Dünya yörüngesinde felaketin eşiğinden dönüldü

LeoLabs yetkilileri, iki nesnenin birbirini sadece 6 metreyle ıskaladığını belirtti

Gezegenin yörüngesinde halihazırda boyutu 10 santimetreden büyük 25 bin civarı uzay enkazı nesnesi dolaşıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
Gezegenin yörüngesinde halihazırda boyutu 10 santimetreden büyük 25 bin civarı uzay enkazı nesnesi dolaşıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
TT

Dünya yörüngesinde felaketin eşiğinden dönüldü

Gezegenin yörüngesinde halihazırda boyutu 10 santimetreden büyük 25 bin civarı uzay enkazı nesnesi dolaşıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
Gezegenin yörüngesinde halihazırda boyutu 10 santimetreden büyük 25 bin civarı uzay enkazı nesnesi dolaşıyor (Avrupa Uzay Ajansı)

Alçak Dünya yörüngesinde bir felaketle sonuçlanabilecek çarpışmanın eşiğinden dönüldü.
Uydu izleme ve çarpışma tespit firması LeoLabs, ıskartaya çıkarılmış iki uzay aracının birbirlerini çok küçük bir farkla ıskaladığını açıkladı.
Çarpışma, Sovyetler Birliği'nden kalma bir roket gövdesi ve casus uydu arasında meydana gelecekti.
LeoLabs'in açıklamasına göre 27 Ocak'ta iki nesne arasındaki mesafe sadece metrelerle ölçülür hale geldi. Ancak neyse ki çarpışma gerçekleşmedi.
LeoLabs yetkilileri, iki nesnenin birbirini sadece 6 metreyle ıskaladığını belirtti.
Uzmanlar böyle bir çarpışmanın Dünya yörüngesinde binlerce tehlikeli parçanın ortaya çıkmasına sebebiyet vereceğini söylüyor.
Alçak Dünya yörüngesindeki uzay aracı parçalarının sayısı giderek artıyor. Bunlar, birbiriyle çarpıştıkça daha ufak ve tehlikeli parçalar oluşturuyor. 
Bilim insanlarının uzay çöpü veya uzay enkazı adını verdiği bu parçalar, yörüngedeki işleyen uydulara ve astronotlara ev sahipliği yapan Uluslararası Uzay İstasyonu'na çarpabilir.
Bu da hem uzay araçlarının hem de astronotların zarar görmesiyle sonuçlanabilir.
ABD'li yetkililer, yörüngede 30 bine yakın uzay çöpünü takip ettiklerini belirtiyor. Ancak NASA'ya göre, Dünya yüzeyinden tespit edilemeyecek kadar küçük olan çok sayıda uzay çöpü de var.
LeoLabs'in aktardığına göre, birbirini kıl payı ıskalayan iki nesneden biri SL-8 roketiydi. Bu roket sınıfı 1964 ve 2009 arasında uzay araçlarını fırlatmak için kullanılmıştı.
İkinci parça ise radyo iletişimi ve radar iletimleri givi elektronik sinyalleri engellemek için tasarlanmış Rus casus uydusu Cosmos 2361'di. Bu uzay aracı da 1998'de fırlatılmıştı.
Independent Türkçe, Space, LeoLabs



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature