Lula görevine açlıkla mücadele, ormansızlaşmayı önleme ve silah satışını kısıtlama kararnamelerini imzalayarak başladı

Brezilya’nın yeni Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin eşleriyle (AFP)
Brezilya’nın yeni Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin eşleriyle (AFP)
TT

Lula görevine açlıkla mücadele, ormansızlaşmayı önleme ve silah satışını kısıtlama kararnamelerini imzalayarak başladı

Brezilya’nın yeni Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin eşleriyle (AFP)
Brezilya’nın yeni Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin eşleriyle (AFP)

Brezilya’nın yeni Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, seçim vaatlerini uygulamaya başlamak için yemin töreninden bir sonraki günü beklemedi.
Bunun yerine töreninin hemen ardından ofisine gitti ve açlıkla mücadele, ormansızlaşmayı önleme ve bireysel silah satışını kısıtlama kararnamelerini imzaladı.
2003 ve ardından 2005’te olmak üzere ülkeyi iki kez yöneten Lula da Silva başkanlık yemini ederken, “Aşk nefreti yendi. Yaşasın Brezilya!” dedi.
Gençliğinde limanda ayakkabı boyacısı ve hamal olarak çalışan Lula ve Yardımcısı Geraldo Alckmin eşleriyle birlikte üstü açık bir Rolls-Royce ile Başkanlık Sarayı meydanına geldi.
Üçüncü dönemini, temel ihtiyaçlarını karşılamak için devlete ihtiyaç duyan yoksullara adayacağını söyleyen Lula da Silva, Brezilya’yı etkileyen ‘sosyal eşitsizliklere karşı amansız bir savaş’ açacağına söz verdi.
Nüfusun yüzde 5’inin, ülke servetinin yüzde 95’ine sahip olduğuna dikkat çeken Lula da Silva, göreve başlama konuşmasında 3 ana fikri vurguladı.
Lula da Silva, kendisine oy versin veya vermesin, tüm Brezilyalılar adına görev yapacağını, yoksul ve zayıflara özel ilgi göstereceğini ve seçimlerinde elde ettiği zaferin ne kendisi, ne de İşçi Partisi için kişisel bir başarı olmadığını, bunun daha ziyade eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’dan Brezilya’yı kurtarmak için güçlerini birleştiren eski muhaliflerini içeren geniş cephenin başarısı olduğunu vurguladı.
20 yıl önce birinci dönemi için yemin ederken yaptığı konuşmada, hayattaki görevinin tüm Brezilyalılar için günde üç öğün yemek sağlamak olduğunu söylediğini hatırlatan Lula da Silva, “Bir zamanlar üstesinden geldiğimiz, ancak şu anda artan sefalet ve açlık karşısında bugün bu taahhüdü tekrarlamak zorunda olmam, son yıllardaki yıkımın en ciddi belirtisidir” dedi.
Son istatistiklere göre Brezilya nüfusunun yüzde 33’ü açlık, 100 milyonu da yoksulluk çekiyor.

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva (AFP)

Ülkenin yeni devlet başkanı, yemin törenindeki konuşmasında görev süresinin ana hatlarını on tema etrafında şu ifadelerle özetledi;
-Bütün Brezilyalılarla ilgileneceğime, açlığın kökünü kazıyacağıma ve yoksulların et dükkanlarının önünde sıraya girerek açlıklarını gidermek için kemik istediği kuyruklara son vereceğime söz veriyorum. Bırakacağımız miras, Brezilya için inşa etmek istediğimiz geleceği yansıtan bir ayna olacak.
-Bireysel silah ve mühimmat alımını kolaylaştıran ve birçok aileye telafisi olmayan zararlar veren kararnamelerin iptalini kararlaştırdık. Brezilya halkın elinde silah olmasını istemiyor. Ülkenin bunun yerine güvenliğe, okullara, kitaplara ve kültüre ihtiyacı var.
-Toplumsal eşitsizliklere karşı tüm gücümüzle mücadele edeceğiz ve bunun için tüm toplumsal kesimlerin katılacağı geniş bir cephe oluşturacağız. Bu birlik ve yeniden yapılanma zamanıdır ve herkesi daha demokratik ve adil bir Brezilya için bu arayışa katılmaya davet ediyorum.
-Bu seçimlerin en büyük galibi demokrasidir ve bugün halkın özgürlüğüne yönelik en şiddetli tehditlerle, seçmeni yanıltmaya yönelik en nefret dolu nefret kampanyasıyla karşı karşıyayız. Zorbalık çağı sona erdi ve demokrasi çağı sonsuza dek geldi.
-Başka hiçbir ülke, küresel bir çevresel süper güç olma konusunda Brezilya kadar yetenekli değil. Sıfır sera gazı emisyonuna ulaşana ve Amazon ormanlarının erozyonuna son verene kadar temiz enerjiye geçişe hemen başlayacağız.
-Seçmenler daha önce hiç bu kadar sahte haber ve bilgilerle yanıltılmamıştı. İfade özgürlüğünü savunacağız ve güvenilir bilgilere erişime olanak sağlayan araçları ve denetimleri oluşturacağız.
- Ailelere yardım etmek ve milyonları yoksulluk ve açlıktan kurtarmak için kapsamlı bir program başlatmaya karar verdik.
-Girişimcilik özgürlüğünü ve sosyal korumayı garanti altına alan mevzuat geliştirmek için hükümet, sendikalar ve işverenler arasında üçlü bir diyalog kuracağız.
-Eğitim bütçesini iki katına çıkaracağız, üniversitelere ve meslek okullarına yatırımı artıracağız, interneti yaygınlaştıracağız, kreş ve zorunlu eğitimi güçlendireceğiz.
Ancak, muhalefetin Temsilciler Meclisi’ndeki çoğunluğu ve birçok yerel yönetim üzerindeki kontrolü ışığında bu vaatlerin yerine getirilmesi kolay olmayacak.
Eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun yabancı liderlerle yakınlığı, eski ABD Başkanı Donald Trump ile sınırlı olduğu dört yılın ardından Brezilya’nın uluslararası arenada oynadığı rolü geri getirmenin zorluğu da var.
Brezilya ihracatının neredeyse üçte birinin Çin’e gitmesi nedeniyle, ABD’nin Birleşmiş Milletler’de Çin’e karşı bir kampanya yürütmesinin ardından, başkanlık seçimlerini kazandığında ABD Başkanı Joe Biden’ı tebrik eden son lider Bolsonaro oldu.
Pekin, görev süresinin ilk üç ayında Çin’i ziyaret edeceğine söz veren Lula’nın göreve başlama törenine katılmak üzere Devlet Başkanı Yardımcısı Vang Çişan başkanlığındaki üst düzey bir heyeti gönderdi.
ABD ise, yemin törenine İçişleri Bakanı Deb Haaland başkanlığındaki bir heyeti göndermekle yetindi.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.