Karnak Tapınağı’nın sütunlarının ihtişamı, orijinal yazıtları ile geri dönüyor

37 sütunun restorasyonunun tamamlandığı bildirildi.

Luksor'daki Karnak Tapınağı ihtişamıyla göz kamaştırıyor. (Şarku’l Avsat)
Luksor'daki Karnak Tapınağı ihtişamıyla göz kamaştırıyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Karnak Tapınağı’nın sütunlarının ihtişamı, orijinal yazıtları ile geri dönüyor

Luksor'daki Karnak Tapınağı ihtişamıyla göz kamaştırıyor. (Şarku’l Avsat)
Luksor'daki Karnak Tapınağı ihtişamıyla göz kamaştırıyor. (Şarku’l Avsat)

Güney Mısır'da kış turizm sezonunun zirvesine gelinmesiyle birlikte Luksor'daki (güney Mısır) Karnak Tapınağı’ndaki Büyük Hipostil Salon, yeniden ihtişamını kazanıyor. Bölge, ziyaretçilerini kabul etmeye başladı. Burada iki yıl önce başlayan kapsamlı restorasyon sürecinden sonra sütunların orijinal desenleri ve renkleri ortaya çıktı.
Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı dün, Eski Eserler Yüksek Konseyi'nin restorasyonu yürüten ekibinin, devasa tarihi tapınaklar için hazırlanan proje kapsamında Karnak Tapınağı’nda yer alan Büyük Hipostil Salon’un 37 sütununu bitirdiğini duyurdu.
Eski Eserler Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Dr. Mustafa Veziri konuyla ilgili açıklamasında, ‘restorasyon çalışmalarının Mısır tarafından yapıldığını, tapınağın Büyük Hipostil Salon duvar ve sütunlarında yıllar içinde biriken kir ve kireçlenme temizlenerek, sütunların yazıtlarının ve orijinal renklerinin ilk kez başarıyla ortaya çıkarıldığını’ kaydetti.

Luksor'daki Karnak Tapınağı’nın sütunlarından birinin çizimleri. (Şarku’l Avsat)
Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, kültür turizmini tanıtmayı amaçlayan bir plan aracılığıyla, özellikle Mısır uygarlığını ve antik eserleri keşfetme tutkusu olan turist gruplarına yönelik çalışmalar yürütüyor. Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre Mısır turizm açısından en popüler yerlerden biri.
Karnak Tapınağı’ndaki Büyük Hipostil Salon restorasyon projesinin ilk aşaması Temmuz 2021'de başladı. Bu ilk aşamada, 16 sütunun orijinal yazıtlarının restorasyonu ve sergilenmesi tamamlandı.
Büyük Hipostil Salon’nda 21 metre yüksekliğindeki 12 orta sütun dışında çoğu 15 metre yüksekliğinde 134 sütun yer alıyor. Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı'nın internet sitesindeki bilgilere göre Büyük Hipostil Salon tarihi, 18. Hanedanlık döneminin 3. Amenhotep (MÖ 1390- 1352) yönetimine, süslemeleri ise 19. Hanedanlık döneminin Kral 1. Seti (MÖ 1294- 1279) ve Ramses 2. (MÖ 1279- 1213) zamanına dayanıyor.
Mısırlı yetkililer, ‘projenin, toz katmanlarıyla kaplı olsalar bile ihtişamını koruyan orijinal sütunların yazıtlarını ve renklerini ortaya çıkardıktan sonra, Karnak Tapınağı’nın ihtişamını geri kazanacağı" görüşünde.



Sabah kahvesi için en kötü vakit belirlendi

Bazı uzmanlar, kahve içmenin mevsimsel depresyona iyi geldiğini düşünüyor (Unsplash)
Bazı uzmanlar, kahve içmenin mevsimsel depresyona iyi geldiğini düşünüyor (Unsplash)
TT

Sabah kahvesi için en kötü vakit belirlendi

Bazı uzmanlar, kahve içmenin mevsimsel depresyona iyi geldiğini düşünüyor (Unsplash)
Bazı uzmanlar, kahve içmenin mevsimsel depresyona iyi geldiğini düşünüyor (Unsplash)

Pek çok kişinin sabah uyanır uyanmaz yaptığı ilk iş, kendine bir kahve hazırlamak oluyor. 

Yalnızca Birleşik Krallık'ta her gün 98 milyon bardak kahve içildiği tahmin ediliyor. 

Uykuyu açması, zindelik vermesi, fiziksel performansı ve problem çözme yetilerini artırması gibi etkileri bazıları için vazgeçilmez.

Peki dünyanın en yaygın kullanılan psikoaktif uyarıcısı sabahları ne zaman tüketilmeli?

Bath Üniversitesi'nde Metabolizma Fizyolojisi üzerine dersler veren James Betts, bu soruyu yanıtlamak üzere araştırmalar yaptı. 

Pek de iyi uyunmamış bir gecenin ardından sert kahve içmenin kan şekerinin dengelenmesinde sorunlar yaratacağını söylüyor:

Zayıf bir uykunun ardından kahvaltı yapmadan önce kahve içerseniz bu, yüksek glikoz ve ensülin yanıtına yol açar. Yani insanlar metabolik kontrolü kaybeder. Başka bir ifadeyle vücudunuzun kahvaltıyı işleme kabiliyetine zorluk çıkarır.

Şeker seviyelerinin bir anda bu kadar değişmesi de tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riskini artırıyor. 

Betts'in buna karşı önerisi şu:

Kahvaltıdan sonra sindirimi tamamlayıp besinleri emdikten sonra kahve içmek daha güvenli.

Betts spor öncesi kahve içeceklere de egzersizden 45-60 dakika öncesini işaret ediyor:

Etkisinin zirve yapması o kadar süre alabilir.

Başka bilim insanları da sabah ilk iş olarak kahve içmenin risk oluşturabildiğini ortaya koyuyor. 

Araştırmalar, kafeinin idrar söktürücü etkisi olduğunu gösteriyor. Diğer bir deyişle kahve tüketimi daha fazla idrara çıkmaya neden oluyor. Bu yüzden uzmanlar, sabah kahve içmeden önce bir bardak suyla başlamanın daha iyi olabileceği görüşünde.

Kahveyle ilgili bir diğer olumsuz etki de stres hormonu diye de bilinen kortizolün salınmasına neden olması. Yani kahve, insanlar uyandığında zaten en yüksek seviyeye ulaşan kortizol üretimini uyarabilir.

Bu da sabah uyandıktan sonra kortizolün düştüğü anlara kadar beklemenin daha iyi olabileceği anlamına geliyor.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, IFL Science