İran uranyum zenginleştirme kapasitesini arttırdı

İran, UAEA’dan bir heyetin ziyareti öncesinde uranyum zenginleştirme kapasitesini arttırdığını duyurdu

İran’a ait birkaç santrifüj (Reuters)
İran’a ait birkaç santrifüj (Reuters)
TT

İran uranyum zenginleştirme kapasitesini arttırdı

İran’a ait birkaç santrifüj (Reuters)
İran’a ait birkaç santrifüj (Reuters)

İran rejimi, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan (UAEA) uzmanların ziyaretinin arifesinde, uranyum zenginleştirme kapasitesini artırdığını duyurdu.
İran resmi haber ajansının aktardığına göre İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Şu anda, ülkedeki zenginleştirme kapasitesi, bu endüstrinin tarihi boyunca olduğundan iki kattan fazla arttı.” Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre İslami, açıklamalarına şöyle devam etti: “Nükleer enerji ve atom elektriği üretimi ülke için büyük bir tasarruf teşkil etmekte olup, yenilenebilir olmayan fosil yakıtların tüketiminin azaltılmasında ve çevre sorunlarına çözüm sağlanmasında etkili.”
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu da geçtiğimiz Çarşamba günü, İran'da açıklanmayan bölgelerde uranyum parçacıkları bulunmasına ilişkin soruşturmayla ilgili olarak yıllardır süren krizi çözmek amacıyla kendisine bağlı bir teknik ekibin yarın (Pazar) Tahran'ı ziyaret edeceğini duyurdu.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı yıllardır Tahran'dan, izinsiz üç alanda uranyum bulunmasıyla ilgili açıklama yapmasını istiyor ve "alanlara ve malzemelere erişim" ve numune toplama talebinde bulunuyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi’nin bu kez İran’ı ziyaret etmesi beklenmiyor.
İslami, 9 Aralık'ta yaptığı açıklamada, İran'da bulunan zenginleştirilmiş uranyum izlerinin ülkeye yurt dışından getirildiğini söyledi.
İzinsiz sahalarda nükleer malzeme izine rastlanması, 2018'de o zamanlar ABD başkanı olan Donald Trump döneminde Washington'un çekilmesi nedeniyle sendeleyen nükleer programına ilişkin büyük güçler ile İran arasında 2015'te imzalanan anlaşmanın yeniden canlanmasını engelleyen sorunları şiddetlendirdi.
Teşkilattan bir heyet geçen ay Tahran'ı ziyaret etmeyi planlıyordu, ancak teşkilatın yönetim kurulunun Tahran'ın iş birliği yapmamasını ve "teknik olarak güvenilir" yanıtlar vermemesini kınamasının ardından ziyaret gerçekleşmedi.
UAEA yetkilileri Tahran'ın nükleer programının barışçıl olamayacağından endişe duyuyor.
UAEA kasım ayında İran'ın Fordo nükleer santralinde uranyumun yüzde 60'ını zenginleştirmeye başladığını doğruladı. Bu oran, nükleer anlaşma kapsamında belirlenen yüzde 3,67 eşiğini önemli ölçüde aşıyor ve bir atom bombası için gereken yüzde 90 eşiğine yakın.
2015 anlaşması, İran'ın nükleer programını kısıtlaması karşılığında İran'a yönelik yaptırımların hafifletilmesini ve İran'ın bu amacı her zaman reddettiğini bildiği halde gizlice nükleer bomba geliştirmesini önlemeyi öngörüyor.



Pakistan, ayrılıkçılara karşı ABD taktiklerini kullanıyor

Pakistan, drone teknolojisini geliştirmeyi hedefliyor (Reuters)
Pakistan, drone teknolojisini geliştirmeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Pakistan, ayrılıkçılara karşı ABD taktiklerini kullanıyor

Pakistan, drone teknolojisini geliştirmeyi hedefliyor (Reuters)
Pakistan, drone teknolojisini geliştirmeyi hedefliyor (Reuters)

Pakistan, ayrılıkçı örgütlere karşı ülke içinde drone operasyonları düzenliyor. 

New York Times’ın (NYT) analizinde, Pakistan’ın özellikle Afganistan sınırına yakın bölgelerdeki militanlara yönelik harekatlarda insansız hava araçlarını (İHA) daha sık kullanmaya başladığı yazılıyor.  

Pakistan’ın Afganistan sınırındaki Kuzey Veziristan bölgesinde geçen hafta düzenlenen saldırılarda 4 çocuğun ölmesi üzerine halk sokaklara inmişti. İslamabad yönetimi, saldırıdan Pakistan Talibanı’nı (Tehrik-i-Taliban Pakistan/TTP) sorumlu tutmuştu. Ancak muhalefet, olayın hükümetin hatalı güvenlik stratejisi sonucu yaşandığını savunmuştu. 

Pakistan, Taliban yönetiminin Afganistan’da TTP’ye sığınak sağladığını öne sürerken, Kabil ise iddiaları reddediyor. 

İslamabad yönetimine karşı silahlı mücadele veren örgütler arasında, İran'ın güneyi ve Pakistan'da temellenmiş ayrılıkçı grup Belucistan Kurtuluş Ordusu (BLA) da var. 

TTP, geçen ay iki savaşçısının Pakistan ordusuna ait drone’la öldürüldüğünü duyurmuştu. Örgüt, ordu için casusluk yapmakla suçladığı bir sivili öldürmüştü. Bu kişinin cep telefonunu kullanarak İHA’yı yönlendirdiğini iddia etmişti. 

BLA da İran sınırındaki Panjgur bölgesinde bir sivilin öldürüldüğünü duyurmuş, bu kişinin orduya drone operasyonlarında destek sağladığını öne sürmüştü. BLA’ya bağlı sosyal medya hesapları, Pakistan ordusunun drone saldırılarında en az 40 militanın öldürüldüğünü savunmuştu. 

NYT, İHA operasyonlarında sivillerin de tehlike altında olduğunu yazıyor. Afganistan sınırındaki Güney Vezisiristan’da geçen ay düzenlenen voleybol müsabakasında drone’larla ateş açılmış, en az 20 sivil yaralanmıştı. Bazıları saldırının TTP tarafından düzenlendiğini öne sürerken, bazıları da operasyondan Pakistan ordusunu sorumlu tutmuştu. 

Haberde, İslamabad yönetiminin militan örgütlere karşı drone operasyonu yürütüldüğünü resmen doğrulamadığı aktarılıyor. 

Analizde, ABD’nin geçmişte Afganistan-Pakistan sınırında düzenlediği İHA saldırıları da hatırlatılıyor. Amerikan ordusu bölgedeki ilk drone saldırısını 2004’te gerçekleştirmişti. Harekatta Taliban komutanı Nek Muhammed öldürülmüştü. 

Eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde 353 saldırıyla drone operasyonları sayıca zirveye çıkmıştı. ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk döneminde azalan saldırıların, 2018 sonrası durdurulduğu aktarılıyor. İslamabad yönetiminin bu dönemlerde sözkonusu operasyonları eleştirdiği de anımsatılıyor.

Hindistan ve Pakistan arasında geçen ay yaşanan çatışmalarda iki taraf da drone teknolojisinden sıkça faydalanmıştı.

Independent Türkçe, New York Times, The Diplomat