عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA Afrika

Analiz: Burkina Faso, Fransa ile askeri işbirliğine son veriyor: İlişkiler kopuyor mu?

Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
TT
TT

Analiz: Burkina Faso, Fransa ile askeri işbirliğine son veriyor: İlişkiler kopuyor mu?

Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)
Mali'deki isyancı karşıtı Barkhane Operasyonu sırasında Fransız devriyeleri (Reuters)

Burkina Faso, ülkenin Yukarı Volta adı ile 1961'de bağımsızlığını kazandığı günün ertesinde Fransa ile imzaladığı askeri yardım anlaşmasını askıya alma kararı aldı. Söz konusu anlaşma, ülkenin sömürge döneminin sona ermesi ardından Fransa'nın askeri güçlerini ülkenin askeri bölümlerinde yardımcılar şeklinde tutmasına imkan sağlamıştı.
Burkina Faso Dışişleri Bakanlığı, geçtiğimiz Salı günü Paris'e gönderdiği mektupta, El Kaide ve DEAŞ’ın terör saldırılarıyla bitkin düşen ülkenin, Yukarı Volta Cumhuriyeti ile Fransa Cumhuriyeti arasında 24 Nisan 1961'de Paris'te imzalanan askeri yardım anlaşmasını askıya alma kararı aldığını açıkladı. Burkina Faso'daki askeri birimlerde çalışan tüm Fransız askerlerinin kalıcı olarak ayrılmaları için mektubun kendilerine ulaşması itibariyle bir aylık süre verildiğini de ekledi. Burkina Faso Haber Ajansı, bir ‘mektup’ ile bu işbirliğinin sona erdirilmesinin Fransa ile bir kopuş anlamına gelmediğini belirtti.
Eylül 2022 darbesinden bu yana Burkina Faso'yu yöneten ordu liderlerinin Paris ile yeni bir ilişki kurma eğilimini doğrulayan bu karar, Batı Afrika ve Sahel bölgesinde kaydedilen dalgalanmalar ışığında geliyor. Ayrıca Rusya gibi ülkelerle yeni ortaklıklara gidilebileceği üzerine duruluyor.
18 Ocak'ta Burkina Faso yetkilileri, Fransız özel kuvvetlerinden bir ay içinde bölgelerini terk etmelerini istemişti. Yaklaşık bir hafta önce Fransa’nın ülkedeki ekipmanı sökülüp sınır dışı edilmişti. Mali ve Nijer sınırlarında kuzey ve doğuda terör örgütlerinin toprakların yaklaşık yüzde 40'ını kontrol ettiği ülkede bir güvenlik boşluğunun oluşacağından korkuluyor.
Afrika uzmanı İsmail Şeyh Sidya, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şöyle söylüyor:
“Burkina Faso'daki ordu, son darbelerin ardından iki konu ile uğraşıyor. İlki, Rusların Malili komşularına sağladıkları, hatta Malililer ile aralarındaki işbirliği çerçevesinde geçici olarak kullanılmasını talep ettikleri silahlanma. İkinci husus ise Fransızların bırakacağı boşluğun Mali'deki güvenlik durumuna büyük ölçüde katkı sağlayan Wagner Grubu paralı askerlerinin doldurulabilecek olması. Fransa'nın Burkina Faso'dan çekilmesinin Fransa yerine Rusya’nın geçmesine imkan sağlayacağını düşünüyorum. Bu, hükümetin Vagadugu’da Fransız askeri işbirliği anlaşmalarından art arda ayrılmasını açıklıyor. Fransa’nın Burkina Faso'daki varlığı, eskimiş bir yasal güçten, kökü kazınması gereken bir varlığa dönüşmüştür. Bu, yerini yavaş yavaş da olsa alan, almak için acele eden bir siyasi iradenin olduğunu gösteriyor.”
Burkina Faso sokaklarında Fransız askeri varlığına karşı seslerin yükseldiğine dikkat çeken Sidya, Burkina Faso'nun bu kararının Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un açıklaması ve Orta Afrika ülkelerine ziyareti ile denk gelmesi hususunda ise bu açıklamanın sakin, alçakgönüllü, genel olarak Sahel’deki duruma boyun eğmiş tonda olduğuna dikkat çekti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA Afrika

Fas ve Sahel Devletlerı Konfederasyonu ‘Atlantik'e erişim’ girişiminin uygulanmasını hızlandırmayı kararlaştırdı

Kral 6. Muhammed Burkina Faso, Mali ve Nijer dışişleri bakanları ile bir araya geldi (AFP)
Kral 6. Muhammed Burkina Faso, Mali ve Nijer dışişleri bakanları ile bir araya geldi (AFP)
TT
TT

Fas ve Sahel Devletlerı Konfederasyonu ‘Atlantik'e erişim’ girişiminin uygulanmasını hızlandırmayı kararlaştırdı

Kral 6. Muhammed Burkina Faso, Mali ve Nijer dışişleri bakanları ile bir araya geldi (AFP)
Kral 6. Muhammed Burkina Faso, Mali ve Nijer dışişleri bakanları ile bir araya geldi (AFP)

Fas Basın Ajansı MAP dün yayınladığı bir haberde Rabat'ta Fas Kralı 6. Muhammed ile bir araya gelen Burkina Faso, Mali ve Nijer dışişleri bakanlarının, ülkelerinin Atlantik Okyanusu'na erişimini sağlamak üzere Fas tarafından başlatılan girişimin uygulanmasını ‘hızlandırma’ taahhüdünde bulunduklarını bildirdi.

Habere göre Kral 6. Muhammed, Burkina Faso Dışişleri Bakanı Karamoko Jean-Marie Traore, Mali Dışişleri Bakanı Abdoulaye Diop ve Nijer Dışişleri Bakanı Bakary Yaou Sangare'yi ‘ülkeleri ile Fas arasındaki güçlü ve uzun süreli ilişkiler çerçevesinde’ kabul etti. Haberde bakanların özellikle Fas'ın Sahel bölgesinin üç ülkesinin Atlantik Okyanusu'na erişimini sağlama girişimini övdükleri ve ‘bu girişimin uygulanmasını hızlandırmaya tam katılım gösterme kararlılıklarını bir kez daha ifade ettiklerini’ belirtildi.

Kral 6. Muhammed 2023 yılında yaptığı ve girişimi duyurduğu bir konuşmada şunları söylemişti:

“Sahel bölgesi ülkelerinin Cezayir destekli Polisario Cephesi ile ihtilaflı olan Sahra kıyısı boyunca uzanan Atlas Okyanusu'na erişimini sağlamayı amaçlayan uluslararası düzeyde bir girişim başlatmayı öneriyoruz.”

Ancak, bir yol ve altyapı ağına dönüşmesi beklenen bu girişimin hayata geçirilmesi için henüz bir takvim duyurulmadı.

Burkina Faso Dışişleri Bakanı Karamoko Jean-Marie Traore, Fas Kralı ile görüşmesinin ardından resmi Fas medyasına yaptığı açıklamada, üç bakanın ‘ülkelerinin bir tür siyasi ve ekonomik kilitlenme yaşadığı dönemde gelen bu girişimi takdir ettiklerini’ ifade etti.

Malili mevkidaşı Abdoulaye Diop, üç ülke için ‘denize erişimi çeşitlendirmenin’ önemine dikkati çekerken, Nijer Dışişleri Bakanı Bakary Yaou Sangare ise Fas projesini ‘Atlantik okyanusuna erişimden izole ülkeleri için bir fırsat’ olarak değerlendirdi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Burkina Faso, Mali ve Nijer, aralarında bir ittifak kuran ve 2020-2023 yılları arasında darbelerle iktidara gelen askeri rejimler tarafından yönetilen, eski sömürge gücü Fransa'yı terk ettikten sonra Rusya'ya yaklaşan izole ülkelerdir.

Son dönemde Fas'ın bölgesel rakibi Cezayir ile ilişkilerinin gerilmesine sebep olan üç ülke, nisan ayı başlarında yaptıkları bir duyuruyla mart ayı sonlarında Mali'nin kuzeyinde Cezayir sınırı yakınlarında Bamako ordusuna ait bir insansız hava aracını (İHA) düşürmekle suçladıkları Cezayir'deki büyükelçilerini geri çağırdıklarını açıkladılar.