Britanyalı akademisyenden kilo vermenin kolay yolu

Uzmanlara göre kilo vermek için en iyi stratejilerin merkezinde sürdürülebilirlik var (Unsplash)
Uzmanlara göre kilo vermek için en iyi stratejilerin merkezinde sürdürülebilirlik var (Unsplash)
TT

Britanyalı akademisyenden kilo vermenin kolay yolu

Uzmanlara göre kilo vermek için en iyi stratejilerin merkezinde sürdürülebilirlik var (Unsplash)
Uzmanlara göre kilo vermek için en iyi stratejilerin merkezinde sürdürülebilirlik var (Unsplash)

Kilo vermek, en popüler yeni yıl kararlarından biri. Ancak ocak ayının sonuna gelmişken, çoğu kişi halen bu kararı hayata geçirememiş olabilir.
Zira birçok kişi için yaşam tarzında köklü değişiklikler yapmak ya da bu değişikliklere sadık kalmak epey zor olabiliyor.
Birleşik Krallık'taki Loughborough Üniversitesi Spor, Egzersiz ve Sağlık Bilimleri Fakültesi'nden Henrietta Graham ise, kilo vermek veya kilosunu korumak isteyenler için daha basit bir yöntem öneriyor.
"Bu konuda işe yarayabilecek strateji 'küçük değişiklik yaklaşımı'" diyen Graham, şöyle ekliyor:
"İşe küçük küçük başlamak uzun vadede en iyi sonucu verebilir."

"Büyük değişimlerin sürdürülmesi zor"
Graham, The Conversation'da kaleme aldığı yazıda küçük değişiklik yaklaşımı adını verdiği stratejiyi ayrıntılarıyla anlattı.
"Büyük değişikliklerin uzun vadede sürdürülmesi zor olabilir çünkü bunlar büyük motivasyon gerektirir. Motivasyon zamanla artıp azaldığı için büyük değişiklikleri sürdürmenin bu denli zor olmasına şaşmamalı" diyen akademisyene göre küçük değişiklik yaklaşımının yararlı olabileceği nokta da burası.
Bu strateji, gün içinde alınan ve/veya yakılan kaloriyi 100 veya 200 civarında azaltmayı içeriyor. Bu da gün içinde bir veya iki çikolatalı bisküviyi azaltmaya ya da 10-20 dakika yürümeye denk geliyor.
Graham, "Bu küçük değişikliklerin günlük yaşamınıza uyması daha kolay olabilir ve daha büyük değişikliklerin aksine, normal rutininizin dışında ek zaman ve çaba gerektirmez" ifadelerini kullanıyor.
Graham ve meslektaşları, küçük değişiklik stratejisini inceleyen 21 çalışmayı gözden geçirdi ve bulgularını birleştirdi.
Yaklaşımı uygulayan yetişkinlerin 14 aylık bir süre içinde farklı diyet tavsiyeleri alan kişilere kıyasla 1 kilogram daha az kazandığı görüldü.
Neler yapılabilir?
Bunun yanı sıra akademisyene göre, yaşam tarzında küçük değişiklikler yapmak isteyen kişilerin daha çok seçeneğe sahip olması da yaklaşımın başarıya ulaşmasını sağlıyor.
Graham, bu yaklaşımın nasıl uygulanabileceğini birkaç örnekle açıklıyor:
Yürüyün ve konuşun: İster iş arkadaşlarınızla bir telefon görüşmesi yapın, ister başka arkadaşlarınızla sohbet edin. Bu kısa görüşmeler sırasında 20-30 dakikalık yürüyüş yapmak 100 kalori yakmanızı sağlar.
Mola verin: Televizyonda çoğu reklam arası yaklaşık 2-3 dakika sürer. Bu zamanı biraz egzersiz yapmak için ayırın. Üç reklam arası içeren bir saatlik programda 100 kalori yakabilirsiniz.
Ek gıdalardan kaçının: Birçoğumuz peynir, tereyağı, mayonez ve ketçap gibi ek gıdaları yemeğe lezzet katmak için kullanıyor. Ancak bunlar düşünüldüğünden daha çok kalori içeriyor. Örneğin 30 gram mayonez (yaklaşık iki kaşık) 200 kaloriye yakın. Bunları kesmek uzun vadede büyük fark yaratabilir.
Kahvenizi sade alın: Latte, kapuçino ve sıcak çikolata gibi içecekler epey kalori içeriyor. Bunları da keserek 100-200 kalori azaltabilirsiniz. 
Independent Türkçe, Science Alert, The Conversation



Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
TT

Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)

Bilim insanları demans veya bunama vakalarının yarısının önlenebileceğini söylüyor. 

Alzheimer'ın da içinde yer aldığı nörodejeneratif hastalıklar grubunu ifade eden bunama; hafıza, dil ve düşünce becerilerinde gerilemeyle kendini gösteriyor. 

Bu rahatsızlıklar genellikle yaşlanmayla ortaya çıksa da uzmanlar pek çok vakanın engellenebileceğini görüşünde. 

Oxford Üniversitesi'nde demans üzerine çalışan Prof. David Smith'in yer aldığı bir çalışmada, 344 binden fazla kişinin verisi 15 yıl boyunca takip edilerek bunamaya yol açan 6 temel risk faktörü belirlendi. 

Araştırmacılar bunamayı engellemek için yaşam tarzı, sağlık geçmişi, fiziksel göstergeler, sosyoekonomik durum, sosyal-psikolojik faktörler ve yaşanılan çevreye odaklanılması gerektiği sonucuna vardı. 

Bu faktörlerin orta seviyeye çekilmesinin bunama vakalarının yüzde 43'ünü, iyi seviyede olmasının da yüzde 73'ünü engelleyebileceği tespit edildi. 

Uzmanlar özellikle sağlıksız bir yaşam tarzının, bunamanın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor. 

Dünyanın önde gelen bunama uzmanlarının yürüttüğü başka bir araştırmada da benzer faktörler öne çıkıyor.

Depresyon, diyabet ve yüksek seviye kötü kolesterol gibi sağlık etkenlerinin yanı sıra eğitim durumu, hava kirliliğine maruz kalma ve sosyal izolasyon temel risk faktörleri arasında görülüyor.

Araştırmacılar çocukluktan itibaren bu etmenlere dikkat edilmesinin, vakaların yüzde 45'inin önüne geçebileceği sonucuna vardı. 

Diğer yandan hayatın ileri dönemlerinde de gerekli adımları atmanın fayda sağladığı tahmin ediliyor.

University College London'dan çalışmanın yazarlarından Prof. Gill Livingston "Dünya genelinde pek çok kişi bunamanın kaçınılmaz olduğuna inanıyor ancak durum öyle değil" diyerek ekliyor:

Riske daha uzun süre maruz kalmanın daha büyük bir etkiye sahip olduğuna dair artık daha güçlü kanıtlara sahip olsak da harekete geçmek için asla çok erken ya da çok geç olmadığını da vurgulamak gerekiyor.

Uzmanlar yaşam tarzında yapılacak değişikliklerin bunamayı engelleyebileceğini veya geciktirebileceğini belirtiyor. 

Prof. Livingston şu tavsiyede bulunuyor:

Düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta (örgün eğitim dışında) bilişsel aktiviteyi canlı tutma ve aşırı alkolden kaçınmak gibi sağlıklı bir yaşam tarzı sadece bunama riskini azaltmaz, aynı zamanda bunama başlangıcını da geciktirebilir.

Prof. Livingston özellikle pek hareket etmeyenlerin, en azından yürüyüş yapmaya başlayarak egzersizi hayatlarının parçası haline getirmesini öneriyor.

Yapılan başka çalışmalarda da Akdeniz diyetinin bunama riskini azaltabildiğine dair bulgular ediniliyor.

Bitki ağırlıklı Akdeniz diyeti kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve balık da içeriyor. Özellikle kırmızı et çok az tüketilirken, yağ kaynağı olarak zeytinyağı tercih ediliyor.

Bilim insanları, meyve ve sebzelerdeki antioksidan sayesinde bu beslenme biçiminin bunama riskini azalttığını düşünüyor.

Uzmanlar ayrıca görme ve duyma becerilerindeki gerileme de bunamayla ilişkilendirildiği için işitme cihazları gibi aygıtlara kolay ulaşılabilmesi gerektiğini vurguluyor. 

Birleşik Krallık merkezli Alzheimer Derneği'nden Fiona Carragher, alkol ve egzersiz gibi faktörlerin kişinin kontrolünde olduğunu ancak eğitim eşitsizliği ve hava kirliliği gibi sorunların toplumsal ölçekte çözülmesi gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe, Jerusalem Post, Guardian, Nature Human Behavior, The Lancet, Alzheimer Derneği