عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan Ordusu ile Hızlı Destek Güçleri arasında ‘söz savaşı’ hız kazandı

Hamideti, iki taraf arasındaki anlaşmazlığın silahlı çatışmaya dönüştüğü iddialarını yalanladı.

Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti). (Reuters)
Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti). (Reuters)
    Hartum / Ahmed Yunus – Muhammed Emin Yasin
TT
TT

Sudan Ordusu ile Hızlı Destek Güçleri arasında ‘söz savaşı’ hız kazandı

Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti). (Reuters)
Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti). (Reuters)

Sudan'da askeri yapının iki kanadı, yani Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ve Orgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Güçleri arasındaki söz savaşında gerilim giderek artıyor.
Kaynaklara göre bu çekişme, iki tarafın liderlerinin iktidarı sivillere devretmek amacıyla siyasi güçlerle imzaladığı ‘Çerçeve Anlaşma’ etrafında dönüyor. Ordu iktidarı bırakıp kışlalara geri çekiliyor.
Çerçeve Anlaşma’nın maddelerinden biri Hızlı Destek Güçleri’nin orduya entegrasyonunu sağlıyor. Ancak son dönemde taraflar arasında hız kazanan söz savaşı -her iki taraf da bunun mümkün olmadığını iddia etse de- ülkede pek çok kişinin bu durumun silahlı çatışmaya dönüşeceği endişesine kapılmasına neden oldu.
Söz savaşı, Hamideti'nin 5 Aralık 2022'de sivillerle yapılan Çerçeve Anlaşma’nın imza töreninde gerçekleştirdiği konuşmada, 25 Ekim 2021 tarihinde Burhan liderliğinde düzenlenen ve Hamideti'nin de katıldığı darbenin ‘başarısız olduğunu’ açıklamasıyla başladı. Hamideti, sivil geçiş sürecinde üzerinde anlaşmaya varılacak bir takvime göre Hızlı Destek Güçleri’nin orduya entegrasyonunu vurgulayarak, sivil geçişi desteklediği konuşmasında coşkusunu da dile getirdi.
Bununla birlikte Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, halka hitap ettiği bir konuşmada Hızlı Destek Güçleri’nin orduya entegrasyonunu, Çerçeve Anlaşma’nın kabulünün devam etmesinin ve hedefe ulaşma yolunda ilerlemenin bir koşulu olarak sunarak herkesi şaşırttı.
Burhan konuşmasında “Ordu olarak Hızlı Destek Güçleri’nin entegre edilmesiyle ilgileniyoruz. Aksi takdirde kimse ilerleyemeyecek” dedi. Kaynaklar Burhan'ın sözlerinin, çerçeve anlaşmanın geri kalanını uygulamaya devam etmeden önce, Hızlı Destek Güçleri’nin orduya entegrasyonunu gerektirdiğinin anlaşıldığını belirtti. Birleşmenin iki taraf arasında kararlaştırılacak bir takvime göre yapılacağı göz önüne alındığında, birçok kişi Burhan'ın açıklamasına şaşırdığını dile getirdi.
Burhan, 18 Şubat'ta memleketi yakınlarındaki el-Katyab’da yaptığı bir diğer konuşmada, Hızlı Destek Güçleri’nin orduya entegre edilmesi talebini yineleyerek, “En son insanların farklı yorumladığı şeyler söyledim. Aynı şeyi şimdi de onaylıyorum. Ordu için avlanmaya ve pozisyon almaya çalışan gruplar var” ifadelerini kullandı.
Hamideti, 19 Şubat tarihinde medyada yer alan bir konuşmasında “Hızlı Destek Güçleri silahlı kuvvetleri desteklemek için ortaya çıktı ve kanunlar onun ordunun bir parçası olduğunu şart koşuyor” ifadesini kullandı. Hamideti, eski rejimin unsurlarının silahlı kuvvetler ile Hızlı Destek Güçleri arasına girmesine izin vermeyeceğini açıkça belirtti. Bu, ordu içinde devrik Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in destekçilerinin varlığının bir göstergesi.
Sudan Egemenlik Konseyi Üyesi Orgeneral Yasir el-Ata, halka açık yaptığı bir konuşmada ordunun Hızlı Destek Güçleri’ni silahlı kuvvetlere entegre etme taleplerini yenilediğinde söz savaşı devam etti. Ata açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Hızlı Destek Güçleri doğdukları yere entegre edilmelidir. İki ordusu olan çağdaş demokratik bir devlet yoktur. Böyle bir ordu sahibi olmanın siyasi ve ekonomik tehdit ve kazanımına gelince; bu Sudan devlet varlığının çökmesine yol açacaktır. Ordumuz her türlü tehdide karşı koyabilecek güçtedir.”
Sudan'da birçok kişi, iki liderin düşmanca açıklamalarının iki güç arasında bir ‘savaşa’ dönüşmesinden korkuyordu.
Siyasi aktivist Muntasır İbrahim, ordunun ve feshedilmiş rejimin kalıntılarının, Hamideti'nin güçlerinin önemli rol oynadığı söylenen Ömer el-Beşir'in iktidarını devirmedeki rolleri nedeniyle Hızlı Destek Güçleri’ne karşı ‘durumu püskürtmeye’ çalıştığını söyledi. İbrahim, “25 Ekim darbesinin kendisi, Hızlı Destek Güçleri'nin yayılmasını düzeltmeyi ve ülkede otoritesini empoze etmeyi amaçlıyordu” dedi.
Bu arada Hızlı Destek Güçleri komutan yardımcısı Abdurrahim Daklu (Hamideti'nin kardeşi), kendi güçleri ile Sudan ordusu arasında askeri çatışmaların imkansızlığını yineledi.
 Hartum'da kuvvetlerine hitaben dün yaptığı konuşmada, konuşmasının iki taraf arasında arayı bozmaya çalışanlara bir yanıt olarak geldiğini söyledi. Abdurrahim, bazı tarafları Hızlı Destek Güçleri'ni kışkırtmak ve imajını lekelemek için sistematik medya kampanyaları başlatmakla suçladı. “Hızlı Destek Güçleri, tek ordu ve askeri kurumun reformu ilkesinden yanadır” ifadesini kullandı.
Abdurrahim, ordu ile Hızlı Destek Güçleri arasında herhangi bir çatışma olmadığını teyit ederek askerlerine hitaben “Ordudaki kardeşlerinizin size, bizim de onlara silah doğrultmamız mümkün değil” dedi.
Hızlı Destek Güçleri’nin maaşlarının düşürüldüğüne dair yaygın söylentilerin güçlerini zayıflatmayı amaçladığına dikkat çeken Abdurrahim, Sudan Maliye Bakanlığı'nın, düzenli kuvvetler de dahil olmak üzere tüm devlet kurumlarını içeren kamu parası üzerindeki yetkisini yönetmek için önlemler aldığını açıkladı.
Abdurrahim, tek ordu ilkesinden ve askeri kurum reformundan yana olduklarını, Sudan halkına verdikleri sözden geri adım atmayacaklarını net bir şekilde ifade ettiği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Ordu personeli ve Hızlı Destek Güçleri’ndeki kardeşleri ile şanlı Aralık Devrimi’nin genç erkekleri ve kadınları vatan uğruna şehitler verdiler. Ordu ile Hızlı Destek Güçleri'nin arasını bozmaya çalışanlar bilsinler ki iki taraf arasında herhangi bir çatışma olmayacak. Hepimiz tek vücut olarak aziz vatanımızı bölünmeden ve dağılmadan yeniden inşa ediyoruz.”

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rüstem Mahmud

Bir gün içinde PKK militanları Türkiye topraklarından çekiliyor veya Güvenlik Konseyi Hamas'ı silahsızlandırma kararı aldı ya da Lübnan hükümeti ordunun Hizbullah'ı silahsızlandırma planını bekliyor yahut Irak'taki Haşdi Şabi ile Suriye, Yemen ve Libya’daki diğer örgütler hakkında benzer haberler ve raporlar duyabiliyoruz. Yıllardır, bu savaşçı örgütler, üyeleri ve davranışları bölgemizdeki en önemli ve çoğu zaman tek haber oldular. Dış gözlemciler artık siyasi, sosyal ve kültürel sahnemizi çok çeşitli örgütlerin ve savaşçılarının yuvasından ibaret sanmaya başladılar.

Bu örgütler yalnızca silahlı eylem konumunu işgal etmiyorlar, aynı zamanda siyasi rollere, etkinliğe ve üretkenliğe de sahipler. Yaşadıkları toplumların geniş kesimleri için prestijli ve sembolik değere sahip bir konuma sahipler. Savaşçıları, en azından toplumun belirli bir kesimi için, bir kutsallık halesiyle çevrililer.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre 1970'lerin başından itibaren, bu örgütler bölgemizdeki olağanüstü siyasi gerçeklikler ve bağlamların bir sonucu olarak ortaya çıktılar. Filistin ve Kürt meselelerine, birçok devletin, kendilerini baskı altında hisseden, yalnızca siyasi eylem ve mücadeleyle asgari düzeyde bile uzlaşıya varamayan milyonlarca insandan oluşan topluluklara yönelik bir tür “sıfır toplamlı” yaklaşımı damga vurmuştu. Nasırcılığın 1967’deki savaşta uğradığı yenilgi, devletin ve düzenli orduların sahip oldukları güç ve nüfuzu kaybetmelerine neden oldu. İran rejimi, dış politikasının bir dayanağı olarak hizipçiliğe dayanan uzun vadeli bir strateji uygulayarak, bu iki temele mezhepsel bir boyut ve yük ekledi. Ancak, bu örgütlerin türediği ülkelerde ekonomik, siyasi, güvenlik, anayasal, eğitim ve sağlık yapıları tamamen başarısız olmasaydı, bu çeşitli koşullar ve araçlar etkili olmazdı. Söz konusu örgütler bu başarısızlık sayesinde kendilerini kurtarıcılar ve devlet adına hareket ederek tüm ulusu koruyan araçlar olarak sundular.

Yarım asırdan fazla bir süre boyunca, bu örgütlerin üyeleri ve liderleri, toplumlarımızın geniş kesimleri arasında sahip oldukları “sembolik hegemonya” sayesinde, kamusal alana bir değerler, söylemler ve normatif araçlar cephanesi dayatmayı başardılar. Bunlar arasında şunlar sayılabilir: “Şiddet, değişimin özü ve tek aracıdır”, “sembolik lider tarihsel bir zorunluluktur”, “mevcut koşullar ucu açık bir olağanüstü hal gerektirmektedir”, “toplumsal ilerleme ve statü, bu örgütlere sadakat ve bağlılıkla bağlantılıdır”, “bu sınıfın üyeleri eleştirinin ötesindedir ve şehitler aziz statüsüne sahiptir”, “servet, eğitim, incelikli eylemler, entelektüel üretim ve sanatsal çalışma gibi şeyler, bu örgütlerle bağlantılı olmadıkları sürece anlamsızdır”. Bunlar ve benzeri birçok söylem kamusal alanda sürekli bir korku duygusu yaratıyor ve mevcut koşullarımızın “istisnai” olduğu yönünde derin bir hissi besliyordu. Tüm bunlar, toplumların geleceği ve güvenliği ve bu “savaşçı sınıf” örgütlerinin varlığını sürdürmesiyle sıkı sıkıya bağlantılıydı.

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu

Bir bakıma, bu sınıfın üyeleri, başlangıçta üyeleri İmparatorluk Muhafızları'nda asker olan, daha sonra zamanla, toplumsal güvenliği ve kaos dönemlerinde imparatorluk gücünün bütünlüğünü korumada oynadıklarını söyledikleri olağanüstü roller sayesinde kamusal bir rol, bir tür kontrol, otoriter konum ve sembolik statü üstlenen geleneksel Japon samuraylarına benzer hale geldiler. Davanın koruyucularından “davanın kendisine” dönüştüler. Kamu düzenini korumaya adanmış savaşçılar konumundan, her türlü kamusal erdemin sembolü haline geldikleri için, yerel topluluklara kendilerine ayrıcalıklı bir şekilde davranmayı dayatan, mali, idari, ticari, sembolik ve kültürel derebeyliklerin liderleri ve sahipleri konumuna geçiş yaptılar.

Tıpkı Japon samuraylarının tarihsel anlatısında olduğu gibi, bölgemizdeki bu savaşçılar ve örgütleri de, farklı derecelerde de olsa oldukça karmaşık ve istisnai tarihsel koşullardan sonra ortaya çıktılar. Ancak kendilerini “davanın kendisine” dönüştürmekten çekinmediler. Bu çeşitli örgütler, varoluşlarının asıl nedeni ortadan kalkmış olsa bile, askeri ve sembolik genel egemen statülerini her zaman farklı derecelerde de olsa korumaya gayret ettiler. Nitekim Lübnan Hizbullahı, İsrail'in bir kısmını yeniden işgal etmesinden önce tüm Lübnan topraklarından çekilmesinden çeyrek asır sonra bile silahlarını elinde tutmaya kararlı. Filistinli Hamas hareketi, silahını, Filistin'in tek kurtarılmış bölgesi olan Gazze Şeridi'ndeki tüm yaşam biçimlerinin sürekliliğinden ve devamından daha kutsal, gerekli ve kaçınılmaz görüyor.

Ancak, savaşçı sınıf ve silahlı örgütleri içindeki tüm bu otoriter özelliklerin bölgemizde yerleşik olmasına, toplumlarımızdaki genel modernleşme süreçleri bağlamında oynayabilecekleri gerici rollerin açıkça kabul edilmesine rağmen, temel soru hâlâ ortada duruyor: Bu örgütleri, bu istisnai sınıfı, ortaya çıktıkları koşulların, iklimlerin ve şartların yapısında köklü dönüşümler yaratmadan rollerini ve egemenliklerini ortadan kaldırmak mümkün müdür? Mevcut Hamas dağılsa bile, milyonlarca Filistinli, nesnel bir barışı asgari koşullarda da olsa karşılayan bağımsız bir devlete sahip olmadığı sürece, farklı isimler, sloganlar ve mekanizmalarla yeni bir Hamas'ın ortaya çıkmayacağının garantisi var mı? Türkiye'deki Kürt sorunu, Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) ve 40 yıllık silahlı mücadelesinin doğuşuna mı sebep oldu, yoksa PKK mı Kürt sorununu doğurdu? Dolayısıyla “Kürt mazlumiyeti gölü” varlığını ve etkinliğini koruduğu sürece, oradaki “Kürt mücadelesi balığı”nın yok olacağının bir garantisi var mı?

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu. Ama öncelikle Japonya, “hakkı” olduğuna inandığı şey uğruna komşu ülkeleri işgal edip milyonlarca masum insanı tekrar öldüremeyecek üretken bir ülke. Japonya artık birçok şeyi başarabilen bir ülke, bunların başında da geçmişte yaptıklarından dolayı özür dileyebilmesi geliyor.

ARAP DÜNYASI

Suriye Savunma Bakanlığı: SDG ile çıkan çatışmada iki asker hayatını kaybetti

Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
TT
TT

Suriye Savunma Bakanlığı: SDG ile çıkan çatışmada iki asker hayatını kaybetti

Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)

Suriye Savunma Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, dün akşam Rakka kırsalında Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile çıkan çatışmalarda iki askerin öldürüldüğünü duyurdu.

Suriye devlet televizyonu dün akşam, SDG'nin bölgedeki Suriye ordusu mevzilerine sürpriz bir saldırı düzenlemesinin ardından Rakka'nın doğusundaki Ma'adan şehri civarında şiddetli çatışmaların çıktığını bildirdi. Kanal, SDG'nin bölgedeki ordu mevzilerini hedef almasının ardından ordu topçularının SDG'nin ateşine karşılık verdiğini de ekledi. SDG ise güçlerinin DEAŞ unsurlarının Rakka'nın doğusundaki Ganem el-Ali çölünde bulunan mevzilerine insansız hava araçları (İHA) fırlatmak için kullandıkları bir dizi mevziyle mücadele ettiğini söyledi. SDG tarafından yapılan açıklamada, “Bölge, bu hafta Şam hükümetine bağlı gruplar tarafından bir dizi saldırıya maruz kaldı. Bu saldırılar, terörist saldırılarını gerçekleştirmek için bu bölgeleri kullanan DEAŞ unsurlarının faaliyetleriyle paralel olarak gerçekleşti” denildi. SDG, ‘Suriye'nin kuzey ve doğusunu meşru bir şekilde savunmaya ve sivilleri hedef alan her türlü terörist tehdidi önlemeye’ kararlı olduğunu vurguladı.

Bu hafta başında SDG, doğu Rakka'da Suriye hükümeti gruplarının saldırısını engellediğini duyurmuş ve çatışmanın tırmanmasını önlemek için orantılı bir yanıt verildiğini belirtmişti.

SDG, Suriye'nin kuzey ve doğusunun büyük bir bölümünü kontrol ediyor.

Suriye Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra geçen ay, başkent Şam'da SDG lideri Mazlum Abdi ile görüştüğünü ve ülkenin kuzey ve kuzeydoğusundaki tüm cephelerde ve askeri konuşlanma noktalarında derhal kapsamlı bir ateşkes üzerinde anlaştıklarını söyledi.

ARAP DÜNYASI

İsrail'in Gazze'nin güneyine düzenlediği hava saldırısı sonucu 3 kişi hayatını kaybetti, 15 kişi yaralandı

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
TT
TT

İsrail'in Gazze'nin güneyine düzenlediği hava saldırısı sonucu 3 kişi hayatını kaybetti, 15 kişi yaralandı

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)

İsrail savaş uçakları, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un doğusuna hava saldırısı düzenlerken, sivil savunma ekipleri kanlı bir günün ardından bölgeden üç ceset çıkardı ve 15 yaralıyı tahliye etti.

Filistin Enformasyon Merkezi, ‘işgal uçaklarının bu sabah erken saatlerde Han Yunus'un doğusunda, ağır topçu bombardımanı ile eşzamanlı olarak birkaç hava saldırısı düzenlediğini’ bildirdi.

Gazze Şeridi'ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, ‘işgal güçlerinin Han Yunus'un doğusundaki Beni Suheyla bölgesinde bir evi bombalamasının ardından üç şehit çıkarıldığını ve 15 yaralı tahliye edildiğini’ duyurdu.

Gazze Şeridi'ndeki hastanelerin sağlık kaynakları dün, ‘İsrail ordusunun 10 Ekim'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını açıkça ihlal ederek, Gazze ve Han Yunus şehirlerinde 17'si çocuk ve kadın olmak üzere 28 kişiyi öldürdüğünü’ bildirdi.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım bugün yaptığı açıklamada, İsrail’i Gazze anlaşmasını ihlal etmekle suçladı. Kasım, İsrail’in aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu çok sayıda kişiyi öldürdüğünü ve yaraladığını belirterek, Mısır, Katar, Türkiye ve ABD’yi bu ‘ihlalleri’ derhal durdurmak için harekete geçmeye çağırdı.

Kasım, İsrail ordusunun ‘anlaşmanın varlığına rağmen Gazze’de büyük bir katliam gerçekleştirdiğini’ ve bu tutumun, İsrail hükümetinin arabulucular ve garantör ülkeler nezdindeki açık saygısızlığını yansıttığını söyledi. Kasım ayrıca, bu ülkelerin işgalci güçlerin Gazze’ye yönelik saldırılarını durdurmakta yetersiz kaldığını ifade etti.

dwef
İsrail'in düzenlediği hava saldırısının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Kasım, “Şarm eş-Şeyh'te anlaşmayı imzalayan tüm tarafları, özellikle Mısır, Katar, Türkiye ve ABD'yi, sorumluluklarını yerine getirmeye ve işgalin saldırganlığını ve Gazze'deki savaşı sona erdirmek için yapılan anlaşmanın ihlallerini durdurmak için acil önlemler almaya çağırıyoruz” dedi.