عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA Avrupa

New York Times yorumladı: Ukrayna savaşıyla birlikte Avrupa nasıl kalıcı olarak değişti?

"Kıta kendini barış gücünden güçlü bir jeopolitik kahramana nasıl dönüştürecek?"

Amerikan gazetesinin haberinde Avrupa'nın barışı sürdürmek için savaşa hazır olması gerektiği öne sürüldü (AP)
Amerikan gazetesinin haberinde Avrupa'nın barışı sürdürmek için savaşa hazır olması gerektiği öne sürüldü (AP)
TT
TT

New York Times yorumladı: Ukrayna savaşıyla birlikte Avrupa nasıl kalıcı olarak değişti?

Amerikan gazetesinin haberinde Avrupa'nın barışı sürdürmek için savaşa hazır olması gerektiği öne sürüldü (AP)
Amerikan gazetesinin haberinde Avrupa'nın barışı sürdürmek için savaşa hazır olması gerektiği öne sürüldü (AP)

ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times (NYT) 24 Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna savaşının yıldönümünden hemen sonra Avrupa'nın çatışmalardan nasıl etkilendiğini işledi. 
"Ukrayna'daki savaş Avrupa'yı kalıcı olarak değiştirdi" başlıklı haber, Rusya'nın istilası için "Soğuk Savaş'ın bitiminden bu yana Avrupa'yı en çok değiştiren olay oldu ve artık geri dönüş yok" ifadeleriyle başladı. 
"Kıtada barışı yaymak" fikriyle kurulan Avrupa Birliği'nin Vladimir Putin'in yayılmacı politikaları karşısında rota değiştirmek zorunda kaldığı savunuldu. Özellikle Almanya'nın askeri gücünü artırması, buna örnek olarak gösterildi. 
Roger Cohen'in yazdığı haberde "Kısacası savaş Avrupa'nın önündeki patikayı tüm çıplaklığıyla gözler önüne serdi: Kendini barış gücünden güçlü bir jeopolitik kahramana nasıl dönüştürecek?" ifadesi dikkat çekti.
Hollandalı savunma uzmanı Rem Korteweg'in şu sözlerine de haberde yer verildi:
"Avrupalı siyasetçiler, dış politikada ya da jeopolitik meselelerde sert gücü bir enstrüman olarak kullanmayı düşünmeye alışık değil. Bu bir hızlandırılmış kurs oldu."
Finlandiya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde araştırma direktörlüğü yapan Rusya uzmanı Sinikukka Saari de, "Savaş yakında bitse bile artık geri dönüş yok" diyerek Avrupa'nın değişiminin kaçınılmaz olduğunu iddia etti.
NYT, Avrupa devletlerinin toplamda Kiev yönetimine bağışlama sözü verdikleri yardım miktarının 50 milyar doları geçtiğini, 8 milyonu aşkın Ukraynalının da Avrupa'ya mülteci olarak girdiğini bildirdi. Rus petrol ve doğalgazına bağımlılığı yok etmek için gerekli adımların da birer birer atıldığı vurgulandı. 
Temel değerlerini sorgulayan Avrupa'nın, II. Dünya Savaşı'ndan 78 yıl geçtikten sonra dahi ABD'ye bağlılığının sürdüğü de dikkat çekilen bir başka unsur oldu. ABD'nin Kiev yönetimine 30 milyar dolarlık silah ve ekipman vermesinin altı çizildi. Washington yönetimi olmasaydı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin Moskova'ya bu kadar direnemeyeceği öne sürüldü. 
Rusya'dan ucuz doğalgaz ve petrol alan Almanya'nın Ukrayna'daki savaş konusunda çok sert çıkışlar yapmamasının, Sovyetler Birliği'nin geçmişi nedeniyle kendini tehdit altında hisseden Polonya'yı kızdırdığı ifade edildi. İktidar partisinin Polonya'da bu yılın sonlarına doğru düzenlenecek parlamento seçimlerinde Alman karşıtlığını kullandığına işaret edildi. 
Kıtanın en güçlü ülkesi Almanya'nın Avrupa'nın özgürlüğü için silahlanmayı tek çare olarak görmek zorunda kaldığı bildirildi. 
Daha önce Avrupa Ordusu fikrini tartışmaya açan Emmanuel Macron önderliğindeki Fransa'ysa ABD'ye bu kadar bel bağlamamayı öngören "stratejik otonomi" kavramını daha iştahla savunmak için malzeme buldu. 
Finlandiya ve İsveç'in tarafsızlıktan NATO cephesine doğru meyletmesi, Putin'in bu savaşta istemediği sonuçlar arasında sayıldı. Her ne kadar savaşın uzaması Rusya'nın ekonomisini kötü etkileyecek olsa da Ukrayna'nın AB ya da NATO'ya katılamayacak kadar karışık kalmasının Moskova'nın işine yarayacağı savunuldu. 
 
Independent Türkçe, The New York Times, AA

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

AB’nin “iki devletli çözüm” yol haritası büyük engellerle karşı karşıya

AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki (EPA)
AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki (EPA)
TT
TT

AB’nin “iki devletli çözüm” yol haritası büyük engellerle karşı karşıya

AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki (EPA)
AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki (EPA)

Avrupa Birliği (AB), Gazze Savaşı'nın üzerinden 109 gün geçmesine rağmen, üyeleri arasında derinleşen anlaşmazlıklar ve kendi içinde her biri büyük ölçüde bağımsız bir çizgiyi takip eden üç bloğun oluşması nedeniyle ateşkes çağrısı yapan tek bir toplu bildiri yayınlamayı başaramadı.

Ancak Pazartesi günü geçekleştirilen Dışişleri Bakanları toplantısında Suudi Arabistan, Mısır ve Ürdün Dışişleri Bakanları ile Arap Birliği Genel Sekreteri’nin yanı sıra Filistin ve İsrail ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından Gazze savaşındaki gelişmeleri “ertesi gün” olarak adlandırılan gün konusunda bir paradoks görüldü. Buradaki ironi, Avrupalıların bölünmelerine rağmen AB, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Arap Birliği'nin düzenlediği "barışa hazırlık konferansı düzenlenmesi" çağrısına dayanan bir plan üzerinde anlaşması oldu. Filistinli ve İsrailli tarafların yokluğunda düzenlenebilecek konferansa ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) de davet edildi. Amaç, “iki devletli çözümü” sahada gerçeğe dönüştürmek.

Avrupa planı, "barış için yol haritası" olarak adlandırılabilir. AB Ortadoğu Barış Süreci Özel Temsilcisi Sven Koopmans tarafından hazırlanan plan, Pazartesi günkü toplantıdan önce AB’nin 27 üyesine dağıtıldı. Hollanda, Danimarka ve Baltık Denizi ülkelerinin yanı sıra Almanya, Avusturya ve Çek Cumhuriyeti ağırlıklı olmak üzere AB içinde İsrail'e en yakın grubun buna karşı çıkmadı.

Onayın ana sinyali, bugüne kadar sadece diplomatik ve siyasi olarak değil, özellikle Alman ordusunun sahip olduğu en son silah ve teknolojileri sağlayarak kesinlikle İsrail'in yanında olmayı taahhüt eden Almanya'dan geldi. Berlin'in yaptığı son şey, Uluslararası Adalet Divanı önünde İsrail'e verdiği desteği teyit etmek ve İsrail'in Gazze'de “soykırım” yapmadığını tekrar tekrar iddia etmek oldu.

Paris'teki siyasi kaynaklar, Avrupalıların, yönelimleri ne olursa olsun, "Bugün Gazze savaşının İsrail'in sorunlarını çözmeyeceği ve bu başarılsa bile Hamas'ın ortadan kaldırılacağı kanaatine vardıklarını" ancak Hamas’ın yerini başka nesillerin alacağını ve bunun son olmayacağını söylüyor. Bu kaynaklar, Avrupalıların bugün İsrail'i kendisinden daha doğrusu onun yetkililerinden kurtarmaları gerektiğini düşündüklerini ve bunu başarmanın yolunun da İsrail'den geçtiğini aktarıyor.

srftbn
Netanyahu 18 Ocak'ta Tel Aviv'de basına konuşuyor (DPA)

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock yaptığı açıklamada, “Böyle bir çözüm duymak istemediklerini söyleyenler başka bir alternatif de sunmadı” diyerek, barışın bölgenin tüm sakinlerini kapsamadığı sürece sağlanamayacağını ifade etti. Borrell, "Akıllarında başka hangi çözümler var? Tüm Filistinlilerin ayrılmasını sağlamak mı? Ya da hepsini öldürmek mi? Amacın, Hamas'ı ortadan kaldırmak olduğunu söylemek tek taraflı. Çünkü bu, Hamas'ın ne zaman yeterince zayıf olduğuna karar vermenin İsrail'e bağlı olacağı anlamına geliyor. Bu şekilde çalışmaya devam edemeyiz” dedi.

Gerçek şu ki, Avrupalıların ortaya attığı şey yeni bir şey değil, çünkü “barışın belirleyicileri” yıllardır biliniyor ve iki devletli çözüm, John Kirby'nin başarısız olduğu 2014'ten bu yana tartışılmıyor. Eski ABD Başkanı Barack Obama’nın danışmanı olan Kirby, İsraillileri Batı Şeria'daki yerleşim hızını azaltmaya ikna edemedi. Ancak bugün yeni olan şey, AB’nin farklılıklarını ve bölünmelerini bir kenara bırakmayı başarması.

AB’nin 7 Ekim'den bu yana sağladığı sınırsız desteğe rağmen AB’nin yayınladığı her açıklamaya İsrail’de büyük şüpheyle bakılıyor. Bunun son kanıtı, Fransız gazetesi Le Monde'un, İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz'ın Avrupa Birliği dışişleri bakanlarıyla yaptığı toplantıda aktardığı haber. Haberde Katz, İsrail’in tek müttefiki olduğunu bunun da ABD olduğunu ifade etti. Bu da Tel Aviv’in Brüksel’in değil yalnızca Washington’un planını kabul edeceği anlamına geliyor. Katz planı tartışmayı reddetti ve bunun yerine iki video kaset yayınladı. Birincisi İsrail'in Gazze Şeridi'ne liman olarak istediği yapay adayı, diğeri ise İsrail'i Hindistan'a bağlayan tren hattının güzergahını gösteriyor.

sdcevr
ABD Başkanı Joe Biden, 19 Ocak'ta ABD belediye başkanlarının toplantısı vesilesiyle Beyaz Saray’da konuşuyor (Reuters)

Avrupa Birliği'nin aradığı çözümün, İsrail'i tüm uluslararası forumlarda savunan, ona silah, teçhizat ve her türlü desteği sağlayan ABD tarafından benimsenmeden gün ışığına çıkamayacağına dair köklü bir kanaat var. Dolayısıyla onları etkileyebilecek ve bu tür bir çözümü kabul etmeye itebilecek olan taraf da AB. Geçtiğimiz hafta ABD Başkanı Joe Biden ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında geçtiğimiz Pazar günü gerçekleşen son telefon görüşmesi, Netanyahu'nun reddettiği iki devletli çözüm konusunda aralarındaki derin anlaşmazlığı kamuoyuna ortaya çıkardı.

Pek çok analist, Netanyahu'nun cesaretini ve Biden'ı kızdırma isteğini iki devletli çözümü reddetmesini iki ana faktörle tekrarlayarak açıklıyor: Bunlardan biri, aşırı sağla olan siyasi ittifaka esir olması, iki devletli çözüme açılması durumunda bu ittifakın sürekli çökmesi ve Knesset'te sahip olduğu küçük çoğunluğu kaybetmesi tehdidi, ikinci ise Biden, başkanlık mücadelesinde İsrail'i desteklemek için Yahudi seslerine ve ABD'de İsrail adına çalışan dernek ve kuruluşların etkisine yöneldi. Ayrıca, Biden  İsrail Avrupalıların, Arapların ve dünya ülkeleri ve halklarının ezici çoğunluğunun istediği barışçıl çözümü kabul etmesi için İsrail'e ciddi baskı uygulayabilecek bir konumda.

Netanyahu iki devletli çözüme her zaman karşı çıktı ve bunu yalnızca bir kez ve gönülsüzce kabul etti. Burada, Avrupa'nın Washington'un tutumunun değişeceği yönündeki iddiası muhtemelen kaybedilecek ve eski Başkan Donald Trump'ın önümüzdeki Kasım ayında başkanlığı kazanması durumunda boşa çıkacak.

Soru şu, Avrupalıların elinde ne var? İsrail'in planlarına uymayı reddederek onlarla yüzleşmesi durumunda ellerindeki baskı araçlarına başvurmaya hazırlar mı? Bu soruları cevaplamak zor. Ancak bunun tersine, Tel Aviv'in geleneksel olarak Brüksel'de sahip olduğu siyasi ilişkiler ve diplomatik desteğe paralel olarak İsrail'in Birlik ile yakın ekonomik, ticari, bilimsel ve yatırım ilişkilerinin olduğu ve bu nedenle Avrupalıların İsrail üzerinde ciddi baskı kartlarının olduğu doğrulanabilir. Ancak İsrail'le daha önceki birleşme deneyimlerinden yararlanmak cesaret verici değil ve dolayısıyla buna güvenmek de garanti değil.