Mısır ve Türkiye arasındaki yatırımlar siyasi ilişkilerin önünü açar mı?

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli'nin Türk şirketlerinin temsilcileriyle yaptığı görüşmeden (Mısır hükümeti)
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli'nin Türk şirketlerinin temsilcileriyle yaptığı görüşmeden (Mısır hükümeti)
TT

Mısır ve Türkiye arasındaki yatırımlar siyasi ilişkilerin önünü açar mı?

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli'nin Türk şirketlerinin temsilcileriyle yaptığı görüşmeden (Mısır hükümeti)
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli'nin Türk şirketlerinin temsilcileriyle yaptığı görüşmeden (Mısır hükümeti)

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli'nin Türk iş insanlarından oluşan bir heyeti kabul etmesi olası yatırımların iki ülke arasındaki hareketli siyasi ilişkilerine katkı sağlamasını da gündeme getirdi. Başkent Kahire’deki hükümet binasında yapılan görüşmede, çeşitli alanlarda ekonomik iş birliği şartları ele alınırken, bu yaklaşık 10 yıldır resmi nitelik kazanan görüşmelerin ilk örneği.
Kahire ile Ankara arasındaki ilişkiler, Müslüman Kardeşler (İhvan) örgütünün iktidarının devrilmesi zemininde 2013'ten bu yana gergin. Ancak geçtiğimiz Kasım ayında Katar'da düzenlenen Dünya Kupası'nın açılış töreninde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan arasında tokalaşmanın ve 45 dakikalık görüşmenin gerçekleşmesiyle birlikte normalleşme süreci hızlandı.
Mısır Bakanlar Kurulu'nun açıklamasına göre, 15 Şubat’ta Mısır'ın ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya, Mısır'da çalışan veya bir sonraki aşamada yeni yatırımlara başlamak isteyen çeşitli yatırım alanlarında uzmanlaşmış 14 Türk firmasının temsilcileri katıldı.
Toplantı, Kahire'nin yaklaşık 65 kilometre doğusunda, çölün üzerinde sıfırdan inşa edilen ve bürokratik kurum binalarının toplandığı “Yeni İdari Başkent” kompleksinde gerçekleştirildi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Türkiye heyetini karşılayan Medbuli, “Yeni İdari Başkent'teki Bakanlar Kurulu genel merkezine hoş geldiniz. 10 yıldır ilk kez bir Mısır Başbakanı Türk şirketlerinin temsilcileriyle görüşüyor,  bugün sizinle tanışmaktan büyük mutluluk duyuyorum” ifadelerini kullandı.
Mısır Başbakanı, Ankara ile Kahire arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin önemini vurgulayan bir adım olması nedeniyle toplantının mesajı önemli ve net olduğunu söyledi. Ayrıca, Türkiye'de meydana gelen trajik depremin kurbanlarına taziyelerini ileterek, bu zor koşullarda ülkesinin Ankara'ya desteğini dile getirdi.
İki ülke arasındaki 'tarihi' ilişkilere değinen Medbuli, “Mısır ve Türkiye, önceki dönemlerde meydana gelmiş olabilecek tüm siyasi farklılıklara rağmen, tarihi ilişkilere sahip. Ekonomik ve ticari alanlardaki iş birliğimiz yakınlığını koruyor” şeklinde konuştu. Mısır devlet kurumu El Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi uzmanlarından Dr. Kerem Said Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, görüşmenin olumlu geçtiğini ve siyasi ilişkilerin hareketlenmesinin önünü açabileceğini söyledi. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler dosyasını siyasi farklılıklardan uzak bir şekilde ele almak adına iki ülke arasında zımni bir anlaşma olduğu için, iki taraf arasındaki ekonomik ilişkilerin siyasi farklılıklardan etkilenmediği söyleniyor. Said, “Özellikle Ankara'nın deprem felaketinden bu yana Mısır'ın desteğini takdir etmesi nedeniyle, iki ülke arasındaki ekonomik iş birliğinin gelişmesi, siyasi ilişkilerde büyük bir sıçramaya ve bazı dosyalar üzerinden tartışmalı konularının aşılmasına yol açması bekleniyor” dedi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 6 Şubat'ta meydana gelen yıkıcı depremin ardından başsağlığı dilemek ve her türlü yardımı sağlayacağına dair güvence vermek için Türk mevkidaşı Erdoğan’ı aradı.
Mısır kabine sözcüsü Büyükelçi Nadir Said'a göre, Kahire ile Ankara arasındaki ticaret dengesinin hacmi yaklaşık 7 milyar doları buluyor ve bunun 2,5 milyar doları (bir dolar yaklaşık 30,6 Mısır cuneyhi) Mısır'ın Türkiye'ye yaptığı ihracat.
Mısır eski Dışişleri Bakanı Muhammed el-Urabi, Mısır'daki Türk yatırımlarının artırılmasının özellikle genel atmosfer umut verici olmasıyla siyasi ilişkilerin ilerlemesine katkıda bulunacağını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Urabi, özellikle deprem felaketinin birçok değişikliği beraberinde getirdiğine dikkati çekerek, bazı tartışmalı konular ve dosyaların beklemede kalacağını vurguladı.



İsrail Şam'ı bombaladıktan sonra Ahmed Eş-Şara'yı mı hedef alıyor?

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
TT

İsrail Şam'ı bombaladıktan sonra Ahmed Eş-Şara'yı mı hedef alıyor?

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş Şara (Arşiv)

İsrail, çarşamba günü Suriye'ye yönelik saldırılarını artırarak başkent Şam'ı hedef aldı. Newsweek, olayı, İsrail'in Süveyda'da artan mezhepsel şiddet ortamında operasyonlarını yoğunlaştırdığı bir dönemde, Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın yedi aylık görev süresi boyunca karşı karşıya kaldığı en ciddi kriz olarak nitelendirdi.

Suriye Devlet Başkanı ABD Başkanı Donald Trump'ın beğenisini kazanmış olabilir ama yakında İsrail'in hedef listesine girebilir.

İsrail'in operasyonları, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed rejiminin yıkılmasının hemen ardından İsrail ordusunun askeri hedeflere yönelik geniş çaplı bir saldırı kampanyası başlatarak daha güneydeki toprakları ele geçirmesinden sonra Suriye'deki en yoğun operasyonlar oldu.

Görsel kaldırıldı.İsrail hava saldırılarının hedef aldığı Şam'daki Savunma Bakanlığı binası (AFP)

"İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun söylemleri, Şara'nın gerilimi azaltma çağrılarına rağmen tırmanırken, yeni Suriye cumhurbaşkanı, Tel Aviv'in Şara’nın da karşı olduğu İran yanlısı "direniş ekseni" ile son 21 aydır süren çatışmasında İsrail'in birçok önemli düşmanının başına geldiği gibi, hedef haline gelebilir.  

İsrail'in eski büyükelçilerinden ve şu anda Yahudi Dürzi örgütünün CEO'su olan Rida Mansur Newsweek'e şunları söyledi: “İsrail son zamanlarda, eski Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, İranlı askeri komutanlar ya da Hamas lideri gibi belirli bir liderin, ulusal güvenliğine açık bir tehdit oluşturduğunu hissettiğinde harekete geçeceğini gösterdi.”

Mansur şöyle devam etti: "Bu bir gerçek. Son iki yıl içinde yaşandı. Bu, İsrail'in ilk tercihi olmayacaktır. İsrail Suriye'de kaosu tetikleyebileceğinin farkına varabilir ama bu, kaosu en başta onun başlatıp başlatmadığına bağlı, o zaman başka liderlere de şans verilmeli."

Mansur, son günlerde aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu yüzlerce Suriyeli Dürzi'nin, Suriye güvenlik güçleri tarafından desteklendiği iddia edilen ve aralarında yabancı ve yerel milislerin de bulunduğu Bedevi aşiretleri tarafından öldürüldüğüne dair haberler üzerine İsrail askeri müdahalesi çağrısında bulunan İsrail Dürzi toplumunun önde gelen isimleri arasında yer alıyor.

Şam'ın Dürzilerin çoğunlukta olduğu güney banliyölerinde şubat ayında Suriye güçleri ve milisler arasında yaşanan kanlı çatışmalar, Netanyahu'nun bu azınlığın kaderiyle ilgili ilk büyük tehditlerini savurmasına yol açtı. Nisan ayında yeniden su yüzüne çıkan şiddet, İsrail'in daha sert uyarılarına neden oldu ve mayıs ayında bir süreliğine yatışmış gibi görünse de son günlerde yeniden su yüzüne çıktı. İsrailli yetkililer böylece, ülkelerini bölgedeki azınlık haklarının koruyucusu olarak gösterme fırsatını yakaladı.

İsrail'in ABD Büyükelçiliği'nde diplomat olarak görev yapan Sevsen Natur Hassun, dün Newsweek'te yayınlanan yazısında, “Suriye sınırının tamamen silahsızlandırılmasını sağlayarak, ortak değerlerimiz ve azınlık gruplarının korunması için hareket ederek, rejimin Dürzilere zarar vermesini engellemeye kararlıyız. Herkes bilmelidir ki, Suriye Dürzileri, Arap çoğunluklu bölgede, çoğulculuğun ve azınlık çeşitliliğinin son sembolüdür” ifadelerini kullandı.

Eş Şara, Dürzileri korumanın hükümeti için bir “öncelik” olduğunu açıkladı ve İsrail'i “Suriye'yi savaşa ve bölünmeye sürüklemeye çalışmakla” suçladı.

Mansur şöyle devam etti: "İsrail, Suriye'nin güneyinin Lübnan ya da Gazze'ye dönüşmesine izin veremez. Harekete geçmek için çok uzun süre tereddüt ettiğimiz o yerlerden çok acı bir ders aldık. Çok uzun süre bekledik ve çok yüksek bir bedel ödedik. Dolayısıyla İsrail'in şu anki ruh hali, 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırısı senaryosunun tekrarlanmasını önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmaktır."

Bu strateji, Netanyahu'nun dünkü konuşmasında da vurguladığı gibi, Şam'dan Golan Tepelerine kadar Suriye'nin güneyinde, Suveyda'yı da içine alan bir “tampon bölge” kurulmasını içeriyor.

Mansur, “Şara güneydeki Dürzilerin haklarını savunmayı taahhüt etmezse, iç savaşın ilk yıllarında kuzeydoğuda kurulan ABD destekli Kürt güçlerine benzer fiili bir özerk bölgenin oluşturulmasıyla karşı karşıya kalabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Mansur, “Dürzilere özerklik verilmesi İsrail'in Suriye'nin güneyinde istikrarı sağlamasına yardımcı olacaktır ki, bence bu herkes için faydalı olacaktır. Bu İsrail için de iyi, Dürziler için de iyi. Şam hükümeti ülkeyi birleştirmenin önemini anlamazsa, izlediği politikanın bedeli bu olacaktır" şeklinde görüşünü dile getirdi.

Görsel kaldırıldı.ABD Başkanı Donald Trump ile Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara arasında Riyad'da görüşme (Arşiv-AP)

ABD, İsrail'in son saldırılarına desteğini çekmenin yanı sıra, Suriye'nin birliğini ve toprak bütünlüğünü de savundu ki bu mesaj, Beyaz Saray'ın Kürt müttefiki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) merkezi hükümete entegre olmasını öngören ve şu anda durmuş olan anlaşmanın müzakere edilmesindeki rolüyle pekiştirildi.

Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre Trump Netanyahu'ya yakın dururken, ABD lideri aynı zamanda mayıs ayında kendisini Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmaya ikna ettiği belirtilen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de yakın ilişkiler kurdu.

Erdoğan dün yapılan kabine toplantısında, Suriye'nin bölünmesine yönelik iddiaları sert bir dille eleştirerek şunları söyledi: "Suriye'nin bölünmesine dün de razı olmadık, bugün de yarın da asla razı olmayacağız. Ülkenin toprak bütünlüğü pahasına Suriye'nin güneyi ile kuzeyi arasında bir koridor oluşturmayı hayal edenler asla amaçlarına ulaşamayacaklar."

"Suriyeli kardeşlerimizle dayanışma içinde bunlara engel olacağız ama İsrail ile soruna bulaşanlar er ya da geç büyük bir hesap hatası yaptıklarını anlayacaklardır."