Şeker hastaları için elektronik glikoz izleme aparatı

Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
TT

Şeker hastaları için elektronik glikoz izleme aparatı

Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)

Kanada Waterloo Üniversitesi araştırmacıları, üç yıllık bir çalışmanın ardından şeker hastalarına birkaç saatte bir kan örneği almak için parmak iğnelemesi gerektiren geleneksel testler yerine günün her saati için uygun, maliyetsiz ve ağrısız bir alternatif sunacak yeni bir elektronik yama geliştirdi.
Elektronik yama, daha kolay kullanılacak hale getirmek için  verileri hastaların akıllı telefonlarına ileterek, kendilerine ulaşan bilgilere göre insülin dozunu ayarlamalarına olanak tanıyacak.
Şeker hastalarının tam olarak ne kadar ilaca ihtiyaç duyduklarını bilmeleri geretiğinden analiz için parmak ucunu iğne ile delmeye dayalı cihazlar kullanıyorlar. Ancak ayrıntıları Advanced Healthcare Materials dergisinin son sayısında yayımlanan aparatta glikoz seviyelerini algılamak için yüzlerce küçük iğne kullanıyor.
Uzun yıllardır piyasada kan şekerini takibe yarayan sayısız cihazlar bulunmasına rağmen bu aparat, kullanımı için herhangi bir tıbbi yardım gerektirmemesinden dolayı türünün ilk örneği.
Elektronik yama üretim projesinin baş araştırmacısı elektrik ve bilgisayar mühendisliği Profesörü Mahla Boudineh, Waterloo Üniversitesi internet sitesinde yayınlanan  raporda şu açıklamayı yaptı:
“Hastalar, bir hemşire tarafından deri altına yerleştirilmesi gereken diğer bazı cihazların aksine yamayı kendileri yerleştirebilir.  Çok küçük, sadece bir santimetre olacak. Bu yüzden bir kişinin koluna çok gizli bir şekilde takılabilir ve düşük maliyetli malzemeler kullandığı için şu an mevcut olan ve yılda 4 bin 800 dolara mal olabilen bazı alternatiflerden daha ucuz olacak. Ve yeni yama reçetesiz satın alınabilecek. Ayrıca mevcut cihazlara göre daha doğru ölçüm yapabilecek.”
Projede yer alan araştırmacı Peyman Ghavami Necad, yeni yamada hidrojel malzeme kullanmasının bir avantaj olduğunu vurguladığı açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Ticari olarak birçok izleme yaması mevcut olsa da bizim yamamız, glikoz algılaması için bir mikro iğne platformu olarak bir hidrojel kullanan türünün ilk örneği. Mikro iğnelerden kullanıcıların akıllı telefonlarına kablosuz olarak okuma göndermek için ona minyatür bir elektronik platform bağlanacak. Bazı iyileştirmeler yapıldıktan sonra en geç iki yıl içinde piyasada olmasını bekliyoruz.”



Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
TT

Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)

Dubai çikolatasının popülaritesi, Antep fıstığı arzında küresel bir krize yol açarak dünya çapında fıstık kıtlığını şiddetlendirdi ve fiyatların hızla yükselmesine neden oldu.

Antep fıstığı kreması, kadayıf ve sütlü çikolatanın birleşiminden oluşan Dubai çikolatası, 2021 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli çikolata şirketi Fix tarafından piyasaya sürülmesinin ardından büyük ilgi gördü ve bir TikTok videosu viral oldu. Aralık 2023'te yayınlanan video 120 milyondan fazla izlendi ve fıstıklı çikolataya karşı küresel bir tutku uyandırarak birçok benzer ürünün ortaya çıkmasına neden oldu.

Kuruyemiş perakendecisi CG Hacking'den Giles Hacking, bu tutku nedeniyle Antep fıstığı fiyatlarının bir yıl önce pound (ağırlık ölçüsü birimi) başına 7,65 dolardan şu anda pound başına yaklaşık 10,30 dolara yükseldiğini söyledi. Hacking, “Şu anda Antep fıstığı piyasasında arz sıkıntısı yaşanıyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times'tan aktardığı habere göre, tüketiciler o kadar heyecanlı ki, Birleşik Krallık gibi ülkelerde bazı mağazalar her müşterinin alabileceği çikolata sayısını sınırlıyor.

vfdghty
Berlin'deki bir tatlı dükkanında Dubai çikolataları hazırlanıyor. (Arşiv - AFP)

Antep fıstığının ana ihracatçısı olan ABD'de geçen yıl hayal kırıklığı yaratan hasadın ardından Antep fıstığı stokları zaten azalmaktaydı. Hacking, ABD mahsulünün normalden daha kaliteli olduğunu ve bunun da genellikle çikolata ve diğer gıdalar için malzeme olarak satılan ucuz, kabuksuz Antep fıstığı içlerinin arzını azalttığını söyledi. Hacking, “Çok fazla arz yoktu. Bu yüzden Dubai çikolatası geldiğinde ve çikolatacılar ellerine geçen tüm ürünleri satın aldıklarında, dünyanın geri kalanında bir kıtlık yaşandı” ifadelerini kullandı.

BAE'ye Antep fıstığı ihracatı

İran gümrük idaresine göre, dünyanın en büyük ikinci antepfıstığı üreticisi olan İran, Mart 2025'te sona eren altı aylık dönemde BAE'ye bir önceki 12 aya kıyasla yüzde 40 daha fazla antepfıstığı ihraç etti.

İran Antep Fıstığı Derneği yönetim kurulu üyesi Behruz Ağa, kıtlığın, küresel fıstık arzının talebi aştığı ve fiyatların düşmesine neden olduğu 2023'ten keskin bir geri dönüşü temsil ettiğini söyledi.

Yetiştiricilikte dönüşüm

Kaliforniya'da bazı çiftçiler badem fiyatlarının düşmesi nedeniyle son yıllarda bademden Antep fıstığına geçiş yaptı. Ancak bu ağaçlar eylül ayındaki bir sonraki hasada kadar üretime başlamayacak.

Diğer yandan çikolata üreticileri yeterince krema dolgulu çikolata üretemediklerini söylüyor.

Financial Times’a göre çikolata severler zaten kakao arzında yaşanan sıkıntıdan mustaripti ve bu durum 2024 yılında sert hava koşulları ve hastalıkların mahsulü etkilemesiyle fiyatların neredeyse üç katına çıkmasına neden oldu. Üreticiler, kakao kullanımını en aza indiren yeni tariflerle daha küçük barlar satmaya başladı.

Fix, başkalarının kendi markasını müşterileri yanıltmak için kullandığına dair endişelerini dile getirdi. Şirket ürünlerini BAE dışında satmıyor ve günde sadece iki saat satışa sunuyor.

İsviçreli çikolata üreticisi Laderach'ın CEO'su Johannes Laderach, “Dubai çikolatasına olan talep bizi çok şaşırttı. Birkaç ay önce piyasaya sürdük ve talep katlanarak artmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.