ABD, Kuzey Kore'nin kıtalararası füze denemelerini kınaması için Çin ve Rusya’ya baskı yapıyor

Kuzey Kore'nin birkaç gün önceki füze denemesini gösteren ekran görüntüsü (Reuters)
Kuzey Kore'nin birkaç gün önceki füze denemesini gösteren ekran görüntüsü (Reuters)
TT

ABD, Kuzey Kore'nin kıtalararası füze denemelerini kınaması için Çin ve Rusya’ya baskı yapıyor

Kuzey Kore'nin birkaç gün önceki füze denemesini gösteren ekran görüntüsü (Reuters)
Kuzey Kore'nin birkaç gün önceki füze denemesini gösteren ekran görüntüsü (Reuters)

Kuzey Kore’nin, 18 Kasım'da kıtalararası balistik füze (ICBM) fırlatması üzerine ABD, Kuzey Kore'nin kıtalararası füze denemelerini kınamak ve bu ülkeyi uluslararası kararların devam eden ihlallerinden sorumlu tutmak için Çin ve Rusya'ya ve Güvenlik Konseyi'ndeki diğer ülkelere baskı yaptı.
Özellikle Çin'in bu kez ABD baskısına yanıt verip vermeyeceği henüz net değil. Ancak, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Linda Thomas Greenfield'in Çinli meslektaşı Zhang Jun ile birlikte Güvenlik Konseyi’nde bir odaya beraber girişi, uzlaşmacı bir çözüme ulaşmak amacıyla iki taraf arasında yakın istişarelerin yapıldığını akla getirdi.
Diğer yandan ABD diplomasisinin başkanlık açıklaması sunmaya hazırlandığı belirtiliyor. ABD, İngiltere, Fransa, Arnavutluk, İrlanda ve Norveç'in talebi üzerine Güvenlik Konseyi üyeleri Kuzey Kore’nin balistik füze denemeleri hakkında oturum düzenledi. BM Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, oturumda konsey üyelerini son gelişmelerle ilgili bilgilendirdi.
DiCarlo konuşmasına, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin, Hwasong-17 füzesinin yaklaşık 6 bin 100 km yükseklikte bin km mesafeye uçtuğunu söyleyerek başladı. Kuzey Kore'nin ‘Kuzey Amerika'nın tamamına ulaşabilecek en büyük ve en güçlü füzesinin’ ilk başarılı testi hakkında konuşan BM yetkilisi, bunun 60'tan fazla balistik füze teknolojisi testinin gerçekleştirilmesi de dahil olmak üzere, 2022 yılında Pyongyang'ın nükleer silahları ve balistik füze programlarıyla ilgili ‘bir dizi endişe verici faaliyetin sonuncusu’ olduğunu söyledi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından balistik füze denemelerinin şiddetle kınandığına işaret eden DiCarlo, Kuzey Kore'nin nükleer silah ve balistik füze programı arayışına devam etmesinin ilgili Güvenlik Konseyi kararlarını açıkça ihlal ettiğini belirtti. Pyongyang'a "provokatif eylemleri durdurması ve uluslararası yükümlülüklerine tam olarak uyması" çağrısında bulunan DiCarlo, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Direktörü Rafael Grossi'nin (Bangui-ri) nükleer test sahasının bir nükleer testi desteklemeye hazır olduğunu söylediğini aktardı.  Güvenlik Konseyi'nin 2022'de Kuzey Kore'yi görüşmek üzere onuncu kez toplanmasına rağmen, Kore yarımadasındaki durum hala yanlış yönde en üst seviyede; bu da gerilimlerin artmasına neden oluyor.
DiCarlo, yanlış hesaplama riskini azaltmak için başta askeri olmak üzere iletişim kanallarının güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, "gerilimin azaltılması" çağrısında bulundu. BM yetkilisi Pyongyang'ı "sürdürülebilir barışa ve Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılmasına yol açan diyaloğu sürdürmek için acil adımlar atmaya" çağırdı. DiCorlo, “Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore'yi balistik füze teknolojisi veya yedinci bir nükleer test kullanarak daha fazla fırlatma yapmaktan kaçınmaya teşvik etmek için ‘birleşik bir yapı’ olarak hareket etmeli. Çünkü Güvenlik Konseyi'nde birlik çok önemli.” ifadelerini kullandı.
ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, Kuzey Kore'nin ‘bariz ve küstahça’ balistik füze fırlatmasını ‘en güçlü ifadelerle’ kınadı. Greenfield, Kuzey Kore’nin fırlattığı füzenin Japon kıyılarından sadece 125 mil uzağa düştüğünü belirtti. ABD’li temsilci, Pyongyang'ın "Güvenlik Konseyi kararlarını açıkça ihlal ettiğini ve bu yıl 63 kez küresel silahsızlanma politikasını baltalamaya çalıştığını" söyledi. Greenfield, “Konsey olarak birleşik bir yanıt vermemiz için daha kaç füze fırlatılması gerekiyor?” diyerek tepkisini gösterdi. Çin ve Rusya’yı, Japon sivillerin hayatını tehlikeye atan ve bölgedeki gerilimi gereksiz yere artıran son pervasız füze testini başlatmaya olanak sağlamak ve teşvik etmekle suçlayan Greenfield, ülkesinin Kuzey Kore'nin yasa dışı kitle imha silahlarını ve balistik füze ilerlemelerini engellemek için önlemlerin alınacağı ve Pyongyang yönetiminin kınanacağı bir başkanlık bildirisi hazırlayıp konseye sunacağını söyledi. Greenfield, ABD'nin diplomatik bir yaklaşıma bağlı olduğunu ve Kuzey Kore ile ciddi ve sürdürülebilir bir diplomaside ön koşulsuz görüşmeye hazır olduğunu yineledi.

Çin
Çin'in Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi Zhang Jun, ülkesinin ‘Kore yarımadasındaki gerilimin tırmanmasından kaygı duyduğunu’ belirtti. Jun, Washington'ı "gerçekçi ve uygulanabilir öneriler sunmaya, Kuzey Kore'nin meşru endişelerine olumlu yanıt vermeye ve diyaloğu bir formaliteden gerçeğe dönüştürmeye" ve "inisiyatif almaya" çağırdı. Güvenlik Konseyi'nin "bu konuda yapıcı bir rol oynaması" ve Kuzey Kore'yi her zaman kınamaması veya baskı yapmaması gerektiğini belirtti.

Rusya
Rus delege yardımcısı Anna Evstneva Kuzey Kore'nin füze denemelerini ABD ve müttefikleri Güney Kore ve Japonya tarafından yürütülen askeri tatbikatlara bağladı. Evstneva, Pyongyang'ın füze fırlatmalarının ABD'nin Kuzey Kore çevresinde yürüttüğü dar görüşlü, çatışmacı askeri faaliyetlerinin sonucu olduğunu söyledi.
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Avustralya, Kanada, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderleri, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinin oturum aralarında yaptıkları acil toplantıda, ICBM'yi kınadılar. Harris, ABD'nin bu eylemleri şiddetle kınadığını belirtti ve Pyongyang'ı yasadışı ve istikrarı bozan eylemleri durdurmaya çağırdı.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.