İlk insanlar 450 bin yıl önce Ege Adalarına yelken açmış

Yeni araştırma, önceki varsayımlara meydan okuyor

Eski insanların deniz ulaşımını tam olarak nasıl kullandığı henüz bilinmiyor (Pixabay)
Eski insanların deniz ulaşımını tam olarak nasıl kullandığı henüz bilinmiyor (Pixabay)
TT

İlk insanlar 450 bin yıl önce Ege Adalarına yelken açmış

Eski insanların deniz ulaşımını tam olarak nasıl kullandığı henüz bilinmiyor (Pixabay)
Eski insanların deniz ulaşımını tam olarak nasıl kullandığı henüz bilinmiyor (Pixabay)

Eski insanlar, 450 bin yıl önce yeni topraklara deniz yoluyla ulaşmayı başarmış olabilir.
Kıyı şeritlerinin tarihsel özelliklerini inceleyen bir araştırma ekibi, arkaik insanların bugünkü Ege Adaları'na karadan ulaşmasının mümkün olmadığı sonucuna vardı.
Bu da okyanus mavisine yelken açan ilk cesur insanların Homo sapiens'in ortaya çıkışından önce yaşamış olabileceği anlamına geliyor.
Daha önce insan atalarının bu adalara birleşen kara parçaları üzerinden ulaştığı varsayılıyordu. Bilim insanları bu konuda büyük ölçüde fikir birliği içindeydi.
Söz konusu varsayım, arkaik insanların bu bölgeye deniz seviyelerinin düştüğü ve adaların Avrasya anakarasına bağlandığı küresel bir buz devrinde yaya olarak geldiğini öne sürüyordu.
Yeni araştırmada ise 770 bin yıl önce başlayıp 126 bin yıl önce sona eren Çibanyen Çağ'da kıyı şeritlerinin durumu incelendi ve bu varsayıma aykırı sonuçlar elde edildi.
Yunanistan'daki Patras Üniversitesi'nden araştırmacılar, Ege Denizi'nde yer alan Kiklad takımadalarındaki nehir deltalarını inceledi. 
Zira arkeolojik kazılarda bu bölgede bulunan insan yapımı eserlerin yaklaşık 500 bin yıl öncesine tarihlendiği görülmüştü. Bu da arkaik insanların bahsi geçen dönemde bu adalara çoktan ulaşmış olması gerektiği anlamına geliyor.
Ekip, nehir deltalarında tarih boyunca deniz seviyesinin nasıl değiştiğini gösteren jeolojik işaretleri topladı. Sonunda buzul çağları boyunca seviyelerin bugünkü değerin yalnızca 152 ila 225 metre altında olduğu tespit edildi.
Takımadalarda bugünkü deniz seviyeleri 355 ve 456 metre arasında değişiyor. Bu nedenle araştırmacılar, "450 bin yıl önce deniz seviyesi en düşük düzeydeyken bile yaya olarak geçilemeyecek kadar derindi" ifadelerini kullanıyor.
Hakemli bilimsel dergi Quaternary International'da yayımlanan araştırmanın yazarları, Kiklad Takımadalarının o dönemde anakaradan tamamen kopmuş olduğu ve insanların buraya ancak denizden gelebileceği sonucuna varıyor.
Independent Türkçe, Science Alert, IFL Science



Brezilya'dan önce 8 ülke “X” platformunu engelledi

Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
TT

Brezilya'dan önce 8 ülke “X” platformunu engelledi

Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre "yanlış bilgi yayma"daki rolü nedeniyle Brezilya'da (Cumartesi) bloke edilmeye başlanan "X" platformu, başta otoriter rejimlere sahip olanlar olmak üzere birçok ülkede de yasaklandı.

Birçok ülkede geçici olarak yasaklanan bu sosyal ağ, örneğin 2011'de Mısır'da, 2014 ve 2023'te Türkiye'de ve hatta 2021'den önce ve sonra Özbekistan'da meydana gelen siyasi protestolar ve başkanlık seçimleri hakkında bilgi yayma yeteneğini kanıtladı.

Çin

Çin, Twitter platformunu (“X”in eski adı) daha dünyada meşhur olmadan yasakladı. Çinliler, Haziran 2009'dan bu yana, yani Çin'in Tiananmen Meydanı'nda başlattığı kanlı baskının yirminci yıldönümünü anmadan iki gün önce bu platformu kullanmamaya başladılar ve yerine geniş çapta "Weibo" ve "WeChat" platformlarını kullandılar.

İran

Yetkililer, Haziran 2009'da gerçekleşen tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına ilişkin protestoların ardından Twitter'ı yasakladı; bu karar, yayımlanmasından sonra 15 yıl yürürlükte kaldı.

Ancak uygulama, kadınların maruz kaldığı baskılara karşı yurt dışındaki protesto hareketlerine ilişkin haberlerin 2022 yılı sonunda yayınlanmasına katkı sağladı.
Türkmenistan

Orta Asya'daki son derece izole ülke, diğer birçok yabancı hizmet ve web sitesine ilave olarak 2010 yılının başlarında Twitter'ı engellemeye başladı.

Yalnızca devlete ait Türkmen Telekom şirketi tarafından sağlanan internet taraması yetkililerin denetimine tabidir.

Kuzey Kore

Kuzey Kore, 2010 yılında "ülkeyle ilgilenen yabancılara" yakınlık gösterip kendi Twitter hesabını açtıktan sonra, Nisan 2016'da uygulamayı Facebook, YouTube, bahis siteleri ve pornografiyle birlikte engelledi.

Birkaç hükümet web sitesi dışında internete erişim, ağın kullanımını az sayıda yetkiliyle sınırlayan kapalı rejim tarafından yakından izleniyor.

Myanmar

Platform, Aung San Suu Kyi'nin sivil hükümetini deviren askeri darbeye karşı yapılan protestolar nedeniyle engellendikten sonra, Şubat 2021'den beri erişim sağlanamıyor.

O tarihten bu yana iktidardaki askeri cunta interneti kısıtlama konusunda kararlılığını sürdürüyor.

Rusya

Moskova, "yasa dışı içerik" yayınlanmasını kınayarak, 2021'den bu yana Twitter'a erişimi yavaşlattı ve Twitter kullanımını kısıtladı.

Mart 2022'de, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı başladıktan hemen sonra siteye erişimi resmi olarak engelledi. Ancak birçok Rus, "X"i bir "Sanal Özel Ağ" veya "VPN" programı aracılığıyla kullanıyor; bu program, programı çağıran kişinin adresini gizleyerek yasağı aşmalarına olanak tanıyor.

Pakistan

Ordunun desteklediği hükümet, Şubat 2024'teki parlamento seçimlerinden bu yana "X" platformunu yasakladı ve kararı "güvenlik gerekçelerine" bağladı.

Hapisteki eski Başbakan İmran Han'ın partisine ait olan bir muhalefet hesabı, platformda yaygın yolsuzluk suçlamalarını yayınlamıştı.

Venezuela

Yolsuzluk şüphelerine rağmen temmuz ayında yeniden seçilen Başkan Nicolas Maduro, ülke çapında şiddetle bastırılan gösterilerle birlikte, 9 Ağustos'ta platformun 10 gün yasaklanmasını emretti.

Yasak, süre dolmasına rağmen kaldırılmadı ve hâlâ yürürlükte

Brezilya

Engelleme, engellemeyi aşmak için sanal özel ağ (VPN) kullanmak gibi "teknolojik hilelere" başvuran kişilere 50.000 reali (yaklaşık 9.000 dolar) para cezası verilmesini içeren bir yargı kararı ile birlikte gerçekleştirildi.