ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İran’ın Batı Azerbaycan ve Kürdistan eyaletlerinde protestoculara karşı şiddet kullanılmasından sorumlu tuttukları üç yetkiliye yaptırım uyguladıklarını açıkladı.
Blinken yaptığı yazılı açıklamada, "ABD, İranlı yetkililerin barışçıl protestoculara karşı şiddeti tırmandırdığına dair haberlerden büyük endişe duyuyor. Bugün (dün) bildirildiğine göre İran'ın Kürdistan eyaleti ve çevresindeki barışçıl hükûmet karşıtı protestolara yönelik şiddet içeren baskılarını artıran İran Devrim Muhafızları Kolordu (IRGC) güçleri de dahil olmak üzere İran güvenlik güçleri için ek adımlar atıyoruz." ifadesine yer verdi.
Antony Blinken, ABD Hazine Bakanlığının İran'ın Batı Azerbaycan eyaleti Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Taghi Osanloo'yu yaptırım listesine aldığını bildirdi.
Hazine Bakanlığının ayrıca protestocuların toplu tutuklanması emrini verdiği bildirilen Sanandaj İran Kolluk Güçleri Komutanı Alireza Moradi'ye de yaptırım uyguladığını belirten Blinken, "Kasım 2019'da ülke çapındaki protestolar sırasında Moradi, Sanandaj'da silahsız protestoculara karşı silah kullanılmasına izin verdi." iddiasında bulundu.
Blinken ayrıca Hazine Bakanlığının, Kürdistan eyaletine bağlı Sanandaj ili Valisi ve eski Devrim Muhafızları komutanlarından Hasan Askeri'yi de yaptırım listesine aldığını kaydetti.
İran’daki gösteriler
İran'ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Mahabad kentinde düzenlenen Mahsa Emini protestolarına emniyet güçleri ateşli silahlarla müdahale etmişti.
Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin, 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.
Resmi kaynaklardan olaylarda sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılsa da ölü sayısı hakkında net bilgi verilmiyor.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü 17 Kasım'da yayınladığı raporda, gösterilerde 342 kişinin öldüğünü duyurmuştu. İran medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 50'den fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.
Ülkedeki 31 eyaletten 23'üne dair verilerin yer aldığı raporda en çok can kaybının Sünnilerin yoğunlukta olduğu Sistan-Beluçistan eyaletinde yaşandığı belirtilmişti
Raporda, İran’ın idari bolgeleri olan Sistan-Beluçistan eyaletinde 123, Tahran'da 39, Mazenderan'da 33, Kürdistan'da 32, Gilan ve Batı Azerbaycan'da 23'er, Kirmanşah'ta 14, Elborz'da 15, Huzistan ve Horasan-ı Rezevi'de 5'er, İsfahan ve Zencan'da 4'er, Merkezi ve Loristan'da 3'er, Kazvin, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Doğu Azerbaycan, Erdebil, İylam, Buşehr ve Hemedan'da ikişer, Simnan ve Kirman'da da birer göstericinin yaşamını yitirdiği kaydedilmişti.
Beyaz Saray, bu hafta sonu Ukrayna konusunda ABD-Rusya görüşmeleri yapılacağını duyurduhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5220784-beyaz-saray-bu-hafta-sonu-ukrayna-konusunda-abd-rusya-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmeleri-yap%C4%B1laca%C4%9F%C4%B1n%C4%B1
Beyaz Saray, bu hafta sonu Ukrayna konusunda ABD-Rusya görüşmeleri yapılacağını duyurdu
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Avrupalı liderler ve Amerikalı müzakerecilerle birlikte, Berlin, 15 Aralık 2025 (AP)
Beyaz Saray’dan bir yetkilinin dün AFP’ye yaptığı açıklamaya göre, ABD’li ve Rus yetkililer, Başkan Donald Trump’ın Ukrayna savaşını sona erdirmeye yönelik planı kapsamında yeni görüşmeler yapmak üzere hafta sonu Miami’de bir araya gelecek.
Bu temaslar, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin, Kiev ile Trump’ın temsilcileri arasında Berlin’de iki gün süren toplantılarda kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşılamasının ardından geliyor. Zelenskiy, buna karşın Moskova’nın ‘yeni bir savaş yılına’ hazırlandığı uyarısında bulundu.
Şarku’l Avsat’ın Politico’dan aktardığına göre, ABD tarafında Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile damadı Jared Kushner’ın görüşmelere katılması bekleniyor. Rus heyetinde ise Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Özel Temsilcisi Kirill Dmitriev’in yer alacağı belirtiliyor.
Beyaz Saray yetkilisi, Amerikan ve Rus heyetlerinin içeriğine ilişkin başka bir ayrıntı paylaşmadı.
Son haftalarda, yaklaşık dört yıldır süren Rus işgalini sona erdirmeye yönelik diplomatik çabalar hız kazandı. Bu kapsamda Witkoff ve Kushner, kasım ayında Kremlin’de Putin ile, Berlin’de ise Ukraynalı ve Avrupalı liderlerle bir araya geldi.
Buna rağmen taraflar arasında ciddi görüş ayrılıkları sürüyor.
Ukrayna ve ABD, Kiev’e yönelik gelecekteki güvenlik garantileri konusunda ilerleme sağlandığını belirtirken, Ukrayna’nın hangi topraklardan vazgeçmek zorunda kalabileceği meselesinde anlaşmazlıklar devam ediyor.
Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün yaptığı açıklamada, Moskova’nın savaşta ‘kesinlikle’ hedeflerine ulaşacağını, buna kendi toprağı olarak gördüğü bölgelerin kontrolünün sağlanmasının da dahil olduğunu söyledi.
Silah anlaşmasının duyurulmasının ardından Pekin, Washington'dan Tayvan'a silah sağlamayı ‘derhal’ durdurmasını istedihttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5220783-silah-anla%C5%9Fmas%C4%B1n%C4%B1n-duyurulmas%C4%B1n%C4%B1n-ard%C4%B1ndan-pekin-washingtondan-tayvana-silah
Silah anlaşmasının duyurulmasının ardından Pekin, Washington'dan Tayvan'a silah sağlamayı ‘derhal’ durdurmasını istedi
Yüksek Hareket Kabiliyetli Topçu Roket Sistemi / HIMARS (Arşiv – Reuters)
Çin bugün ABD’ye yaptığı çağrıda, Washington’ın Tayvan’ı silahlandırmayı ‘derhal durdurmasını’ istedi. Bu çağrı, Taipei yönetiminin ABD’nin ada için 11 milyar dolar değerinde silah satışına onay verdiğini açıklamasının ardından geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun, düzenlediği basın toplantısında, “Çin, ABD’yi tek Çin ilkesine bağlı kalmaya ve Tayvan’ı silahlandırmak gibi tehlikeli eylemleri derhal durdurmaya çağırıyor” dedi.
ABD dün Tayvan’a 11,1 milyar dolar tutarında silah satışını onayladı. Bu paket, Çin’in artan askeri baskısıyla karşı karşıya olan ada için bugüne kadar onaylanan en büyük Amerikan silah satışı olarak kayda geçti.
Bu silah satışı, ABD Başkanı Donald Trump’ın mevcut yönetimi döneminde Tayvan’a yönelik ikinci silah paketi olurken, Pekin’in, egemenliğini tanımayı reddeden Tayvan’a karşı askeri ve diplomatik baskısını artırdığı bir dönemde gündeme geldi.
Tayvan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, önerilen silah anlaşmasının sekiz kalemi kapsadığı belirtildi. Paket kapsamında HIMARS füze sistemleri, havan topları, Javelin tanksavar füzeleri, Altius tipi gezici mühimmatlı insansız hava araçları (İHA) ile diğer askeri teçhizatlara ait yedek parçalar yer alıyor.
Açıklamada, “ABD, Tayvan’ın kendini savunma kapasitesini yeterli düzeyde korumasına ve güçlü bir caydırıcılığı hızla inşa etmesine destek vermeyi sürdürüyor” denildi.
Bakanlık, anlaşmanın şu anda Kongre’ye bildirim aşamasında olduğunu ve bu süreçte Kongre’nin isterse satışa itiraz etme ya da değişiklik yapma yetkisine sahip olduğunu kaydetti. Ayrıca Tayvan’ın ABD Kongresi’nde iki partiden de geniş destek gördüğü vurgulandı.
Gazze'de Hamas ve İsrail'in “suçlamalarla dolu ormanında” Trump anlaşmasının kaderihttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5220753-gazzede-hamas-ve-i%CC%87srailin-%E2%80%9Csu%C3%A7lamalarla-dolu-orman%C4%B1nda%E2%80%9D-trump-anla%C5%9Fmas%C4%B1n%C4%B1n-kaderi
Gazze'de Hamas ve İsrail'in “suçlamalarla dolu ormanında” Trump anlaşmasının kaderi
Gazze'deki çocuklarda açlık sahneleri en ağır haliyle yeniden geri döndü (AFP)
İsrail ordusu dün akşam Gazze Şeridi’nde askeri faaliyet sırasında bir havan topu mermisinin hedefi ıskalayıp Gazze şehrine düştüğü yönündeki haberlere ilişkin soruşturma başlattığını duyurdu. İsrail ordusunun Arapça Basın Ofisi Sözcüsü Captain Ella, sosyal medya platformu X’te yaptığı açıklamada, ordunun kayıp iddialarından haberdar olduğunu ve bunları soruşturduğunu söyledi. Ancak, İsrail ordusunun faaliyetlerinin ‘Sarı Hat’ içinde gerçekleştiğini belirtti.
Üç önemli belge
İsrail ile Hamas arasında Gazze Şeridi'nde iki yıl süren yıkıcı savaşı sona erdiren ateşkes anlaşmasının imzalanmasının üzerinden iki ayı aşkın bir süre geçerken, silah sesleri büyük ölçüde azaldı. Ancak Reuters'ın aktardığına göre taraflar birbirlerini anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor ve bir sonraki aşama için gerekli olan daha karmaşık adımları kabul etmeye yaklaşmış gibi görünmüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın geçtiğimiz eylül ayında açıkladığı 20 maddelik plan en ayrıntılı olan plandı. Plan, savaşı tamamen sona erdirmek için bir ön adım olarak ateşkesle başlıyor ve nihayetinde Hamas’ın silahsızlandırılması, Gazze'deki iktidarından uzaklaştırılması ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesini öngörüyor. Ancak taraflar planın tüm maddeleri üzerinde tam olarak anlaşmaya varmış değiller.
İsrail ve Hamas, 9 Ekim'de Trump'ın planının ilk maddelerini kapsayan kısmi bir anlaşma imzaladı. Bu maddeler arasında İsrailli rehinelerin Filistinli tutuklu ve mahkumlarla takas edilmesi, tam ateşkes, İsrail’in kısmi olarak geri çekilmesi ve insani yardımın artırılması yer alıyor. Trump’ın planı, Gazze'yi istikrara kavuşturmak için geçiş dönemi yönetimi ve uluslararası bir gücün kurulmasını da onaylayan üçüncü belge olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararıyla onaylandı.
Gidişat nasıl?
Hayatta olan 20 rehine, yüzlerce Filistinli mahkum ve tutukluyla takas edilerek serbest bırakıldı. Ölen rehinelerin cenazelerinin teslim edilmesi ise daha uzun sürdü. Cesetlerden biri Gazze'de kalırken 27’si teslim edildi. İsrail, her bir İsrailli rehinenin cesedi karşılığında Filistinlilerin cesetlerini teslim etti.
Yardımların Gazze Şeridi’ne girişi konusunda da anlaşmazlık yaşanıyor. Hamas, Gazze’ye üzerinde uzlaşılan sayıda yardım kamyonu girmediğini, yardım kuruluşları da yardımın asgari ihtiyaçları karşılamadığını söylerken, İsrail'in birçok temel malzemenin girişini engellediğini belirtiyor. İsrail ise bunları reddediyor ve anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirdiğini söylüyor.
Gazze Şeridi’nin Mısır ile olan Refah Sınır Kapısı ateşkesin ilk aşamasında açılacaktı, ancak İsrail, Filistinlilerin Gazze Şeridi'ne giriş ve çıkışlarına izin vermeden önce Gazze’de kalan rehinelerin cenazelerinin iadesini talep ettiği için kapı kapalı kalmaya devam ediyor. Gazze Şeridi halen harabe halinde ve Gazzeliler çadır kurmak için enkazlardan demirler çıkarıyor.
Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) aralık ayında, Gazze'deki çocukların ‘şok edici derecede yüksek’ bir kısmının ciddi beslenme yetersizliği içinde olduğunu açıkladı. Bu arada, şiddetli yağmurlar binlerce çadırı su altında bıraktı ve Gazze Şeridi’nin dört bir yanına lağım ve çöp yığarken halihazırda var olan sağlık krizini daha da kötüleştirdi.
Bazı şiddet olayları ise halen devam ediyor. Filistinli silahlı kişiler Gazze'de İsrail güçlerine saldırarak en az üç kişiyi öldürdü. Gazze'deki sağlık yetkilileri, İsrail'in sınır yakınlarındaki insanlara ve İsrail'in Hamas'ı hedef aldığını söylediği operasyonlar sırasında ateş açması sonucu yaklaşık 400 Filistinlinin öldüğünü belirtti.
Hangi meseleler üzerinde henüz anlaşmaya varılamadı?
Uluslararası İstikrar Gücü (UİG), Gazze’de güvenlik ve barışı sağlamayı amaçlıyor. Ancak, bu gücün yapısı, rolü ve görev tanımı ile ilgili konular hâlâ tartışılıyor. Endonezya ve Pakistan bu konuda rol oynayabilir, zira İsrail bu gücün Hamas'ı silahsızlandırmasını istemiyor. Ancak birçok ülke bu görevi kendi güçlerine vermekte isteksiz davranıyor.
Gazze şehrinde yağmurda koşan çocuklar (AP)
Hamas’ın temsil edilmediği Filistinli bir teknokrat yapının geçiş dönemini yönetmesi bekleniyor, ancak bu yapının nasıl ve ne zaman kurulacağına dair herhangi bir açıklama yapılmadı. İsrail işgali altındaki Batı Şeria’nın bazı bölgelerini yöneten Filistin Yönetimi’nin ilerleyen zamanlarda Gazze’de rol üstlenmesinden önce bazı reformlar gerçekleştirmesi gerekiyor, ancak bu reformlar henüz açıklanmadı. ABD Başkanı’nın planına göre Gazze hükümeti Trump’ın başkanlık edeceği Gazze Barış Kurulu’nun denetimi altında çalışmalı. ABD Başkanı, Gazze Barış Kurulu’nun 2026 yılı başlarında açıklanacağını söyledi, ancak yapısı belirsizliğini halen koruyor.
Trump’ın planına göre Hamas’ın silahsızlandırılması gerekiyor, ancak hareket buna razı olmadı ve İsrail'in Gazze'den daha fazla çekilmesi bu koşulun yerine getirilmesine bağlı olduğu için ancak Filistin devletinin kurulmasından sonra silahlarını teslim edeceğini söyledi.
Ateşkes devam edecek mi?
İsrail, Hamas’ın barışçıl yollarla silahsızlandırılamaması halinde, bunu zorla yapmak için askeri operasyonlara yeniden başlayacağını defalarca kez belirtse de topyekûn bir savaşın yeniden başlaması yakın görünmüyor. Bunun yanında birçok İsrailli ve Filistinli, Trump'ın planının tam olarak hayata geçirileceğinden ve mevcut çıkmazın süresiz olarak devam edeceğinden şüphe duyuyor.
İsrailliler, Hamas’ın yeniden silahlanarak 7 Ekim 2023'teki gibi bir saldırı tehdidi oluşturacağından korkuyor. Filistinliler ise İsrail'in Gazze'den çekilmeyi tamamlamayacağından veya tam bir yeniden inşaya izni vermeyeceğinden, böylece Gazze Şeridi’ni harabe halinde ve geleceksiz bırakacağından endişe ediyor.
Askeri konuşlandırmalar ve yeniden inşa planları, Gazze Şeridi'nin fiilen, Hamas karşıtı grupları destekleyen İsrail'in doğrudan kontrolündeki bir bölge ile yeniden inşa edilmeyen ve yerel hizmetlerin sunulmadığı Hamas'ın kontrolündeki bir bölge olarak bölünmenin yaşanması olasılığına işaret ediyor.
Peki kalıcı barışın şansı ne?
İsrailliler ve Filistinliler, şu anda olduğu kadar birbirlerine güvenmedikleri nadir bir dönemden geçiyorlar. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre çoğu ülkenin desteklediği iki devletli çözüm, Filistin devletinin uluslararası alanda giderek daha fazla tanınmasına rağmen, her zamankinden daha ulaşılmaz görünüyor. Trump'ın planı, Filistin halkının özgürlüğünü ve devlet kurma hakkını bir hedef olarak kabul ediyor, ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bunu defalarca kez reddetti. İsrail'de 2026 yılında seçimler yapılması planlanıyor, ancak potansiyel yeni hükümetin Filistin'in bağımsızlığını kabul edeceğine dair herhangi bir işaret yok.
Netanyahu toplantısı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun 29 Aralık'ta ABD'de bir araya gelmesi planlanan ABD Başkanı Donald Trump'ın planına göre Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması hakkında bugün önemli bir toplantı yapacak.
Gazze Şehri’ndeki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail’in yürüttüğü savaş sırasında yıkılan bir evin enkazı çevresindeki Filistinliler (Reuters)
İsrail basını geçtiğimiz salı günü, İsrail ordusunun bu konuda, biri Trump'ın planını sürdürmek, diğeri Gazze'ye yönelik savaşı yeniden başlatmak olmak üzere iki senaryolu bir plan sunacağını bildirdi.
Netanyahu’nun son günlerde İsrail ordusundan Gazze'deki sonraki adımlar için alternatifler sunmasını istediği, bu alternatiflerin İsrail'in Gazze’ye yönelik savaşını yeniden başlatmak ya da Trump'ın planının ikinci aşamasına geçmek olabileceği belirtildi.
İstikrar Gücü
İsrail ordunun ayrıca, Netanyahu hükümeti böyle bir karar alırsa, Hamas'ı silahsızlandırmak için savaşın yeniden başlamasına hazırlık amacıyla İsrail başbakanına operasyonel seçenekler sunması bekleniyor. ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz pazartesi günü yaptığı açıklamada, Gazze'deki uluslararası istikrar gücünün halihazırda faaliyete geçtiğini ve daha fazla ülkenin bu güce katılacağını söyledi.
Trump, şunları söyledi:
Daha fazla ülkenin katılmasıyla, bir şekilde işe yarıyor olduğunu düşünüyorum. Halihazırda katılan ülkeler var, ancak ben ne kadar asker gönderilmesini istersem o kadar asker gönderecekler.
Washington’ın anlaşmanın ikinci aşamasına geçmeye kararlı olduğunu vurgulayan Trump, yönetiminin, İsrail'in geçtiğimiz cumartesi günü Hamas liderini öldürerek Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi ihlal edip etmediğini araştırdığını belirtti.
Netanyahu, bu ayki ABD ziyaretinde Trump ile görüşecek (Reuters)
Bu arada İsrail ordusu, Refah Sınır Kapısı’nın tamamen açılması ve Gazze Şeridi'nde yeniden inşa çalışmalarının başlatılması dahil olmak üzere Trump’ın ikinci aşama planında özetlenen adımları uygulamak için bir plan hazırlayacak. Plan, uluslararası kuruluşların patlamamış mühimmatı temizlemek üzere bölgeye girmesiyle başlayacak.
İsrailli asker öldürüldü
Öte yandan işgal İsrail ordusu, kuzeydeki bir askeri kışlada meydana gelen silahlı çatışmada bir askerinin öldüğünü, askeri polisin olayın koşullarını soruşturduğunu duyurdu.
İsrail ordusunun bir sözcüsü yaptığı açıklamada, ‘askerin tedavi üzere hastaneye kaldırıldığını, ancak kurtarılamayarak hayatını kaybettiğini’ belirtirken, ailesinin olaydan haberdar edildiğini söyledi.
Bu olayla İsrail, 10 Ekim'de Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinden bu yana ilk kez bir askerinin öldüğünü açıkladı.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
