Şeker hastaları için elektronik glikoz izleme aparatı

Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
TT

Şeker hastaları için elektronik glikoz izleme aparatı

Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)
Elektronik yama aparatının araştırması Waterloo Üniversitesi tarafından yapıldı. (Waterloo Üniversitesi)

Kanada Waterloo Üniversitesi araştırmacıları, üç yıllık bir çalışmanın ardından şeker hastalarına birkaç saatte bir kan örneği almak için parmak iğnelemesi gerektiren geleneksel testler yerine günün her saati için uygun, maliyetsiz ve ağrısız bir alternatif sunacak yeni bir elektronik yama geliştirdi.
Elektronik yama, daha kolay kullanılacak hale getirmek için  verileri hastaların akıllı telefonlarına ileterek, kendilerine ulaşan bilgilere göre insülin dozunu ayarlamalarına olanak tanıyacak.
Şeker hastalarının tam olarak ne kadar ilaca ihtiyaç duyduklarını bilmeleri geretiğinden analiz için parmak ucunu iğne ile delmeye dayalı cihazlar kullanıyorlar. Ancak ayrıntıları Advanced Healthcare Materials dergisinin son sayısında yayımlanan aparatta glikoz seviyelerini algılamak için yüzlerce küçük iğne kullanıyor.
Uzun yıllardır piyasada kan şekerini takibe yarayan sayısız cihazlar bulunmasına rağmen bu aparat, kullanımı için herhangi bir tıbbi yardım gerektirmemesinden dolayı türünün ilk örneği.
Elektronik yama üretim projesinin baş araştırmacısı elektrik ve bilgisayar mühendisliği Profesörü Mahla Boudineh, Waterloo Üniversitesi internet sitesinde yayınlanan  raporda şu açıklamayı yaptı:
“Hastalar, bir hemşire tarafından deri altına yerleştirilmesi gereken diğer bazı cihazların aksine yamayı kendileri yerleştirebilir.  Çok küçük, sadece bir santimetre olacak. Bu yüzden bir kişinin koluna çok gizli bir şekilde takılabilir ve düşük maliyetli malzemeler kullandığı için şu an mevcut olan ve yılda 4 bin 800 dolara mal olabilen bazı alternatiflerden daha ucuz olacak. Ve yeni yama reçetesiz satın alınabilecek. Ayrıca mevcut cihazlara göre daha doğru ölçüm yapabilecek.”
Projede yer alan araştırmacı Peyman Ghavami Necad, yeni yamada hidrojel malzeme kullanmasının bir avantaj olduğunu vurguladığı açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Ticari olarak birçok izleme yaması mevcut olsa da bizim yamamız, glikoz algılaması için bir mikro iğne platformu olarak bir hidrojel kullanan türünün ilk örneği. Mikro iğnelerden kullanıcıların akıllı telefonlarına kablosuz olarak okuma göndermek için ona minyatür bir elektronik platform bağlanacak. Bazı iyileştirmeler yapıldıktan sonra en geç iki yıl içinde piyasada olmasını bekliyoruz.”



Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
TT

Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)

Zehirli bir kertenkelenin tükürüğü, saptanması zor pankreas tümörlerinin tespit edilmesinde kullanılabilir. 

Temel işlevlerinden biri insülin üretmek olan pankreasta bu görevi üstlenen hücrelerde zaman zaman bozulmalar meydana gelerek insülinoma denen tümörler oluşuyor.

Nadir görülen bu tümörler genellikle iyi huylu oluyor. Ancak kan şekeri seviyesinin düşmesine bağlı olarak kişinin bayılmasına veya nöbet geçirmesine yol açabiliyor.

Uzmanlar çok küçük olsalar bile bir an önce çıkarılmaları gerektiğini söylüyor. Ancak mevcut yöntemlerle bu tümörleri bulmak epey zorlu bir iş.

Hollanda'daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Martin Gotthardt "Tümörün nerede olduğu bilinmiyorsa cerrahlar onu bulana kadar pankreası keserdi" diyerek ekliyor: 

Günümüzde insülinoma tespit edilemediği takdirde hastalar ameliyat edilmiyor çünkü doktorlar pankreasın tamamını çıkarmak istemiyor.

Gotthardt ve ekip arkadaşlarının Journal of Nuclear Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmasına göre Gila canavarı adlı kertenkele bu sorunu çözmede büyük potansiyele sahip.

ABD ve Meksika'da yaşayan Gila canavarı, genellikle ölümcül olmayan bir zehir salgılıyor.

Kertenkelenin tükürüğündeki bir protein daha önce laboratuvarda işlemden geçirilerek diyabet tedavisinde kullanılmıştı. Sözkonusu protein pankreastaki reseptörlere bağlanarak insülin üretmelerini sağlıyor. 

Bilim insanları bundan yola çıkarak aynı proteinin insülinomaları da tespit etmeye yarayıp yaramayacağını araştırmaya koyuldu. 

İlk çalışmalarda radyoaktif bir molekül eklenen protein tümörü saptamasına karşın düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açtı.

Yeni çalışmayı yürüten ekipse başka bir molekül ekleyerek yan etkileri büyük ölçüde ortadan kaldırdı. 

Kan şekeri düşük olan 69 kişide yeni yöntemi test eden bilim insanları, yüzde 95 oranında başarıyla tümörleri saptayabildiğini buldu. Buna karşılık mevcut taramalar yüzde 65 civarında başarı gösteriyor. 

Tümörler tespit edildikten sonra hastaların vücudundan başarıyla çıkarıldı.

Makalenin başyazarı Marti Boss, "Yeni taramanın diğer tüm taramaların yerini alabileceğine inanıyoruz" diyerek ekliyor:

Bazıları onlarca yıldır hasta olmasına rağmen bu hastaların hepsi ameliyattan sonra tamamen iyileşti.

Independent Türkçe, Science News, Popular Science, Journal of Nuclear Medicine