Tunus Frankofoni Zirvesi’ne hazırlanıyor

Tunus’ta Frankofoni Zirvesi’nin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için yoğun hazırlıklar devam ediyor. Zirve 19-20 Kasım’da gerçekleştirilecek

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus Frankofoni Zirvesi’ne hazırlanıyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Uluslararası Frankofoni Örgütü Genel Sekreteri Louise Mushikiwabo, 19-20 Kasım tarihlerinde Tunus’ta düzenlenecek Frankofoni Zirvesi’nin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesine yönelik iyimserliğini dile getirirken, tüm taraflar ve kurumlar tarafından gösterilen çabalardan duyduğu memnuniyeti de dile getirdi. Zirvenin çok sayıda Frankofon ülkenin heyetlerinin katılımına sahne olacağını da vurguladı.
Mushikiwabo, Tunus’un güneydoğusunda zirvenin düzenleneceği yer olan Cerbe adasını ziyareti sırasında, Tunus Turizm Bakanı Muhammed Muiz Bilhüseyin tarafından karşılandı. Geçen cumartesi akşamı ülkeye gelen Mushikiwabo, Tunus’ta bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve zirvenin düzenlenmesi için son hazırlıklar hakkında bilgi aldı.
Bilhüseyin ülkesinin bu küresel etkinliğin başarılı bir şekilde tamamlanması için gerekli tüm koşulları sağladığını vurgularken, gerek çeşitli turistik konaklama işletmelerinde gerekse Frankofon köyünde, turistik restoranlarda, resmi turistik rotalarda ve zirvenin düzenleneceği noktadaki tüm turizm işletmelerinin Tunus’un konuklarını ağırlamaya hazır olduğunu vurguladı.
Tunus, bu önemli uluslararası ekonomik etkinliği düzenleyerek, Frankofon alanı ülkeleri ve dışında, ortaklık, yatırım ve dijitalleşme başta olmak üzere bir dizi alanda işbirliği ve ortaklığı güçlendirmek amacıyla Tunus’u ve 50’den fazla diğer ülkeyi temsil eden işadamları, kurumlar, proje fikri sahipleri, uzmanlar ve karar vericiler arasında diyalog kurulması için ülkeyi bir platform halinde getirmeyi amaçlıyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Tunus Dışişleri Bakanlığı’nda Kamu Diplomasisi ve Enformasyon Direktörü Muhammed Trablusi yaptığı açıklamada, Tunus’un ev sahipliği yaptığı Frankofoni Zirvesi’ne 30’dan fazla devlet ve hükümet başkanının katılacağını belirtmişti. Trablusi ülkenin bir turizm ve yatırım destinasyonu imajı kazanmasını desteklemek amacıyla, bu uluslararası etkinliğin iyi bir şekilde kullanılması çağrısında bulundu. Zirvenin, Kasım 2021’in sonundan bu yılın Kasım ayının sonuna kadar, bir yıl ertelenmesinin arkasında siyasi nedenler olduğunu reddetti. “O dönemde, dünya pandemiden geri kalanlar sıkıntılar ve sağlık sonuçları sebebiyle acı çekiyordu. Tunus ve katılımcı ülkelerin isteğiyle zirve yüz yüze olarak gerçekleştirilecekti. Bu da, büyük bir katılım sağlanması için zirveyi bir yıllığına ertelemek için bir fikir birliğine varılması ile sonuçlandı” ifadelerini kullandı.
Zirvenin ertelenmesi kararı birçok siyasi boyutta alındı. Kays Said yönetimine karşı çıkan siyasi ve hukuksal taraflar, bunu, Frankofoniyi destekleyen ülkelerin, kısa bir süre önce Tunus’ta istisnai önlemleri açıklamış olan yönetimden uzaklaştığının teyidi olarak değerlendirdiler. İstisnai adımlar kapsamında, parlamento feshedilmiş, hükümeti görevden alınmıştı. Ayrıca Said o dönemde, anayasal kurumları ‘darbe yapmakla’ itham etmişti.
Tunus Cumhurbaşkanı, ülkesinin zirveye belirlenen zamanda ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı. Muhalif siyasi partileri, devlete karşı halkı kışkırtmak ve bu zirvenin düzenlenmesini engellemeye çalışmakla itham etti.
Said, bazı tarafların ‘Fransa ile ilişkileri yıpratmaya’ çalıştıklarına dair haberler duyduğunu söyledi. Ayrıca “Dün iktidarda olan, seminerler düzenleyen ve açıklamalarda bulunan kişi, Cerbe adasında zirvenin düzenlememelerini istemek için bazı başkentlere ve partilere yöneldi” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı bu ifadeleri ile, 2021’de siyasi nedenlerle Frankofon Zirvesi’nin düzenlenmesini engellemek için birkaç ülkeyle birlikte çalıştığını doğrulayan eski Başbakanı Munsif Merzuki’yi ima ediyordu.
Said, organizasyonun başarılı bir şekilde tamamlanması için devam eden güvenlik ve lojistik hazırlıkların aynı sıra, bu uluslararası etkinliğin altyapısını ve güvenlik hazırlıklarını iyileştirmek için Tunus devlet bütçesinden harcanan fonlara rağmen, Cerbe’deki zirvenin iptal edilmesine yönelik çalışmalara karşı duran ve zirveye katılacağını belirten ülke sayısının 50’ye ulaştığını belirtti.
Tunus geçen yıl boyunca Fransa ve Kanada başta olmak üzere Fransızca konuşulan 80’e yakın ülkenin katılım olacağını öngörmüştü.
Beklenen Frankofon Zirvesi etkinliklerinin ‘Çeşitlilik Çerçevesinde İletişim: Frankofon Alanında Gelişme ve Dayanışmanın Bir Kolu Olarak Dijital Teknoloji’ sloganı altında düzenlenecek. Program kapsamında, ‘Frankofon Alanında Ortak Büyüme’ sloganı altında ‘Tunus Frankofoni Köyü’ ve ’Frankofoni Ekonomi Forumu’ gibi çeşitli etkinlikler gerçekleştirilecek.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.