Dera’da suikastler artıyor

Reuters
Reuters
TT

Dera’da suikastler artıyor

Reuters
Reuters

Dera'daki suikast haritası her geçen gün vilayet coğrafyasının tamamını kapsayacak şekilde genişleyerek büyük bir hızla ilerliyor. Dera’da amacının ne olduğu ve kimin kimi öldürdüğünü belli olmayan suikastler ‘herkesin birbiriyle savaşı’ gibi görünüyor.
Dera'nın orta kırsalındaki Dael kasabasında dün silahlı bir grubun yerel komutanı, uyuşturucu kaçakçılığı ve güvenlik servisleriyle iş birliği yapmakla suçlandı. Uğradığı saldırıda yaralandı. Olay, Dera vilayetinin son iki gün içinde tanık olduğu ve farklı yönlerden 10 kişinin yaşamını yitirdiği bir dizi operasyon ve kaza dönemine denk geldi. Deralı saha aktivisti İbrahim el Hariri’de öldürülen isimlerden. Ayrıca Dera’nın kuzeyindeki Casim beldesinde kimliği belirsiz kişilerce hedef alınan Ali Zatim el-Halki isimli genç ve yakın mesafede bulunan bir çocuk yaralandı. İki gün önce Dera'nın doğu kırsalındaki El-Ciza ilçesinde görev yapan bir polis memuru şehit olurken bir polis yaralandı, ilçe müdürü ise kaçırıldı. Güvenlik güçlerine ve Suriye ordusuna ait olarak bilinen askeri bir noktaya  düzenlenen saldırıda dört kişi yaşamını yitirdi. Dera’ya bağlı Tafas’ta ise Basil er Rifai isimli bir genç vurularak, öncesinde de Muhammed Cebur Mahce’de öldürüldü. Dera’da bulunan bir yerel grup lideri Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Rusya’nın himayesinde rejimle uzlaşma anlaşmasına tanık olunan 2018'den bu yana suikastların devam ettiğini ancak hızının artmaya başladığını ve bu aralık ayında en yüksek hedef alma ve öldürme sayısının zirveye çıktığını bildirdi. Bu yaşananların denetimsiz bir şekilde geniş çapta yayılan silahlardan kaynaklandığına işaret eden yerel lider, bu durumun  bölgedeki güvenlik boşlukları ve cezadan kurtulma imkanı sağladığını kaydetti.
Son suikastların büyük bir kısmı uyuşturucu kaçakçılığı yapanları hedef aldı. Bölgede çok sayıda bulunan cesedin üstünde, öldürülme sebebinin uyuşturucu ticareti olduğunu belirtilen yazılar bulunuyor. Diğer gruplar ise Dera’nın güneyinde İran ve Hizbullah ajanları olarak tanımladıkları kişileri tasfiye ediyor.
Yerel lider, güvenlik servislerinin muhalefetteki etkili liderleri tasfiye etmek için 2018'den beri hazırladığı planlara ve Hizbullah'ın güneydeki varlığını reddedenleri tasfiye etmek için eleman topladığını doğrulayan başka bilgilere de değindi. Ayrıca DEAŞ’a bağlı hücreler, muhalifler, arabulucular ve diğerlerine yönelik  de suikastlar düzenleniyor.
Dera halkı bu kısıtlı ve çelişkili bilgilerle etraflarında olup bitenleri anlamaya çalışıyor. Suikastların pusulası aynı değil, belirli bir yelpazeyi, belirli bir kesimi veya belirli bir siyasi yönelimi hedef almıyor.
Deralı aktivist Muhammed Abdullah duruma ilişkin şunları söyledi:
“Güvenlik kaosu, uyuşturucunun gençlerin elinde yaygınlaşması ve bunları elde etmenin kolay olması da rast gele hedef almanın bölge halkında sürekli bir korku yaratmasına neden oluyor. Fidye talep etmek, hırsızlık veya adam kaçırma amacıyla düzenlenen suikastlar, mevcut yaşam koşulları, uyuşturucu kullanımı, gasp ve fidye istemek amacıyla hırsızlık ve adam kaçırmayı profesyonelleştiren ağlar yarattı. Kurbanın kaçırılmaya direnmesi halinde ise grup kendisini ifşa etmemek adına öldürüyor.”
Abdullah, güvenlik kaosu, silahların çoğalması,  yerel ya da hükümet güvenliği kapsamı dışında kalan geniş alanların hareket özgürlüğüne, uyuşturucuya, eski intikam arayışına, kontrol bölgeleri üzerindeki çete savaşlarına, İran hareketlerine ve silahlarına, gençlerin askere alınmasın ve rejimin muhaliflerine karşı savaşına izin verdiğini söyledi. Aktivist tüm bunların, hedef alma ve suikastler için verimli bir ortam olmaya devam edeceğini vurguladı.



Hasm Hareketi'nin terör planının Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
TT

Hasm Hareketi'nin terör planının Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi G20 Zirvesi çerçevesinde bir araya geldi. (Arşiv - Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Mısırlı uzmanlar, Mısır İçişleri Bakanlığı'nın Hasm Hareketi’nin terör planını Türkiye'deki Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) unsurlarıyla ilişkilendiren açıklamasının iki ülke arasındaki ilişkiler üzerindeki etkisini küçümsedi. Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan yetkililer, Kahire ve Ankara'nın şu anda iki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Müslüman Kardeşler meselesini bir kenara bırakarak ‘daha derin’ stratejik konulara odaklandığını vurguladı.

Mısır İçişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Müslüman Kardeşler'e bağlı Hasm Hareketi’ne ait bir sığınağa baskın düzenlendiğini duyurdu. Açıklamaya göre, Müslüman Kardeşler'in Türkiye'ye kaçan askeri kanadı Hasm Hareketi’nin liderlerinin faaliyetlerini yeniden canlandırmak ve ülkedeki güvenlik ve ekonomik tesisleri hedef alan düşmanca operasyonlar düzenlemek için hazırlık ve planlama yaptıkları yönünde bilgi alındı.

Açıklamada, “Hasm Hareketi, ileri askeri eğitim aldığı bir sınır ülkesine kaçan unsurlarından birini, söz konusu planı gerçekleştirmek üzere ülkeye yasadışı yollardan sızmaya zorlayarak operasyonlarını planladı” denildi.

Komşu ülkenin adını açıklamayan bakanlık, hareketin ‘birçok sosyal medya sitesinde dolaşıma sokulan, komşu bir ülkedeki çöllük alanda elemanlarına eğitim verdiğini ve ülkede terör operasyonları gerçekleştirme sözü verdiğini içeren bir video hazırladığını’ bildirdi.

Açıklamada Türkiye'ye atıfta bulunulması, özellikle de Mısırlı yetkililerin terör örgütü olarak sınıflandırdığı Müslüman Kardeşler'in iki ülke arasında yaklaşık on yıldır süren soğukluğa neden olduğu düşünüldüğünde, Kahire ile Ankara arasındaki ilişkilerin güçlenme hızına etkisi konusunda soru işaretleri yarattı.

Ulusal güvenlik ve uluslararası ilişkiler danışmanı Tümgeneral Muhammed Abdulvahid, Mısır İçişleri Bakanlığı’nın açıklamasında Türkiye'ye yapılan atfın iki ülke arasındaki ilişkileri etkilemeyeceğini söyledi. Abdulvahid, “Türkiye'den bahsedilmesi, Müslüman Kardeşler'in Türkiye'ye kaçtığı gerçeğinin kabul edilmesi bağlamında tesadüfi bir durumdu” dedi.

Abdulvahid, Türkiye ile ilişkilerin ‘pek çok alanda çok iyi ve güçlü olduğunu ve Müslüman Kardeşler dosyasının artık etkili olmadığını’ belirtti. Abdulvahid, Mısır'ın ‘hareketin kaçak unsurlarının’ iadesine yönelik taleplerine işaret ederek şöyle dedi: “Açıklamada Türkiye'den bahsedilmesi iade sürecinin tamamlanması için bir tür baskı olabilir.”

İki ülke arasındaki normalleşme, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin Katar'da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası'nın açılışında el sıkışmalarından bu yana hız kazandı. Erdoğan'ın Şubat 2024'te Kahire'ye yaptığı ziyaretle zirveye ulaşan yakınlaşmayı, Sisi'nin aynı yılın eylül ayında Ankara'ya yaptığı ziyaret izledi ve iki ülke arasında ‘yeni bir iş birliği dönemi’ başladı.

Demokrasi Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı ve bölgesel ilişkiler araştırmacısı Kerem Said'e göre “Müslüman Kardeşler dosyası artık Mısır-Türkiye ilişkilerinde acil bir mesele değil. İki ülke arasındaki ilişkiler Kahire ile Ankara'nın çıkarlarına hizmet eden daha büyük ve daha derin stratejik meseleler tarafından yönetiliyor.”

Şarku’l Avsat'a konuşan Said, “Mısır ve Türkiye arasında Müslüman Kardeşler dosyası konusunda ilan edilmemiş bir koordinasyon var. Zira Kahire bazı hükümlülerin iadesini talep ediyor, bu da Kahire ve Ankara arasındaki anlaşmalara göre belirli prosedürlerin tamamlanmasını gerektiriyor” ifadelerini kullandı.

Said sözlerini şöyle sürdürdü: “İçişleri Bakanlığı'nın açıklaması ve Hasm Hareketi’ne yapılan atıf, Mısır ile Türkiye arasındaki ilişkilere yönelik bir meydan okuma içermiyor. İki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi şu anda Libya'daki durum, Akdeniz gaz dosyasının çözümü ve diğer bazı konular gibi daha önemli dosyalarla bağlantılı.”

Mısırlı akademisyen ve uluslararası ilişkiler araştırmacısı Beşir Abdulfettah da İçişleri Bakanlığı'nın açıklamasında Hasm Hareketi'nin terör planının Türkiye'deki Müslüman Kardeşler unsurlarıyla bağlantısına atıfta bulunulmasının ‘Kahire ile Ankara arasındaki ikili ilişkilerin gidişatını etkilemeyeceği’ görüşünde.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulfettah, ‘Mısır ve Türkiye'nin Müslüman Kardeşler dosyasındaki herhangi bir çatışmanın iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişimini etkilemesine izin vermeme konusunda anlaştıklarını’ söyledi ve ‘Müslüman Kardeşler dosyasının diğer dosyaların önüne geçtiği bir dönemde ilişkilerin merkezinde yer aldığını ve anlaşmazlık nedeni olduğunu’ belirtti.

Abdulfettah, “Müslüman Kardeşler dosyasının yerine stratejik ve ekonomik dosyalar konuldu ve bu da Mısır ve Türkiye'nin ikili ilişkileri güçlendirmede ilerleme kaydetmesini sağladı. Ankara, Mısır'ın Hasm Hareketi’ne karşı attığı adımları anlıyor ve destekliyor. Türkiye, Mısır tarafıyla stratejik çıkarlara değer veriyor” şeklinde konuştu.

Mısır-Türkiye ilişkileri, Ankara'nın 30 Haziran 2013'teki gösterilerin ardından yasaklı Müslüman Kardeşler'e verdiği destek nedeniyle on yıldır süren kopukluk ve gerginliğin ardından giderek normalleşme eğilimine girdi.

Mart 2021'de Ankara, Mısır ile diplomatik temasların yeniden başladığını duyurdu. Türk makamları daha sonra Müslüman Kardeşler yanlısı üç kanaldan (Mekameleen, Vatan ve eş-Şark) ‘Mısır'a karşı kışkırtıcı programlarını durdurmalarını ya da Türkiye topraklarından yayınlarını kalıcı olarak durdurmalarını’ talep etti.

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, Mısır İçişleri Bakanlığı'nın Türkiye'ye yaptığı atfın ‘Ankara-Kahire ilişkilerini etkilemeyeceğini’ söyledi. Hasan Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Ankara, Kahire ile ilişkilerine önem veriyor ve şu anda komşu ülkelerle sıfır sorun politikası izliyor” dedi. Hasan, İçişleri Bakanlığı açıklamasında Hasm Hareketi’nin Türkiye'ye kaçan Müslüman Kardeşler unsurlarıyla bağlantısına atıfta bulunulmasını ‘örgüt unsurlarının 2013 yılında Türkiye'ye kaçtığı gerçeğini kabul ettiği ve Ankara'ya yönelik herhangi bir suçlama içermediği’ değerlendirmesinde bulundu.