Kudüs'teki 1000 yıllık hendek duvarında gizemli bir el izi bulundu

Devasa hendek Haçlılara karşı kazılmıştı

El izinin bulunduğu bölgede yaşanan savaşta zehirli dumanlar çıkaran alevli kükürt parçaları kullanılmıştı (İsrail Eski Eserler Bakanlığı)
El izinin bulunduğu bölgede yaşanan savaşta zehirli dumanlar çıkaran alevli kükürt parçaları kullanılmıştı (İsrail Eski Eserler Bakanlığı)
TT

Kudüs'teki 1000 yıllık hendek duvarında gizemli bir el izi bulundu

El izinin bulunduğu bölgede yaşanan savaşta zehirli dumanlar çıkaran alevli kükürt parçaları kullanılmıştı (İsrail Eski Eserler Bakanlığı)
El izinin bulunduğu bölgede yaşanan savaşta zehirli dumanlar çıkaran alevli kükürt parçaları kullanılmıştı (İsrail Eski Eserler Bakanlığı)

Kudüs'ün surlarla çevrili Eski Şehir bölgesine yapılan arkeolojik araştırmalarda gizemli bir el izi bulundu.
Arkeologlar, Mescid-i Aksa'nın da yer aldığı Eski Şehir'de 11 ve 13. yüzyıllar arasında gerçekleşen Haçlı Seferleri'ne karşı kazılmış bir hendeği gün yüzüne çıkardı.
İsrail Eski Eserler Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, hendeğin en az 10 metre genişliğinde ve 2 ila 7 metre derinliğinde olduğu aktarıldı.
Araştırma ekibi el izinin de yaklaşık 1000 yıl önce kuru duvara oyulduğunu düşünüyor. O dönemde insanların duvara neden el şeklinde bir oyuk açtığı sorusu ise gizemini koruyor.
Bakanlığın açıklamasında, "Bu iz bir şeyi mi simgeliyor? Yakındaki belirli bir öğeye mi işaret ediyor? Yoksa sadece bir şaka mı? Zaman içinde anlaşılabilir" ifadeleri yer aldı.
Bakanlığın kazılardan sorumlu müdürü Zubair Adavi, bu devasa hendeğin o dönemde tüm Kudüs'ü çevrelediğini belirtti.
"İşlevi, Kudüs'ü kuşatan düşmanın surlara yaklaşmasını ve şehre girmesini engellemekti" diyen Adavi, sözlerini şöyle sürdürdü:
Avrupa'daki tahkimatlarda genellikle suyla doldurulmuş hendeklere rastlarız. Ancak bu hendek kuruydu. Genişliği ve derinliği, saldıran orduyu yavaşlatmıştır.
Bakanlığın Kudüs bölge müdürü Dr. Amit Re'em ise Haçlı ordularının sonunda bu devasa hendeği geçmeyi başardığını aktardı.
Re'em, "I. Haçlı Seferi'ne eşlik eden tarihçiler, Haçlıların Haziran 1099'da Kudüs surlarına gelişini anlatır" diye konuştu:
Yolculuk yüzünden bitkin düşmüşler ve devasa hendeğin karşısında durmuşlar. Ancak beş hafta sonra, Müslüman ve Yahudi muhafızların yoğun ateşine rağmen hendeği geçmeyi başarmışlar ama çok kan dökmüşler.
Tarihçilere göre, 7 Haziran-15 Temmuz 1099 arasında gerçekleşen ve Kudüs Kuşatması diye anılan sefer sırasında bölge Fatımi Devleti'nin toprağıydı.
Toulouse Kontu Raymond de Saint-Gilles önderliğindeki Haçlıların ele geçirdiği bölgede savaşın ardından burada Kudüs Krallığı kurulmuştu.
Independent Türkçe, IFL Science, Times of Israel



Flamingoların suda girdaplar yaratarak avlandığı keşfedildi

Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
TT

Flamingoların suda girdaplar yaratarak avlandığı keşfedildi

Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)

Flamingoların su altında küçük hortumlar yaratarak avlarını yakaladığı bulundu. 

Suda tek ayak üzerinde durmalarıyla bilinen flamingolar, başlarını aşağı doğru eğerek sığ sulardaki avlarını yakalıyor. Bu hayvanlar küçük kabuklular, böcekler, mikroskobik algler ve tuzlu su karidesleri gibi canlılarla besleniyor.

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünden biyolog Dr. Victor Ortega-Jiménez, birkaç yıl önce hayvanat bahçesinde flamingoların beslenmesini izlerken suyun altında neler olduğunu merak etmiş. 

Flamingoların sudaki küçük canlıları süzerek yiyen "süzerek beslenenler" sınıfında yer aldığı bilinse de nasıl bir mekanizmanın işlediği gizemini koruyordu. 

Dr. Ortega-Jiménez ve ekip arkadaşları bu soruyu yanıtlamak adına ABD'deki Nashville Hayvanat Bahçesi'ndeki flamingolarla bir deney yürttü.

Hayvanlara sığ bir akvaryumda beslenmeyi öğreten araştırmacılar, yüksek hızlı kameralarla davranışlarını takip etti. Kuşlar beslenirken suyun akışını ölçmek ve bunu görselleştirmek için oksijen kabarcıkları oluşturup suya yiyecek parçacıkları eklediler. 

Ekip daha sonra flamingo kafasının ve ayaklarının üç boyutlu modellerini oluşturarak kuşun sudaki hareketlerinin mekaniğini anlamaya çalıştı.

Bulguları hakemli dergi PNAS'te 12 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmada flamingoların ayaklarını ve gagalarını kullanarak su altında küçük hortumlar veya girdaplar yarattığı saptandı. Bu hızlı girdaplar sayesinde sudaki canlılar flamingolardan kaçamıyor. 

Flamingolar ilk başta sudaki perdeli ayaklarını kaldırarak besin içeren tortuları sıkıştırıyor. Ayaklarını açıp ileri doğru ittiklerinde küçük girdaplar yaratıyorlar.

Kuşlar daha sonra başlarını hızla yukarı doğru sallayarak bu girdapları su yüzeyine doğru çekiyor ve yiyecek parçacıklarını yoğunlaştıran küçük hortumlar yaratıyor.

Araştırmacılar bu küçük girdapların, tuzlu su karidesi ve mikroskobik kabuklular gibi hayvanları yakalayacak kadar güçlü olduğunu saptadı. 

Flamingolar son olarak L şeklindeki gagalarının üst kısmını hareketsiz tutup alt tarafı çok hızlı bir şekilde açıp kapatarak daha küçük girdaplar yaratıyor ve böylece topladıkları yiyecekleri mideye indiriyor. 

Bulgular flamingoların tüm vücutlarını kullanarak beslenmede epey uzmanlaşmış hayvanlar olduğunu gösteriyor.

Dr. Ortega-Jiménez "Flamingoların sadece pasif bir şekilde süzerek beslenenen canlılar olduğu fikrine meydan okuyoruz" diyerek ekliyor: 

Örümcekler nasıl ağ yaratıyorsa, flamingolar da girdap yaratıyor.

Biyolog daha sonra flamingoların beslenirken gagasının içinde neler olduğunu araştırmayı planlıyor. Bilim insanları bu çalışmaların denizlerdeki zararlı algler ve mikroplastikleri toplamaya yönelik yeni teknolojilere ilham verebileceğini düşünüyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Cosmos Magazine, New York Times, PNAS