Petrol yeni haftaya yükselişle başladı

ABD'nin Kansas eyaletindeki Keystone boru hattındaki petrol sızıntısının havadan fotoğrafı (AFP)
ABD'nin Kansas eyaletindeki Keystone boru hattındaki petrol sızıntısının havadan fotoğrafı (AFP)
TT

Petrol yeni haftaya yükselişle başladı

ABD'nin Kansas eyaletindeki Keystone boru hattındaki petrol sızıntısının havadan fotoğrafı (AFP)
ABD'nin Kansas eyaletindeki Keystone boru hattındaki petrol sızıntısının havadan fotoğrafı (AFP)

Brent petrolün varili, uluslararası piyasalarda 76,66 dolardan işlem görüyor.
Cuma günü 77,48 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 76,10 dolar seviyesinde tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı, bugün saat 10.00 itibarıyla kapanışa göre yüzde 0,74 artarak 76,66 dolar oldu. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 71,77 dolardan alıcı buldu.
Fiyatlardaki yükselişte, Keystone boru hattındaki petrol arzına ilişkin belirsizlik etkili oldu.
Kanada'dan ABD'ye günlük 600 bin varilden fazla petrol taşıyan Keystone boru hattı perşembe günü sızıntı nedeniyle durdurulmuştu.
Hattın işletmecisi TC Energy, sızıntı yerinin tespit edildiğini bildirirken, boru hattında petrol akışının yeniden ne zaman faaliyete geçeceğine dair herhangi bir zaman çizelgesi paylaşmadı. Bu durum piyasalarda arz endişelerine yol açarak fiyatları yukarı yönlü destekledi.
Bu hafta açıklanacak merkez bankası faiz kararları ve yoğun veri gündemi öncesi piyasalarda oluşan belirsizlik de fiyatlar üzerinde etkili oluyor.
ABD'de geçen hafta açıklanan Üretici Fiyat Endeksi'nin beklentilerin üzerinde gelmesi enflasyonist endişeleri artırırken, küresel hizmet sektörü ve imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endekslerinin gerilemeye devam etmesi resesyon riskinin gündemde kalmasını sağladı. Bu durum küresel petrol talebine ilişkin belirsizliğe yol açarak fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmaya devam ediyor.
Öte yandan, dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı Çin "sıfır vaka" politikasında yumuşama adımlarına devam ederken, salgının büyük bir hızla yayılma ihtimali bölgede belirsizliklerin artmasına sebep oldu. Uzmanlar, ülkede vaka sayılarının hızla artmasıyla birlikte ekonomik aktiviteye ilişkin endişelerin güçlendiğini belirterek, konuya ilişkin haber akışının fiyatlar üzerinde etkili olabileceğini ifade etti.
Brent petrolde teknik olarak 76,76 ile 77,10 dolar aralığının direnç, 76,42 ile 76,08 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak izlenebileceği belirtiliyor.



Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), elektronik savaş riskinin havacılık sektörünü endişelendirdiğini yazıyor. 

Haberde, "GPS sahteciliğinin" dünya çapında her gün yapılan yüzlerce uçuşta, pilotlar ve yolcular için yeni riskler oluşturduğuna işaret ediliyor. 

Pilotlar ve havacılık sektörü yetkilileri, Rusya-Ukrayna cephe hattı ve Ortadoğu'daki aktif çatışma bölgelerinden yayılan sahte GPS sinyallerinin, kokpitlerdeki navigasyon ve güvenlik sistemlerinde bazen birkaç dakika bazen de tüm uçuş boyunca arızaya yol açtığını belirtiyor. 

Bu sinyaller, pilotların kokpitte kullandığı saatlerin sıfırlanmasına, navigasyon cihazlarının yanlış alarm vermesine ve uçuş yönlendirmelerinde hata yapılmasına neden olabiliyor.

Pilotlar ve havacılık uzmanları, saldırıların yaklaşık bir yıl önce başladığını belirtiyor. Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin SkAI Data Services'la ortak analizine göre, sahte GPS sinyalleri nedeniyle olumsuz etkilenen günlük uçuş sayısı şubatta birkaç düzineyken, ağustosta 1100'ün üstüne çıktı.

Teksas Austin Üniversitesi'nden Todd Humphreys de sahte GPS sinyallerinin sayısının son 6 ayda arttığını söylüyor. Akademisyen, özellikle bu saldırıların Rusya, Ukrayna ve İsrail'deki elektronik savaş vericilerinden geldiğine işaret ediyor. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de herhangi bir sahte GPS olayı yaşanmadığını bildiriyor. Fakat uzmanlar, Ekim 2022'de Dallas Fort Worth Uluslararası Havalimanı'ndaki hava trafiğinin aksamasında sahte GPS verilerinin rol oynamış olabileceğini düşünüyor. 

Kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir FAA yetkilisi, bazı uçakların rotadan çıktığını ve pilotların iki gün boyunca piste iniş için elektronik navigasyon cihazlarını kullanamadığını belirtiyor. FAA ise kasıtlı müdahale olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını, olayın nedenini anlamak için incelemelerin sürdüğünü açıklamıştı. 

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) Genel Müdürü Florian Guillermet, sahte GPS sinyallerinin Avrupa'daki bazı havacılık faaliyetlerini aksattığını fakat şimdiye dek ciddi bir tehlike yaşanmadığını söylüyor. Guillermet, risk yaratan durumların her geçen gün arttığına da dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Inside GNSS