Ekonomi, Çin’i ‘Sıfır Kovid’ politikasından vazgeçmeye mi zorladı?

Üç yıllık sınır kontrolleri sona erdi.

Karantinayı kaldırma kararı sonrası seyahat arttı (Shutterstock)
Karantinayı kaldırma kararı sonrası seyahat arttı (Shutterstock)
TT

Ekonomi, Çin’i ‘Sıfır Kovid’ politikasından vazgeçmeye mi zorladı?

Karantinayı kaldırma kararı sonrası seyahat arttı (Shutterstock)
Karantinayı kaldırma kararı sonrası seyahat arttı (Shutterstock)

Uzmanlar, solunum yolu hastalıklarının yayılma ihtimalinin arttığı kış mevsiminin gelmesiyle ‘Sıfır Kovid’ politikasından vazgeçme kararı alan Çin’e eleştiriler yöneltiyor. Ancak son zamanlarda bu politika kapsamındaki ‘yurt dışından gelen yolcular için zorunlu karantinanın kaldırılması’ kararı, Çin’in ekonomik kriz baskısı altında bunu yapmak zorunda kaldığına işaret ediyor.
Zewail Bilim ve Teknoloji Şehri’nde moleküler biyoloji ve viroloji profesörü olan Tamer Salim, “Krizin yönetimi, ‘Sıfır Kovid’ politikasından vazgeçme prosedürlerinin yaza ertelenmesini ya da en azından bu politika çerçevesinde uygulanan kontrollerin kademeli olarak sonlandırılmasını gerektiriyordu. Ayrıca özellikle de ‘karantinanın kaldırılmasıyla’ ilgili olanlar başta olmak üzere bu kontrollerin hızla sonlandırılmasını gerektiriyordu” diyerek, Pekin’i prosedürleri hızlandırmaya zorlayan bir ekonomik kriz olduğuna dikkati çekti.
Çin, geçtiğimiz Pazar günü yurt dışından gelen yolcular için zorunlu karantinayı kaldırdı ve böylece kendi kendine uyguladığı üç yıllık izolasyona son verdi. Financial Times tarafından Pazar günü yayınlanan bir habere göre bu izolasyon, yaklaşık yarım yüzyılın en düşük büyüme hızından mustarip olan Çin’in ekonomik büyüme oranlarında bir yavaşlamaya yol açtı.
17 trilyon dolarla dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, hükümetin ülkeyi izole etme pahasına virüsü kontrol etmeye çalışan acımasız ‘Sıfır Kovid’ sisteminin son önlemlerini kaldırmaya karar vermesinden sonraki gün hayata dönme belirtileri göstermeye başladı.
Merkezi Çin’in güneyindeki Shenzhen’de bulunan McKinsey şirketinde Asya’ya Seyahat Departmanı Başkanı Steve Saxon, Pazar günü yaptığı açıklamada Çinli gezginler için uluslararası seyahatin geçen ay 2019 seviyesinin yüzde 5’i kadar olduğunu söylerken, bunun yaza kadar yaklaşık yüzde 50’ye çıkacağını tahmin ettiğini belirtti. Seyahat rezervasyon sitesi ‘Trip.com’, Pekin’in karantina önlemlerini iptal ettiğini açıklamasıyla dış rezervasyonların yüzde 250’den fazla arttığını açıkladı. Bu durum ise pandeminin dayattığı izolasyon önlemlerini iptal etmeye yönelik ekonomik açlığı yansıtıyor.
Bu ani ve kademeli olmayan açılımın, enfeksiyon vakalarının sayısında artışa ve hatta yeni varyantların ortaya çıkmasına neden olabileceği ihtimali hakkında ise Tamer Salim, “Çin’in son kriz yönetimi, karantina önlemlerinin sona ermesinden elde edilen ekonomik kazançların ve beklenen ölüm olanları nedeniyle yaşanan kayıpların hesaplandığı (ilan edilmemiş) bir ekonomik denklem tarafından yönetiliyor” dedi.
Salim’e göre Çin’in, özellikle yaşlılar arasında aşılama oranlarını yükseltmek için modern Batı aşılarını (MRNA aşıları) kullanması çağrısı yapan Batı baskılarına yanıt vermesi olası değil. Bu çerçevede Tamer Salim, “Ayrıca ekonomik bir hesaba göre böyle bir işlemin maliyeti, bu aşıları sağlamak için harcanacak para cinsinden hesaplanacaktır. Bunun yanı sıra dünyaya pazarlamak amacıyla Kovid-19 krizine yatırım yapmayı başardığı ulusal Çin aşılarının itibarına da zarar verecek. Dolayısıyla özellikle de antiviral ilaçlar olan bu aşılar kontrolde çok önemli bir araç haline geldiği için ulusal aşılara sahip çıkılacaktır” şeklinde konuştu.
Salim, “Bu ilaçlar, artık özellikle de Çin’de, ABD’de ya da dünyanın diğer yerlerinde yayılan yeni varyantlar olmak üzere, aşılar ve doğal enfeksiyonlar tarafından oluşturulan bağışıklık duvarını geçebilen virüsle mücadelede önemli bir silah olarak görülüyor” dedi.
Yeni İngiltere Tıp Dergisi’ne (The New England Journal of Medicine) göre Çin bu ilaçları üretme alanına girdi ve Çinli “Gunshi Bio” ve “Vigonvit Life Science” şirketlerinin ürettiği yeni bir ilaç, Amerikan ilacı Paxlovid’i geride bırakan sonuçlar elde etti.
Çin’de tablet şeklinde bulunan ‘VV116’ ilacı, Paxlovid’e göre daha az yan etki gösterirken, iki gün üst üste hiçbir Kovid-19 semptomu olmaması olarak tanımlanan iyileşme süresi, yeni ilacı kullananlar için dört gün ve Paxlovid kullananlar için beş gün olarak kaydedildi.



Pakistan'ın kuzeybatısındaki bombalı araç saldırısında iki polis hayatını kaybetti

 11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
TT

Pakistan'ın kuzeybatısındaki bombalı araç saldırısında iki polis hayatını kaybetti

 11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)
11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)

Pakistan polisi, dün ülkenin kuzeybatısında birkaç polisi taşıyan bir aracın yakınında güçlü bir bombanın patladığını, iki polisin hayatını kaybettiğini ve üç polisin de yaralandığını bildirdi.

Yerel polis şefi Mesud Han, saldırının Hayber Pahtunhva eyaletinin başkenti Peşaver'de yol kenarındaki bir pazarın yakınında gerçekleştiğini söyledi.

 Peşaver'de çevre yolu üzerindeki hayvan pazarı yakınlarında bir polis birimini hedef alan intihar saldırısında bir komiser yardımcısı ve bir memur olmak üzere iki polis memuru hayatını kaybetti, üç kişi de yaralandı. (EPA)Peşaver'de çevre yolu üzerindeki hayvan pazarı yakınlarında bir polis birimini hedef alan intihar saldırısında bir komiser yardımcısı ve bir memur olmak üzere iki polis memuru hayatını kaybetti, üç kişi de yaralandı. (EPA)

Han, ölü ve yaralıların yakındaki bir hastaneye kaldırıldığını belirtti.

Saldırının sorumluluğunu üstlenen olmadı. Ancak saldırının, onlarca yıldır devam eden şiddet olaylarında sık sık güvenlik güçlerini ve sivilleri hedef alan ve yaklaşık 80 bin kişinin ölümüne neden olan Pakistan Talibanı tarafından üstlenilmesi muhtemel.

Pakistan Talibanı ayrı bir grup olmakla birlikte Ağustos 2021'de komşu Afganistan'da iktidarı ele geçiren Afganistan Talibanı'nın yakın bir müttefiki.

11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)11 Mayıs 2025 tarihinde Pakistan'ın Peşaver kentinde bir polis aracını hedef alan intihar saldırısının gerçekleştiği yerde incelemelerde bulunan güvenlik güçleri (EPA)

Pakistan, Afganistan'daki Taliban hükümetini bu tür gruplara güvenli sığınak sağlamakla suçluyor ve Taliban'ın 2021 yılında iktidara gelmesinden bu yana militan faaliyetlerinin arttığını söylüyor. Kabil ise bu iddiaları reddediyor.

Tacikistan'daki maden patlamasında 8 Afgan işçi hayatını kaybetti

Tacikistan'daki bir madende meydana gelen metan gazı patlamasında sekiz Afgan işçinin hayatını kaybetmesi, göçmen işçilerin karşı karşıya kaldığı tehlikeleri gözler önüne serdi.

Taliban tarafından yönetilen Deykundi'deki Afet Yönetimi Kurumu, Tacikistan'daki bir madende meydana gelen metan gazı patlamasında Afgan işçilerin trajik bir şekilde öldüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın Afganistan haber ajansı Hama Press'ten aktardığına göre, hepsi Deykundi'den olan işçiler ölümcül kaza sırasında madende çalışıyorlardı.

Bu olay, yurtdışında iş arayan pek çok Afgan göçmenin karşı karşıya kaldığı tehlikeli koşulları gözler önüne seriyor. Son yıllarda Afganistan'daki işsizlik, güvensizlik ve zor ekonomik durum nedeniyle çok sayıda vatandaş iş aramak için İran, Pakistan ve Tacikistan gibi komşu ülkelere göç etti. Afgan göçmenler genellikle güvenlik ekipmanlarından ve uygun çalışma koşullarından yoksun olan kömür madenciliği ve inşaat gibi sektörlerde tehlikeli işlerde çalışıyor. Bu durum, işçilerin sağlık ve güvenlikleri açısından büyük risklerle karşı karşıya kalmaları nedeniyle yıllar içinde pek çok trajik kazaya yol açtı.

Pakistan'daki saldırının sorumluluğunu henüz üstlenen olmasa da, saldırı Hayber Pahtunhva'da süregelen güvenlik sorunlarını gözler önüne seriyor... İçişleri Bakanı dahil yetkililer saldırıyı kınadı ve kurbanların ailelerine başsağlığı diledi. (EPA)Pakistan'daki saldırının sorumluluğunu henüz üstlenen olmasa da, saldırı Hayber Pahtunhva'da süregelen güvenlik sorunlarını gözler önüne seriyor... İçişleri Bakanı dahil yetkililer saldırıyı kınadı ve kurbanların ailelerine başsağlığı diledi. (EPA)

Diğer yandan Afganistan'ın kuzeyinde Taliban hükümetinin müzik çaldıkları ve şarkı söyledikleri gerekçesiyle 14 kişiyi gözaltına aldığı bildirildi. Hareket, 2021 yılında iktidara geldiğinden bu yana, İslam hukukuna dayanan yasalar uygulayarak, halka açık yerlerde, toplantılarda, restoranlarda ve arabalarda canlı müzik performanslarını yasakladı.

Polis yaptığı açıklamada, 14 kişinin ‘geceyi fırsat bilerek kuzeydeki Tahar eyaletinin başkentinde bir evde toplandıklarını ve burada müzik çalıp şarkılar söyleyerek halkın rahatsız olmasına neden olduklarını’ söyledi. Açıklamada, gözaltına alınanların soruşturma altında olduğu belirtildi.

Taliban, ‘ahlaki yozlaşmayı’ önleme bahanesiyle müzik okullarını kapattı, müzik aletleri ve ses ekipmanlarını imha etti veya yaktı. Düğün salonlarında artık müzik çalınmasına izin verilmiyor.

Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinin ardından pek çok Afgan müzisyen, dünyanın en yoksul ülkelerinden birinde baskı görmekten ya da geçim kaynaklarını kaybetmekten korkarak ülkeden kaçtı. Taliban hükümeti, ülkede kalan müzisyenleri, 1996-2001 yılları arasındaki önceki yönetimi sırasında izin verdiği gibi, müzik eşliğinde İslami şarkılar icra etmeye teşvik etti.