ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, ABD'nin “İran'ın Batı yarımküredeki denizcilik faaliyetlerini genişletme planlarını izlediğini” söyledi. Patel, çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında, “İran'ın Brezilya'ya ve Panama Kanalı'na savaş gemileri gönderdiğine dair haberler gördük. Durumu takip ediyoruz ve yaptırımlar da dahil olmak üzere İran'ı sorumlu tutacak araçlarımız var. Elbette yaptırımlarımızı zorla uygulamaya devam edeceğiz. Söyleyeceğim şu ki, yaptırım uygulanan bir kuruluşla iş yapan herkes yaptırıma maruz kalma riski taşımaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanması için de yoğun çaba sarf etmeye devam ediyoruz” dedi.
Kalıcı bir varlık kurmak
Geçen hafta, iki İran askeri gemisinin Panama Kanalı'na gitmek üzere Brezilya'ya doğru yola çıktığı bildirildi. İran donanmasının Brezilya'ya ve oradan da Panama'ya donanma gemileri göndererek, Batı yarımkürenin güney ve orta kesimlerinde yer edinmeye çalıştığı ifade edildi.
Bu haber, yeni Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva'nın ABD Başkanı Joe Biden ile bir zirve yapmak üzere Washington'a gelişinin arifesinde geliyor. Brezilya'da son dönemde yaşanan olayların ardından sağcı eski Devlet Başkanı Bolsanaro'nun seçimlerde kaybetmesinin ardından ABD'de Florida'ya sığınmış ve destekçileri Başkanlık sarayını, Senato binasını ve Yargıtay'ı basmıştı. İran'ın yarı resmî gazetesi Tehran Times, Tahran'ın bölgede kalıcı bir varlık oluşturarak harekât alanını genişletmeyi planladığını duyurdu. Panama Kanalı, Kuzey ve Güney Amerika'yı ayıran su yolu olarak stratejik öneme sahiptir.
Gazete, Amiral Şehram İrani'nin geçen ayın ortasında sarf ettiği şu sözlerini aktardı: “Şimdiye kadar dünyadaki tüm stratejik boğazlarda yer aldık. Sadece iki boğazda yoktuk. Bu sene bir tanesinde var olacağız, Panama Kanalı'nda olmayı planlıyoruz.”
Uyarı işareti
Adı açıklanmayan bir Batılı güvenlik kaynağından alıntı yapan Fox News, İran savaş gemilerinin henüz Brezilya'ya yanaşmadığını belirtti. Ancak Marine Insight web sitesi, Brezilya'nın İran gemilerinin Panama Kanalı'na giderken limanlarına yanaşmasına izin verdiğini duyurdu.
Florida'dan Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio'nun şu sözleri medyada yer aldı: “Tahran'ın Batı yarımküredeki askeri varlığını genişletme yeteneği, özellikle bölge genelinde barış ve istikrarı baltalayacak solcu Marksist rejimleri desteklemeye çalıştığı için bir uyarı işareti olmalıdır.” Haberlerde ayrıca İran gemisi Makran ve başka bir geminin Brezilya'ya yanaşan gemiler olabileceği belirtildi. Politikacıların, özellikle Sosyalistlerin ülkede yeniden iktidara gelmesinden yalnızca bir ay sonra İran'ın Batı Yarımküre ile ilişkilerini Venezüella, Nikaragua ve Küba'daki benzer düşünen sosyalist rejimler aracılığıyla Başkan Lula da Silva'nın solcu hükümetine atıfta bulunarak agresif bir şekilde güçlendirmek için çalışabileceğini söylediği aktarıldı.
Buna rağmen bazıları, Brezilya'nın İran gemilerinin yanaşmasına izin vermesinin ABD'ye karşı düşmanca bir politika olmadığına inanıyor. Özellikle yeni Brezilya Devlet Başkanı, onunla iş birliğine açıklık gösterdiği ve eski rakibi Bolsanaro karşısında Başkan Biden'dan büyük destek gördükten sonra ilk yurt dışı gezisini ABD’ye yapacağı için bu görüş kuvvetleniyor. Brezilya'daki olaylar, eski Başkan Donald Trump'ın destekçilerinin ABD Kongre Binası'nı bastığı 6 Ocak 2021 olaylarına benziyordu.
