Uzaylı arayışındaki yapay zeka 8 "ilginç sinyal" buldu

Radyo patlamaları Dünya dışı zeki yaşamın "teknoimzaları" olabilir ancak daha fazla çalışma gerekiyor.

Yapay zekanın uzay araştırmalarında kullanılması yeni gezegenlerin ve olası yaşam işaretlerinin keşfine önayak oluyor (Pixabay)
Yapay zekanın uzay araştırmalarında kullanılması yeni gezegenlerin ve olası yaşam işaretlerinin keşfine önayak oluyor (Pixabay)
TT

Uzaylı arayışındaki yapay zeka 8 "ilginç sinyal" buldu

Yapay zekanın uzay araştırmalarında kullanılması yeni gezegenlerin ve olası yaşam işaretlerinin keşfine önayak oluyor (Pixabay)
Yapay zekanın uzay araştırmalarında kullanılması yeni gezegenlerin ve olası yaşam işaretlerinin keşfine önayak oluyor (Pixabay)

Bilim insanları, yeni bir makine öğrenimi yönteminin, uzaylı yaşamı arayışında daha önce tespit edilmemiş 8 "ilgi çekici sinyal" bulduğunu söylüyor.
Dünya'ya nispeten yakın 5 yıldızdan gelen bu ilgi çekici sinyallerin, başka dünyalardaki uzaylı zekasının işaretleri olabileceği belirtiliyor.
Araştırmacılara göre bu hedefler (ve bunlara benzeyen diğerleri) yapay zekanın nihayet Dünya'nın ötesinde yaşam sinyalleri bulmamızı sağlayabileceği anlamına geliyor.
Dünya dışı zeka arayışının büyük bir kısmı, "teknoimzaları", yani kazara veya kasıtlı olarak uzaylı teknolojisinden gelmiş olabilecek sinyalleri aramaya odaklı.
Ancak bilim insanları bu teknoimzaları bulmakta kısmen zorlanıyor çünkü çoğu parazitten kaynaklanan çok sayıda  ilginç aday var.
Yeni sistem, araştırmacıların evrenden bize gelen büyük miktardaki veriyi taramasına ve ilgi çekici olabilecek sinyalleri bulmak için bunları daha hızlı bir şekilde incelememize yardımcı olmayı amaçlıyor. Ayrıca araştırmacıların, örneğin cihazlar insan teknolojisinden kaynaklanan parazitleri algıladığında ortaya çıkabilecek yanlış pozitifleri filtrelemesine de olanak tanıyabilir.
Araştırmacılar sistemi anlatan yeni bir makalede, şimdiden 8 adet "daha önce tanımlanmamış ilgi çekici Dünya dışı zeka sinyali" bulduklarını yazıyor.
Ancak bu hedeflerin tekrarlanan gözlemlerinin henüz benzer sinyallerin yeniden tespitiyle sonuçlanmadığı belirtiliyor.
Teknoimza arayışlarının çoğu radyo frekanslarına odaklanıyor, çünkü bu frekanslar uzayda kolayca hareket edebiliyor ve bunları gönderen ve tespit eden sistemler nispeten daha kolay kurulabiliyor. Araştırmacılar özellikle, evrende düzenli olarak meydana gelen doğal radyo emisyonlarından daha kolay ayırt edilebilen dar bant radyo sinyallerini arıyor.
Yeni sistem, evrenin dört bir yanından gelen bu radyo sinyalleriyle ilgili toplanan veriler içinde araştırma yaptı. Çalışma, bilimsel dergi Nature Astronomy'de bugün yayımlanan "820 yakın yıldızdan gelen teknoimzalar için derin öğrenme araştırması" başlıklı makalede anlatılıyor.
Bilim insanları, 115 milyon veri parçacığını araştırdı ve yaklaşık 3 milyon ilgi çekici sinyal buldu. Araştırmacılar, sistemin bu parçacıkları ayıklama şekli göz önüne alındığında bunun muhtemelen bir "fazla sayım" olduğunu ve sinyallerin çoğunun yine büyük ihtimalle parazitten kaynaklandığını belirtiyor.
Yanlış pozitif gibi görünen sinyaller filtrelendikten sonra geriye 20 bin 515 sinyal kaldı. Bunlar arasında araştırmacıların dikkatini çeken 8 "ilgi çekici sinyal" tespit edildi.
Bu 8 sinyal 5 farklı yıldızdan geliyor ve yıldızların hepsi de Dünya'dan 30 ila 90 ışık yılı uzaklıkta.
Araştırmacılar, bu sinyallerin "gerçekten de" dünya dışı zeki yaşam tarafından "üretilip üretilmediğine" dair herhangi bir sonuca varmaya çalışmadıklarını söylüyor. Diğer bilim insanlarını, sinyallerin nereden geldiğini bulma umuduyla bu hedefleri incelemeye devam etmeye çağırıyorlar.
Dahası, aynı yöntemin başka dünyalarda yaşam arayışını hızlandırma umuduyla diğer büyük veri kümelerini incelemek için de kullanılabileceği belirtiliyor.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging