Irak yargısı: 'Yüzyılın Hırsızlığı' şüphelileri firar etti

Irak yargısı "Yüzyılın Hırsızlığı" ile suçlananların çoğunun firar ettiğini duyurdu

Yargıç Ziya Cafer (INA)
Yargıç Ziya Cafer (INA)
TT

Irak yargısı: 'Yüzyılın Hırsızlığı' şüphelileri firar etti

Yargıç Ziya Cafer (INA)
Yargıç Ziya Cafer (INA)

Irak’ta 2,5 milyar dolar olduğu tahmin edilen vergi fonu hırsızlığının ya da "Yüzyılın Hırsızlığı" olarak bilinen olayın yankıları hâlâ sürüyor. Büyük halk kesimleri, olaya karışanları sorumlu tutma hususunda hükümet ve adli makamların ciddiyetini sorguluyor. Özellikle bir yanda davaya karışan yaşlıların şartlı salıverilmesi ya da hükümet ve yargı makamlarının olaya karışanlardan hesap sorma ciddiyetini kanıtlama kaygısı şüpheleri artırıyor. Olaya karışanların hesap vermesi hususunda "ağırdan alma ve ciddiyetsizlik" suçlamaları ile karşı karşıya kalan Karkh Soruşturma Mahkemesi Yargıcı Ziya Cafer, dün (Perşembe), "vergi fonu hırzılğı" olayının ana zanlısı Nur Zuhayr'in 1,6 trilyon dinardan yaklaşık 400 milyar dinarı (yaklaşık 300 milyon dolar) iade ettiğini açıkladı.
Sanığın şartlı salıverilmesi karşılığında alınan bu küçük ve mütevazi meblağ, halkın büyük kesimleri tarafından alay ve şaşkınlık konusu olarak görüldü.
Yargıç Cafer, Irak resmi haber ajansı INA’ya yaptığı açıklamada, "Yolsuzlukla mücadele konusu ülkenin içinden geçtiği krizlerden biridir. Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, Dürüstlük Komitesi Başkanı Yargıç Haydar Hanun, Rusafe ve Karh’taki Dürüstlük Komitesi davalarına bakan soruşturma hakimleri geçtiğimiz günlerde bir araya geldi. Bu toplantının amacı, yolsuzlukla mücadele konusundaki soruşturma çalışmalarımızın önündeki engelleri netleştirmektir. Yolsuzlukla mücadele sürecini baltalayan bir takım engeller bulunuyor. Bunlardan en önemlisi konu ile ilgili delillerin toplanması, olgunlaştırılması, failler hakkında yasal işlem yapılmak üzere bu delillerin soruşturma mahkemelerine ulaştırılması ve daha sonra faillerin yetkili mahkemeye sevk edilmesidir. Toplantıda, mali ve idari yolsuzluk suçlarının failleri tarafından çalınan meblağların geri alınması için çalışma gereğine vurgu yapıldı.”
Yargının birkaç gün önce yayınladığı açıklama ile zanlı Nur Zuhayr'ın malları üzerindeki haciz kaldırıldı. Bu kararı büyük bir infiale yol açarken Cafer, “Sanıkların devlet hazinesine yatırılan paraları geri ödediği açık. Sonuç olarak, bedelinin tamamı devlet hazinesine ödenmiş olan mal veya şirketin haczi kaldırıldı. Sanıkların menkul ve gayrı menkul mallarına yönelik haciz tamamen kaldırılmadı. Paranın geri kalanı devletin menfaatine ayrıldı.” dedi.
Yargı, Nur Zuhayr'ı geçen Kasım ayı sonunda kefaletle serbest bırakmıştı. Yargıya göre, Zuhayr'ın şirketleri borcu teslim etmeye ve belirli bir süre içinde bir trilyon 600 milyar dinarı aşan bir mali ödeme için anlaşma yapmaya istekli olduğunu ifade etti.
Şarku’l Avsat’ın INA’dan aktardığı habere göre Yargıç Cafer, “Sanık (Nur Zuhayr) şimdiye kadar bir trilyon 600 milyar dinarın yaklaşık 400 milyar dinarını ödedi. Geri kalanı da belirli bir takvime göre ödeniyor. Ödemenin hızla tamamlanması gerekiyor. Ödeme sürecinde pek çok engel var. Sanıkla ilgili seyahat yasağının kaldırılması doğru değil. Bir de çeşitli yönlerden alınan tedbirler var. Sanığın (Nur Zuhayr) soruşturma sürecinde gözetim altında tutulmasına ve takibine karar verildi” ifadelerini kullandı.
Yaygın popüler eğilimler, haftalardır sanıkların soyguna karışan silahlı kuvvetler ve gruplar eliyle organize bir şekilde ülke dışına kaçacağını iddia ediyor.
Cafer, "Yüzyılın hırsızlığı vakasıyla ilgili soruşturmalar devam ediyor ve bu konuda bazı sıkıntılar yaşanıyor. Suçu işleyenlerin çoğunun Irak dışında olması önümüze çıkan engellerden biri. Ama onları düzgün bir şekilde takip etmenin bir yolunu bulacağız ve kaçak paranın tamamını hazineye iade edeceğiz.”
Eski Başbakan Mustafa el-Kazimi'nin ofisinde mali işler danışmanı olan Heysem el-Cuburi'nin geçtiğimiz hafta kefaletle serbest bırakılması ile ilgili konuşan Cafer, Cuburi’nin “17 milyar doların 9 milyarını ödediğini" söyledi.



Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
TT

Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Sessiz arabuluculuğuyla ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander'ın Hamas tarafından serbest bırakılmasına katkıda bulunan Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve yönetimindeki üst düzey yetkililer üzerinde perde arkasında önemli bir etkiye sahip.

Bu, ailesi 1948 Arap Nekbe'si sırasında Ürdün'e kaçmak zorunda kalan ve iki yıl sonra 1958'de doğduğu Eski Kudüs'e dönmeye karar veren Kudüslü Bahbah'ın çabalarından kaynaklanıyor.

Bahbah, Utah'taki Brigham Young Üniversitesi'nde eğitim gördü ve ardından burslu olarak Harvard Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve ekonomi alanlarında yüksek lisans eğitimine devam etti. Ortadoğu çalışmaları ve uluslararası ilişkiler alanında 1981 yılında yüksek lisans derecesi alan Bahbah, bölgesel güvenlik konularında 1983 yılında doktorasını tamamladı.

dvfgbhty
Bishara Bahbah Aralık 2024'te Ürdün Kralı 2. Abdullah ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Bahbah daha sonra Harvard Üniversitesi'nde profesör olarak Ortadoğu meseleleri üzerine çalıştı ve üniversitenin Ortadoğu Enstitüsü'nde müdür yardımcısı olarak görev yaptı. 1991-1993 yılları arasında silah kontrolü ve bölgesel güvenlik konulu çok taraflı barış görüşmelerinde Filistin delegasyonunun bir üyesiydi.

Bahbah, İsrail ile ‘çelik gibi bir ilişkisi’ olan ABD'de siyasetle ve Filistin davasıyla ilişkisinde kendine özgü bir yol çizdi.

Parti değişimleri

ABD'deki siyasi kariyerinin başında Demokrat Parti'yi desteklemesine rağmen, bu ilişkinin en son bölümünde Başkan Donald Trump'ı başkanlık seçim kampanyalarında desteklemeyi seçti. Diğer Arap Amerikalılarla birlikte ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurdu ve Cumhuriyetçi başkanın Demokrat rakibi eski Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e karşı zafer kazanmasına katkıda bulundu. Sonuç Başkan Trump için oldukça olumlu oldu.

Bahbah geçtiğimiz günlerde Demokrat Parti'den ve eski Başkan Barack Obama'nın Ortadoğu politikalarından duyduğu memnuniyetsizlik nedeniyle 2016 seçimlerinde Trump'a oy verdiğini açıkladı.

#NewProfilePic pic.twitter.com/BEZen0w0ug

— Dr. Bishara A. Bahbah (@BahbahBishara) November 9, 2024

 

Ancak Trump'ın ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs'e taşıması ve İsrail'in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanımasının ardından Bahbah, 2020 seçimlerinde Joe Biden'a oy vermeye karar verdi.

Ancak 2024'te Cumhuriyetçi kampanyayı desteklemek ve Biden'ın 7 Ekim 2023 saldırılarından bu yana İsrail yanlısı olarak nitelendirdiği politika ve yönetimine tepki olarak ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurmaya karar verdi.

Arabuluculuk ekseni

Bununla birlikte Bahbah'ın, ABD'nin Filistinliler ve İsraillilerle ilişkisine dair vizyonu ve anlayışı belirsizliğini korurken, Bahbah'ın Trump yönetimi ile Hamas liderleri arasında arabuluculuk yaptığı süreçte, Hamas'ın pazartesi günü herhangi bir İsrail iadesi olmaksızın Edan Alexander'ı serbest bırakması da dahil olmak üzere yeni bir katkısı ortaya çıktı. Bahbah'ın Trump'a verdiği destek, Trump'ın Filistinlileri Gazze Şeridi'nden çıkarmaktan ve orada Ortadoğu’nun Rivierası’nı inşa etmekten bahsettiği Şubat 2024'ten sonra bir yük haline geldi.

“İsrail'i memnun etmek için insanlar topraklarından sürülemez. Bu kabul edilemez ve biz bunu asla kabul etmeyeceğiz” diyen Bahbah, bunun üzerine kurduğu grubun adını ‘Barış için Arap Amerikalılar’ olarak değiştirmeye karar verdiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Axios'tan aktardığına göre Hamas, Alexander'ın serbest bırakılmasına yol açan ‘gizli görüşmeler’ için ‘beklenmedik bir arabulucu’ olan Bahbah ile temasa geçti.

İsrailli bir yetkili, iki taraf arasında ‘son iki hafta içinde Bahbah'a gönderilen mesajlar aracılığıyla yaklaşık 20 mesaj alışverişi yapıldığını ve Bahbah'ın Hamas'ın baş müzakerecisi Halil el-Hayye ile de konuştuğunu’ söyledi. Yetkili, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un ‘Katarlı yetkililer ve Bahbah'ın yardımıyla Hamas'ı Alexander'ın serbest bırakılmasının Trump nezdinde büyük önem taşıyacağı konusunda ikna etmeyi başardığını’ belirtti.

dfvgbhty
ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander (Beyaz Saray'ın resmi X hesabı)

Filistinli bir yetkiliye göre Trump yönetimi Hamas'a, Edan Alexander'ın serbest bırakılması halinde ABD'nin on esirin serbest bırakılması karşılığında önceki tekliflerden daha uzun bir süre olan 70-90 günlük bir ateşkes için bastıracağını, ateşkes döneminde nihai bir anlaşma için müzakerelere başlanacağını ve ABD, Katar ve Mısır'ın görüşmeler devam ettiği sürece savaşa geri dönülmeyeceğini garanti edeceğini bildirdi.