Tunus yargısı, "devletin güvenliğine karşı komplo" davasını inceliyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus yargısı, "devletin güvenliğine karşı komplo" davasını inceliyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Tunus’ta Asliye Hukuk Mahkemesi, "devlet güvenliğine karşı komplo ve yabancı bir devletin ajanlarıyla bağlantı kurma" davasında 6 kişinin tutuklu kalmasına ve diğer 25 sanık hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.
 Bir dizi güvenlik, medya, politikacı ve eski Tunuslu yetkili bu davada suçlanırken Tunus yargı kaynakları, "Suçlular arasında eski bir maliye bakanı, eski bir başbakan danışmanı ve tanınmış medya profesyonelleri ve güvenlik personeli isimlerinin bulunduğunu" belirtti.
 Bu dava ve sanık listesinin yayınlanması ile ilgili olarak, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ile birlikte çalışan Tunus Cumhurbaşkanlığı Mahkemesi Eski Müdürü Nadia Okaşa’nın da listede yer alıyor.
 Said’in başkanlığı üstlenmesinin ilk iki yılında hükümetin temel direklerinden birini temsil eden Okaşa, “Benimle hiçbir ilgisi olmayan durumlarda adımın geçmesi iğrenç ve utanç verici” dedi.
 "Devletin güvenliğine komplo kurmak" konusuna da değinen Okaşa, "sorumluluk duygusundan dolayı" suskun kaldığını dile getirdi.
 Tunus siyasi meselelerinin gözlemcileri, Cumhurbaşkanı Kays Said'in istisnai tedbirler aldığına ve eski siyasi sınıf ve yargı temsilcilerine karşı savaştığına inanıyor. Bütün bunlar, tüm siyasi süreci boykot edip yaklaşan parlamento seçimlerine katılmayı reddeden ve Said'i "otoriterlikle" suçlayan partilerin neden olduğu siyasi gerilim atmosferi yarattı.
 Gözlemciler "rejimi devirme" suçlamalarının "ciddi" adli ve güvenlik soruşturmalarına ihtiyaç duyduğunu düşünüyorlar.
 İçişleri Bakanlığı geçen Haziran'da Cumhurbaşkanı Said'e suikast girişimi olduğunu açıkladı. Ancak bu suçlamalar hemen toprağa gömüldü ve ışığı göremedi; yargı ve güvenlik teşkilatları da herhangi bir soruşturma için herhangi bir sonuç ortaya koymaya çalışmadı. Öte yandan savunma ekibi, 2013'te suikasta kurban giden iki Tunuslu siyasetçi Şükri Belaid ve Muhammed Brahmi'yi hatırlattı. Savunma ekibi, Cuma akşamı Cenevre'de " Şükri Belaid ve Muhammed Brahmi'nin siyasi suikastlarına ilişkin yeni veriler" başlığı altında bir basın toplantısı düzenledi. Bu organ ilk kez Tunus dışında bir medya ve siyasi faaliyet yürütüyor. Komisyon üyelerinden Rıza er-Radavi, uluslararası bir basın toplantısı ile Tunus'ta meydana gelen iki suikast dosyasına ilişkin verilerin ortaya çıkarıldığını belirtti.
6 Şubat 2013’te solcu politikacı Belaid hedef alındı ve aynı yılın 25 Temmuz'unda Ulusal Kurucu Meclis'te (Parlamento) eski bir milletvekili olan Brahmi hedef alındı. Soruşturma hakimleri, çoğunluğu sol görüşlü olan şikayetçi tarafları dinledi. Belaid ve Brahmi'nin savunma ekibi de 2013'ten beri bir dizi hazırlayıcı yargı kararının uygulanması gerekliliğine bağlı kaldı. Yargı kararlarından en önemlisi, iki suikast sırasında da ülke yönetiminde olan Nahda hareketinin birkaç liderini ilk etapta dinlemek olmalı.
Tunus İçişleri Bakanlığı'na bağlı "siyah bir odada" "gizli servis" oluşturmak ve birkaç gizli belgeyi saklamakla suçlanan Nahda Hareketi, kendileriyle ideolojik anlaşmazlık içinde olan partiler tarafından sunulan "kötü niyetli" suçlamaları reddediyor.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.