Doktorların iki yıldır teşhis koyamadığı vaka çözüldü: Arkasından esrar çıktı

Esrarın hammaddesi olmasının yanı sıra çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde de kullanılan kenevir bitkisinin tamamen serbest bırakılması tartışmaları sürüyor (Wikimedia Commons)
Esrarın hammaddesi olmasının yanı sıra çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde de kullanılan kenevir bitkisinin tamamen serbest bırakılması tartışmaları sürüyor (Wikimedia Commons)
TT

Doktorların iki yıldır teşhis koyamadığı vaka çözüldü: Arkasından esrar çıktı

Esrarın hammaddesi olmasının yanı sıra çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde de kullanılan kenevir bitkisinin tamamen serbest bırakılması tartışmaları sürüyor (Wikimedia Commons)
Esrarın hammaddesi olmasının yanı sıra çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde de kullanılan kenevir bitkisinin tamamen serbest bırakılması tartışmaları sürüyor (Wikimedia Commons)

ABD'li doktorların iki yıldır teşhis koyamadığı mide bulantısı vakasının ardından yüksek dozda esrar kullanımı çıktı.
Adı açıklanmayan 23 yaşındaki bir genç kadın, iki yıl boyunca neredeyse her ay mide bulantısı, ağrı ve kusma şikayetiyle hastaneye başvurmuştu.
Doktorlar ilk başta hastanın gastropareziden mustarip olduğundan şüphelenmişti. Mide felci diye de bilinen bu rahatsızlık, mide hareketlerinin azalması veya durmasıyla seyreden bir sindirim sistemi bozukluğu.
Ancak genç kadının şikayetlerinin gastroparezi ilaçlarıyla geçmemesi, doktorların bu teşhisten vazgeçmesine sebebiyet vermişti.
American Journal of Case Reports adlı bilimsel dergide yayımlanan vaka raporunda kadının sonunda sıklıkla esrar kullandığını söylemesiyle nihayet bir teşhis konabildiği ifade edildi.
İdrar örneğiyle yapılan esrar testi pozitif çıkınca hasta, doktorlara haftada en az 5 kez esrar içtiğini söyledi.
Uzmanlara göre birçok kişi, çeşitli sebeplerden kaynaklanan mide bulantısını azaltmak için esrar kullanabiliyor. Bu maddenin düşük dozlarda ve tıbbi amaçlarla kullanıldığında mide bulantısına iyi gelebildiği biliniyor.
Ancak yüksek dozlarda tam tersi etki gözlemlenebiliyor. Bu vakada da doktorlar, iki senenin sonunda esrarın mide-bağırsak rahatsızlığına neden olduğunu saptadı.
Genç kadına kanabinoid hiperemezis sendromu (CHS) teşhisi kondu. Bu sendrom, uzun süre boyunca sık sık yüksek dozda esrar kullanan kişilerde ortaya çıkıyor; şiddetli mide bulantısı ve kusma nöbetleriyle karakterize ediliyor.
CHS'nin temel özelliklerinden biri, hastaların sıcak banyoyla semptomları hafifletebilmesi.
Bu vakada da doktorların gizemi çözmesini sağlayan ipucu hastanın sıcak banyoyla ilgili söyledikleri oldu. Genç kadın, mide bulantısını bastırmak için sıcak duş altında saatler geçirmek zorunda kaldığını bildirdi.

CHS vakaları artabilir
Sıcak duş yardımcı bir etken olsa da bu sendromun tek tedavisi esrarı bırakmak.
Kendisine CHS teşhisi konulduktan sonra hasta, rehabilitasyon sürecine girdi. Bu süreçte iki ay boyunca mide bulantısıyla ilgili herhangi bir semptom gözlemlenmedi.
Ancak genç kadın rehabilitasyondan sonra yeniden esrar kullanmaya başlayınca semptomlar da geri döndü.
ABD'de son 10 yılda 21 eyalet yönetimi, eğlence amaçlı esrar kullanımını yasallaştırdı. Bu nedenle uzmanlar, acil servislerde giderek daha fazla CHS vakasına rastlanabileceğini söylüyor.
Independent Türkçe, Science Alert, Insider



Suda kalan parmakların hep aynı şekilde buruştuğu bulundu

Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
TT

Suda kalan parmakların hep aynı şekilde buruştuğu bulundu

Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)
Parmakların suda kalınca buruşmasının nedeni damarların sıkışması (Binghamton Üniversitesi)

Suda uzun süre kalınca parmaklarda oluşan buruşmanın hep aynı desene sahip olduğu tespit edildi. 

Banyo yapınca veya bir süre yüzünce el ve ayak parmakları buruşmaya başlıyor. Bunun nedeni ilk başta parmakların suyla dolması gibi gelebilir ancak durum öyle değil.

Koldan ele doğru uzanan medyan sinirinde hasar olan kişilerin parmaklarının buruşmadığını 1935'te fark eden bilim insanları, sürecin sinir sistemiyle alakalı olduğu sonucuna varmıştı. 

Uzmanlar derinin altındaki damarların büzüşmesi sonucu parmaklardaki kırışıklıkların oluştuğunu söylüyor.

Binghamton Üniversitesi'nden Guy German, 2023'te The Conversation'da kaleme aldığı yazıda "El ve ayaklar birkaç dakikadan daha uzun süre suyla temas ettiğinde, ciltteki ter kanalları açılarak suyun cilt dokusuna akmasına izin verir. Eklenen bu su, cildin içindeki tuz oranını azaltır. Sinir lifleri beyne daha düşük tuz seviyeleri hakkında bir mesaj gönderir ve otonom sinir sistemi kan damarlarını daraltarak yanıt verir" diye süreci açıklamıştı.

Yazısının ardından çeşitli yorum ve sorularla karşılaşan German'a bir öğrenci "Peki kırışıklıklar hep aynı şekilde mi oluşuyor" diye sormuş. German ve ekip arkadaşları bunu yanıtlamak adına bir deney yürüttü. 

Bulguları hakemli dergi Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials'ta yayımlanan çalışmada bir grup katılımcının elleri 30 dakika boyunca suda tutuldu ve ardından fotoğrafları çekildi.

24 saat sonra aynı işlemi tekrarlayan araştırmacılar görüntüleri karşılaştırınca parmaklarda aynı desenlerin oluştuğunu gördü. 

German "Kan damarları pozisyonlarını çok fazla değiştirmez. Biraz hareket ederler ancak diğer kan damarlarına göre son derece sabittirler" diyerek ekliyor: 

Bu da kırışıklıkların aynı şekilde oluşması gerektiği anlamına geliyor ve biz de öyle olduğunu kanıtladık.

Araştırmacılar yeni çalışmanın adli tıpa katkı sağlayabileceğini ve uzun süre suda kalan cesetlerin kimliğini tespit etmede kullanılabileceğini düşünüyor.

German ayrıca derinin suda kalmasıyla ilgili daha fazla soruya cevap aramayı umduğunu da belirtiyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Popular Science, Conversation, Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials