Endonezya, G20’deki öncelikleri için ısrarcı

Bali'deki Nusa Dua plajının dün sabahki görüntüsü (Reuters)
Bali'deki Nusa Dua plajının dün sabahki görüntüsü (Reuters)
TT

Endonezya, G20’deki öncelikleri için ısrarcı

Bali'deki Nusa Dua plajının dün sabahki görüntüsü (Reuters)
Bali'deki Nusa Dua plajının dün sabahki görüntüsü (Reuters)

Altın kumsalları ve büyüleyici mavi suları ile Bali, dünyanın en büyük ekonomi kulübünün liderlerini ağırlıyor. G20 zirvesi için Endonezya’nın tercih edilmesi net bir tercih gibi görünmeyebilir; ancak Endonezya'nın ekonomik göstergelerine hızlı bir bakış, en şiddetli şüphecileri ikna etmek için yeterlidir.
Bali, tropikal turizm destinasyonları listesinin başında yer alırken, pandeminin durgunluğundan sonra Endonezya'nın ekonomik toparlanmasına öncülük ediyor. Endonezya bu yıl yüzde 5,1 ile dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri haline geldi.

Yerel memnuniyet
Ngurah Rai Havalimanı'ndan 15-16 Kasım tarihlerinde G20 Zirvesi'nin gerçekleştirileceği Nusa Dua bölgesine kadar adanın sokakları, “Birlikte iyileşelim, daha güçlü toparlanalım.” sloganı ile süslendi.
Geniş bir güvenlik konuşlandırılması, yolların ve tüm alanların kapatılması gibi uluslararası organizasyonun getirdiği lojistik zorluklara rağmen zirveyi Bali'nin düzenlemesi, sakinlerinin çoğu tarafından memnuniyetle karşılandı.
Kırklı yaşlarında bir taksi şoförü Putu Liu, beyaz maskesinin arkasına gizlenmiş bir gülümsemeyle Şarku'l Avsat'a konuştu: “Bali halkı bu yılki G20 Zirvesi’ne ev sahipliği yapmaktan gurur duyuyor. Bu kadar çok insanın tekrar adamıza akın ettiğini görmek güzel.”
Konaklama sektöründe çalışan Luo Sudari ise ‘binlerce iş kaybına neden olan açlık (koronavirüs) yıllarını’ hatırlatarak şunları söyledi: “Turizm sektörü pandemiden bu yana önemli ölçüde toparlandı ve birçok işi eski haline getirdik. Ancak bu zirvenin, göz kamaştıran adamıza ışık tutmasına ve çok sayıda turist çekmesine katkıda bulunacağını umuyoruz.”
Bali ilk kez bir uluslararası etkinliğe ev sahipliği yapmıyor; Nusa Dua, Ekim 2018'de “İnsan Sermayesine Yatırım” teması altında Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun yıllık toplantılarına ev sahipliği yaptı.
Dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi olan Endonezya’nın enerji geçişine olan bağlılığı ortada. Bali sokakları, "G20" etkinliklerine katılanları taşımak için kullanılan elektrikli araçlarla doluydu. Endonezya bu alanda lider olmak istiyor ve özellikle Tesla ile elektrikli otomobiller üretmek için ortaklıklarını genişletmeyi arzu ediyor. Endonezya, pil yapımında kullanılan dünyadaki en büyük nikel rezervine sahiptir.

3 öncelik
Joko Widodo liderliğindeki Endonezya Cumhurbaşkanlığı, G20 Zirvesi'nin gıda güvenliği, koruyucu sağlık, enerji geçişi ve dijital dönüşüm alanlarında somut ilerleme kaydetmesi için baskı yapıyor. Ancak üye devletler arasındaki derin farklılıklar bunu engellemekle tehdit ediyor. Ukrayna'daki savaş, küresel dengelerin haritasını yeniden çizdi ve Batı'yı, Rus ve Çin kutuplarıyla karşı karşıya getiren ikinci bir Soğuk Savaş'ın temellerini attı.
G20 iş dünyasının açılış oturumunda Endonezya cumhurbaşkanı, Ukrayna krizine açık şekilde atıfta bulunarak "savaşı sona erdirme" gereğini vurguladı. G20 liderlerine seslenen Widodo, "Dünyayı parçalara ayırmamalıyız ve dünyanın yeni bir soğuk savaşa girmesine izin vermemeliyiz" dedi.
Cakarta, bu yılki "G20 Zirvesi" başkanlığı sırasında üç ana noktaya odaklanmayı seçti: Bunlar; gelecekteki salgınları öngören küresel sağlık mühendisliği, artan yatırım yoluyla temiz enerji kaynakları ile sürdürülebilir enerjiye geçiş ve adil dijital dönüşüm.
Bu öncelikler aracılığıyla Endonezya, Covid 19 aşılarına adil erişimi sağlamayı, küçük ve orta ölçekli işletmelerin katılımıyla sürdürülebilir ve kapsayıcı ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi, dijital ekonomiyi güçlendirmeyi ve uluslar arasında paylaşılan refahı sağlamak için kolektif kapasitemizi geliştirmeyi hedefliyor. Endonezya bu hedefini küresel vergi sisteminde reform yapma, yolsuzlukla mücadelede daha güçlü iş birliği, altyapı finansmanına destek ve daha demokratik ve temsili uluslararası iş birliği için baskı yapma yoluyla gerçekleştirmek için çabalıyor.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.