ilgili anlaşma, komitenin Filistin Yönetimi’nin denetimi altında olacağı ve komite üzerinde herhangi bir yabancı vesayetin reddedileceği yönündedir” diyen Ebu Yusuf, ‘Gazze Şeridi'ndeki güvenlik sorumluluğunun FKÖ'nün sorumluluğu altındaki meşru güvenlik güçleri tarafından üstlenilmesi gerektiğini’ vurguladı.

Ebu Yusuf sözlerini şöyle sürdürdü: “Gazze Şeridi'nde güvenliği devralmakla yükümlü olan Filistin hükümetidir ve bence bu mesele, hükümetin Gazze Şeridi'nin sorumluluğunu üstlenmesi yönünde yapılacak düzenlemelerle yakın aşamalarda gerçekleşecektir. Bu kapsamda, Refah Sınır Kapısı’nın durumu ve 2005 yılında yapılan Filistin-Avrupa anlaşmasının yeniden hayata geçirilmesi gündeme gelebilir. Ayrıca, Filistin halkının toparlanması, direncinin güçlendirilmesi, insani yardımların bölgeye ulaştırılması ve yeniden inşa süreci de bu çerçevede ele alınmalıdır.”

Gazze Şeridi'nin güneyinde İsrail hava saldırıları sonucu yıkılan evler (AFP)Gazze Şeridi'nin güneyinde İsrail hava saldırıları sonucu yıkılan evler (AFP)

Bu arada bilgi sahibi bir Filistinli kaynak Şarku'l Avsat'a şunları söyledi: “Kahire'de Hamas, İslami Cihat Hareketi, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) ve Muhammed Dahlan liderliğindeki Reform Akımı dahil olmak üzere bir dizi Filistinli grup bulunuyor. Kahire, birkaç gün içinde grupların genişletilmiş bir toplantısını talep edecek. Hazırlıklar ve düzenlemeler şu anda devam ediyor.”

Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan perşembe günü Facebook sayfasında yaptığı paylaşımda, “Mısır hükümetinin koordinasyonunda Kahire'de Filistin-Filistin diyalog oturumları yeniden başlayacak” dedi. Raşvan, Hamas ve Filistinli gruplara FKÖ'ye katılma ve bu oturumları ön duyuru yapmak için değerlendirme ve ayrıntılara daha sonra girme çağrısında bulundu.

10 Ekim'de Hamas, İslami Cihat Hareketi ve FHKC tarafından yayınlanan ortak açıklamada, ‘üç hareketin Mısır ile iş birliği içinde Filistin'in tutumunu birleştirmek ve Gazze Şeridi'ndeki ateşkesin ardından bir sonraki adıma geçmek için kapsamlı bir ulusal toplantı düzenlemek üzere çalıştığı’ doğrulandı.

Bu toplantı, ABD Başkanı Donald Trump'ın planına dayanan Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasının başlaması ışığında gerçekleştiriliyor. Planın ilk aşamasında rehinelerin ve cesetlerin teslim edilmesi ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması; ikinci aşamasında ise Hamas'ın silahsızlandırılması ve Gazze Şeridi yönetiminin kurulması yer alıyor.

Nuseyrat'tan Gazze şehrine giden Netzarim Koridoru'nda yürüyen Filistinliler (AFP)Nuseyrat'tan Gazze şehrine giden Netzarim Koridoru'nda yürüyen Filistinliler (AFP)

Gazze anlaşmasının sürdürülebilirliğiyle ilgili olarak ise Ebu Yusuf şunları vurguladı: “İşgalcilerin savaşı yeniden başlatma niyetinde olduğunu biliyoruz; özellikle yeniden yıkım yapma ve kontrol dayatma olasılığına işaret eden göstergeler var. Önümüzdeki aşamalarda engeller olduğunu biliyoruz; bu anlaşmaya yönelik her türlü tehdidi ortadan kaldırmak için uluslararası arenada ve fraksiyonlar toplantısında söz konusu engelleri aşmak istiyoruz.”

Filistin medyası bugün İsrail ordusunun Gazze şehrinin doğusunda ‘yoğun’ ateş açtığını bildirdi. Tıbbi kaynaklar ve görgü tanıklarının verdiği bilgiye göre, dün akşam Gazze şehrinin doğusunda sivil bir aracı hedef alan İsrail saldırısında, yedisi çocuk olmak üzere aynı aileden 11 Filistinli hayatını kaybetti. Bu, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana meydana gelen en ölümcül olay.

İsrail, Hamas'ın elinde bulunan tüm İsrailli cesetlerin iadesinde ısrar ederken, Hamas ise bunun zor olduğunu ve enkaz arasında cesetleri aramak için özel ekipman gerektiğini savunuyor. Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu perşembe günü, İsrail hükümetine, Hamas'ın kalan rehinelerin cesetlerini teslim etmemesi halinde, Hamas ile yapılan anlaşmanın sonraki aşamalarının uygulanmasını ertelemesi çağrısında bulundu.


Ateşkesin ardından en ölümcül saldırı... İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanında aynı aileden 11 Filistinli hayatını kaybetti

11 Ekim'de Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'den çekilen bir fotoğrafta, yıkıma uğrayan bölgenin üzerinde yükselen duman görülüyor. (Arşiv – AFP)
11 Ekim'de Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'den çekilen bir fotoğrafta, yıkıma uğrayan bölgenin üzerinde yükselen duman görülüyor. (Arşiv – AFP)
TT

Ateşkesin ardından en ölümcül saldırı... İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanında aynı aileden 11 Filistinli hayatını kaybetti

11 Ekim'de Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'den çekilen bir fotoğrafta, yıkıma uğrayan bölgenin üzerinde yükselen duman görülüyor. (Arşiv – AFP)
11 Ekim'de Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'den çekilen bir fotoğrafta, yıkıma uğrayan bölgenin üzerinde yükselen duman görülüyor. (Arşiv – AFP)

Filistin medyası bugün İsrail ordusunun Gazze şehrinin doğusunda ‘yoğun’ ateş açtığını bildirdi.

Tıbbi kaynaklar ve görgü tanıklarının verdiği bilgiye göre, dün akşam Gazze şehrinin doğusunda sivil bir aracı hedef alan İsrail saldırısında, yedisi çocuk olmak üzere aynı aileden 11 Filistinli hayatını kaybetti. Bu, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana meydana gelen en ölümcül olay.

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal yaptığı açıklamada, bombalamanın şehrin doğusunda bulunan ez-Zeytun mahallesindeki evlerine dönen Ebu Şaban ailesinin üyelerinin bulunduğu bir aracı hedef aldığını ve araçtaki herkesin hayatını kaybettiğini söyledi.

Basal, hayatını kaybedenler arasında yedi çocuk, üç kadın ve bir erkeğin bulunduğunu belirterek, hedef alınan bölgedeki tehlikeli koşullar nedeniyle kurtarma ekiplerinin cesetleri çıkarmakta zorluk çektiğini kaydetti.

 Gazze Şeridi'nin Han Yunus kentinde yıkılmış ev ve binaların yanındaki çadır kampından geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler, 18 Ekim 2025 (AP)Gazze Şeridi'nin Han Yunus kentinde yıkılmış ev ve binaların yanındaki çadır kampından geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler, 18 Ekim 2025 (AP)

Görgü tanıkları, aracın sivillerin yaklaşmasının yasak olduğu ‘sarı hat’ bölgesini geçtikten sonra İsrail topçu ateşi altında kaldığını bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Alman haber ajansı DPA’dan aktardığına göre, Mısır, Katar ve Türkiye'nin desteğiyle geçen hafta cuma günü yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından bu yana en ölümcül saldırılardan biri olan olayla ilgili İsrail ordusundan henüz bir açıklama yapılmadı. Gazze İnsan Hakları Merkezi'nin perşembe günü yaptığı açıklamaya göre, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana İsrail ordusu tarafından 36 ihlal kaydedildi. Öte yandan Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı, aynı dönemde 23 Filistinlinin öldürüldüğünü ve 122 kişinin yaralandığını duyurdu.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus bölgesinde bir tünelden çıkan ve sahada konuşlanmış ordu güçlerine yaklaşarak ‘doğrudan tehdit’ oluşturan bir grup militanın İsrail savaş uçağı tarafından hedef alındığını söyledi.

Adraee yaptığı açıklamada, kuvvetlerin daha önce Refah bölgesinde bir tünelden çıkan ve ordu güçlerine ateş açan başka bir grubu tespit ettiğini bildirdi. Sözcü, İsrail ordusu kuvvetlerinin ‘ateşkes anlaşmasına uygun olarak bölgede konuşlandırıldığını ve herhangi bir acil tehdidi ortadan kaldırmak için kararlı bir şekilde hareket etmeye devam edeceğini’ doğruladı.

Bir haftadan fazla bir süre önce ABD Başkanı Donald Trump, Hamas ve İsrail'in barış planının ilk aşamasını imzaladığını ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmek, İsrail'in bölgeden çekilmesini sağlamak, yardımların girmesine izin vermek ve esirlerin takasını sağlamak için bir anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.

Hamas, İsrail ile hareket arasındaki ateşkes şartları uyarınca, Gazze Şeridi'nde tuttuğu son hayatta kalan İsrailli rehineleri, yaklaşık 2 bin Filistinli mahkûm karşılığında serbest bıraktı. 13 Ekim'deki ilk serbest bırakma dalgasının ardından, Hamas, elinde tuttuğu bazı ölü rehinelerin cesetlerini teslim etti.