Mars'tan gelen göktaşında devasa organik çeşitlilik keşfedildi

Bu bileşiklere, Dünya üzerindeki tüm yaşam formlarında bol miktarda rastlanıyor.

Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de geçmişte yaşamış olabilecek canlıların izini arıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de geçmişte yaşamış olabilecek canlıların izini arıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
TT

Mars'tan gelen göktaşında devasa organik çeşitlilik keşfedildi

Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de geçmişte yaşamış olabilecek canlıların izini arıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de geçmişte yaşamış olabilecek canlıların izini arıyor (Avrupa Uzay Ajansı)

Bilim insanları 12 yıl önce Dünya'ya düşen ve Mars'tan geldiği tespit edilen göktaşını inceledi.
Almanya'daki Münih Teknik Üniversitesi liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, 18 Temmuz 2011'de Fas'ın Tissint köyü yakınlarına düşen Mars taşının devasa bir organik çeşitliliğe sahip olduğunu ortaya koydu.
Köyden yaklaşık 50 kilometre uzakta bulunan ve Tissint adı verilen göktaşı, Mars'ta bir zamanlar yaşam olup olmadığına dair önemli ipuçları verebilir.
Hakemli bilimsel dergi Science Advances'ta yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Dr. Philippe Schmitt-Kopplin, "Mars ve Dünya'nın birçok evrimsel ortak noktası var. Ve gezegenimizde yaşam doğup gelişirken, Mars'ta ne olduğu sorusu, çok sıcak bir araştırma konusu" dedi.
Schmitt-Kopplin, çalışma için Tissint'in organik bileşiminin tamamını inceledi.
Analizler, Mars taşının kimyasal açıdan çeşitli, karmaşık moleküller içerdiğini ortaya koydu.
Ekip ayrıca Mars'ta daha önce hiç gözlemlenmemiş çok sayıda organik magnezyum bileşiği tespit etti.
Tissint'in toplam ağırlığı 7 kilogram ve şu anda Mars kökenli olarak sınıflandırılan 5. göktaşı.
Önceki araştırmalar, göktaşının yaklaşık 700 bin yıl önce bir tür çarpışma nedeniyle Mars'tan uzaya savrulduğuna işaret etmişti.
Organik moleküller, hidrojen atomlarına bağlı karbon atomlarından oluşan, ancak aynı zamanda oksijen, nitrojen ve diğer elementleri de içerebilen moleküllere deniyor.
Bu bileşiklere, Dünya üzerindeki tüm yaşam formlarında bol miktarda rastlanıyor.
Göktaşlarında bu bileşiklere rastlanması, Güneş Sistemi'nin Dünya dışındaki herhangi bir yerinde yaşamın varlığına işaret edebilir.
Bununla birlikte, bazı organik bileşikler biyolojik olmayan süreçlerle de meydana gelebilir.
Bu nedenle bilim insanları bu tür bileşiklerin diğer gezegenlerde yaşam belirtisi olup olmadığını kesin olarak bilemiyor.
Independent Türkçe, Universe Today, Livescience



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters