Yemen’in 4,3 milyar dolara ihtiyacı var

BM, Yemen’deki insani yardım planını desteklemek için Cenevre’de bağışçılarını bir araya getiriyor

Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
TT

Yemen’in 4,3 milyar dolara ihtiyacı var

Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)
Yemenli çocuklar ebeveynlerinin yiyecek alacak parası olmaması sebebiyle açlık çekiyor (Birleşmiş Milletler)

Birleşmiş Milletler (BM) 4,3 milyar dolarlık bir fona ihtiyacı olacağını tahmin ettiği 2023 Yemen İnsani Müdahale Planı için bağışçılardan fon toplamak amacıyla Cenevre’de bugün (Pazartesi) İsveç ve İsviçre ile iş birliği içinde üst düzey bir konferans düzenliyor.
Yemen resmi ajansı SABA daha önce, Başbakan Muin Abdulmelik’in 2023 Yemen İnsani Müdahale Planını desteklemek için BM himayesinde İsveç ve İsviçre hükümetleri ile iş birliğinde düzenlenecek üst düzey bağışçılar konferansına katılmak üzere İsviçre’nin Cenevre kentine gittiğini bildirmişti.
Konferansa BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve bağışçı ülkelerden üst düzey yetkililer ve Yemen’in kalkınma ortakları katılacak. BM 2023 Yemen İnsani Müdahale Planını desteklemek üzere taahhütler açıklanacak.
Şarkul Avsat’ın SABA haber ajansından aktardığı habere göre Abdulmelik’in bu konferansa katılımının yanı sıra üst düzey BM ve uluslararası yetkililerle bir araya gelerek insani müdahale planını finanse etme olasılıklarını tartışacağını bildirdi.
Söz konusu konferans, Yemen hükümetinin, Husi terör uçağı tarafından Hadramut ve Şebva’daki ihracat limanlarına gerçekleştirilen saldırılar ve milislerin meşruiyete karşı yürüttüğü ekonomik savaş nedeniyle, halihazırda sınırlı miktarda olan ham petrol ihracatının durdurulmasının yarattığı sonuçlarla mücadele ettiği bir zamanda düzenleniyor. Yemen hükümeti bunun yanı sıra, kurtarılmış bölgelerde kötüleşen ekonomi ve kalkınma planları konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmek ve döviz kurundaki istikrarı korumak için mücadele veriyor.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) tarafından yapılan açıklamada, Yemen’deki insani krize yönelik bağışları duyurmak için pazartesi günü İsviçre’nin Cenevre kentindeki Milletler Sarayı’nda uluslararası üst düzey bağışçılar konferansının düzenleneceği belirtildi.
BM’den yapılan açıklamaya göre konferans, Yemen’deki akut insani kriz konusunda farkındalığı artırma ve hayat kurtaran yardım çalışmaları yürütme dahil olmak üzere, önceliğe sahip dört alanda uluslararası toplumun desteğini almayı amaçlıyor.
Açıklamada, insani yardım konferansının 2022’de sağlanan sınırlı iyileşmeyi korumanın ve genişletmenin yanı sıra insani ihtiyaçların altında yatan etmenlere yönelik desteği amaçladığı belirtildi. Ayrıca konferansta, çatışmaya son verilmesine yönelik çağrı yapılacağı da ifade edildi.
BM, Yemen’de insani ihtiyaçların ölçeğinin hala korkunç olduğunu zira yıllarca süren çatışmanın, göç ve uzun süreli ekonomik gerilemeye neden olduğunu belirtti. Açıklamada insani yardım ortaklarının, 21,6 milyon insanın yani nüfusun üçte ikisinin 2023’te insani yardıma ve korumaya ihtiyacı olacağını tahmin ettiği de vurgulandı.
BM’nin Yemen’deki insani müdahale için hazırladığı plana göre, bu, en savunmasız ve insani desteğe muhtaç olarak tanımlanan 17 milyondan fazla Yemenlinin insani ihtiyaçlarını karşılamak için 4,3 milyar dolar toplanmasını gerektiriyor.
BM insani yardım planının bu yıl çeşitli hedeflere ulaşmayı hedeflediğini, bunlar arasında gıda güvensizliği, yetersiz beslenme, salgın hastalıklar ve önlenebilir hastalıklar gibi sıkıntıları tespit edildikten sonra hayat kurtarıcı insani yardımları zamanında ulaştırarak, krizden etkilenen kadınlar, çocuklar ve erkekler arasındaki ölümlerin azaltılmasının yer aldığını açıkladı.
İnsani yardım planının hedefleri arasında, krizden etkilenen her yaştan savunmasız durumdaki insanın, çok sektörlü müdahale ve kalıcı çözümlere erişimini artırma, tarım, geçim kaynakları, temel hizmet sağlama ve diğer kalıcı çözüm müdahaleleri yoluyla nüfusun dayanıklılığını destekleme ve BM Mukim Koordinatörünün gözetiminde Kalıcı Çözümler Çalışma Grubu’nun kurulmasını sağlamanın yer aldığını belirtti.
Birleşmiş Milletler ayrıca, insani planı uyarınca, daha koruyucu bir ortam inşa ederek, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukukuna uyumu artırarak, ilkeli yardım sağlayarak, koruma ve müdahalede oluşabilecek risklerini önlemeyi, azaltmayı ve hafifletmeyi amaçlıyor.
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Cenevre Konferansı’na katılmak üzere ayrılmadan önce Aden’de bir Bakanlar Kurulu toplantısı yaptı. SABA’da yer alan haberlere göre, bu toplantıda siyasi, askeri, güvenlik, ekonomi ve hizmet alanlarında ortaya çıkan bir dizi konu, ilgili bakanlıkların sunduğu raporlar ışığında tartışıldı, bunlara ilişkin uygun kararlar alındı.
Toplantıda Husi milislerinin meşru hükümete karşı yürüttüğü ekonomik savaşla mücadele kapsamında, ekonomik gelişmeleri incelemenin yanı sıra kara ve deniz limanlarında ticaret hareketini güvence altına almak için gerekli çözümleri belirlemekle görevli Bakanlar Komitesi tarafından önerilen bir dizi adım onaylandı.
Yemen hükümeti, kurtarılan bölgelerdeki limanlarda çeşitli malların taşınması ve teslim edilmesi sürecinin etkinliğini artırmaya katkıda bulunacak şekilde, malların hareketinin kolaylığını sağlamak, nakliye ve sigorta maliyetlerini azaltmak amacıyla limanlardaki ticaret hareketini düzenleme çalışmalarının devam ettiğini vurguladı.
Yemen Kabinesi, ticari sektördeki ithalatçıların faaliyetlerini kolaylaştırmayı ve terörist Husi milislerin uyguladığı herhangi bir gasp veya baskıya karşı onları korumayı amaçlayan tüm önlemleri alma konusunda kararlı olduğuna dair güvence verdi.
Hükümet, Husi terörist milislerin barış yolunu ekonomik bir savaşa çevirme girişimlerinin, Yemenlilerin acılarını artırmayı amaçladığını belirtti. Ayrıca bu girişimlerin başarısız olacağını zira ilgili kurumların, terörist milislerin yasa dışı eylemlerine karşı kararlı bir şekilde mücadele vermek üzere görevlerini yerine getireceğini vurguladı.
SABA’nın aktardığına göre, Bakanlar Kurulu kamu fonlarını koruyan, ithalata ilişkin hükümet kararlarını uygulayan adımların atılması için talimat verdi. Bakanlar Kurulu bunların ayrıca İran petrolünün ithalatını ve satışını yasaklamaya ilişkin BM ve uluslararası kararları da dahil olmak üzere, hükümetin kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele konusundaki yükümlülüklerine uygun olmasını gerektiğini belirtti.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.