Cezayir - Fransa hattında göçmenlik ile ilgili iş birliği durduruldu

Bu adım, ‘Buravi davası’ nedeniyle atıldı.

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 18 Ekim 2022'de Fransa İçişleri Bakanı ve Başbakan ile görüştü. (Cumhurbaşkanlığı)
Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 18 Ekim 2022'de Fransa İçişleri Bakanı ve Başbakan ile görüştü. (Cumhurbaşkanlığı)
TT

Cezayir - Fransa hattında göçmenlik ile ilgili iş birliği durduruldu

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 18 Ekim 2022'de Fransa İçişleri Bakanı ve Başbakan ile görüştü. (Cumhurbaşkanlığı)
Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, 18 Ekim 2022'de Fransa İçişleri Bakanı ve Başbakan ile görüştü. (Cumhurbaşkanlığı)

Cezayir hükümeti, düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilmesine olanak sağlayan ‘konsolosluk hizmetlerinin verilmesinin durdurulması’ yönünde Fransa'dan gelen şikayetlere henüz bir yanıt vermedi. Ancak gözlemciler geçtiğimiz ağustos ayı sonunda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cezayir'e yaptığı ziyaret  zemininde meydana atılımdan birkaç hafta önce, 2021 yılında  iki ülke arasındaki ‘vize krizinin’ eski haline döneceğini öne sürdü.
Siyasi göstergeler, Cezayir makamlarının Fransız (sağcı) Cumhuriyetçi Parti genel Başkanı Eric Ciotti'nin geçtiğimiz salı günü Fransa Parlamentosu’nda yaptığı açıklamalara yanıt vermeyi reddettiğini yönünde. Ciotti, Paris'in Cezayir'in vize payını düşürmesiyle ilgili bir buçuk yıl süren keskin anlaşmazlığın sona ermesinden iki ay sonra, Fransız makamlarının yararına konsolosluk izinlerinin verilmesinin askıya alındığını doğruladı. Fransa'daki konsolosluklar, İçişleri Bakanlığı'nın Fransız topraklarında ikamet eden binlerce düzensiz Cezayirli göçmeni sınır dışı etmek için gerekli gördüğü idari izinleri vermeye karşılar.
Cezayir, Paris'in kaçak göçmenlerin sayısıyla ilgili olarak verdiği ‘abartılı sayıları’ protesto etmişti.
Ciotti'ye göre Cezayir'in konsolosluk izinleri verme prosedürlerini kısa bir süre için yeniden başlattıktan sonra durdurması temelinde Fransa, topraklarında bulunan daha fazla Cezayirliyi yasadışı olarak sınır dışı edemez. Sağcı milletvekili, İçişleri Bakanı Gerald Darmanin’e, 18 Aralık'ta Cezayir'e yaptığı ziyaretin ardından yeniden başlayan ‘Cezayirlilere verilen vize işlemlerini durdurması’ çağrısında bulundu.
Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Cezayirli siyasi kaynaklar, Cezayir'in konsolosluk hizmetlerinin normale dönme kararını geri almasını, Cezayir asıllı Fransız vatandaşı muhalif aktivist ‘Emira Buravi davası’ olarak bilinen olaydan kaynaklandığını aktardı. Cezayir şubat ayında, İslam dinini aşağılama, cumhurbaşkanına hakaret gibi suçlardan mahkumiyet alan ve yurt dışına çıkma yasağı bulunan siyasi aktivist Emira Buravi'nin Fransız diplomatların desteğiyle yasa dışı yollarla ülkeden kaçırıldığını duyurarak bu duruma tepki amacıyla Paris Büyükelçisi Said Musa'yı istişare için çağırdı.
Fransız medyası, Avrupa Parlamentosu üyesinin “’Fransa'nın Cezayir'e vize verilmesini askıya alarak yanıt vermek zorunda olduğunu’ söylediğini aktardı. Bu bağlamda, Fransız Senatosu üyesi Henri Le Roy, Fransız ‘Radio Sud’ (Güney) ile yaptığı bir röportajda, Paris'in ‘mütekabiliyet çerçevesinde Cezayirlilere vize verilmesini askıya alarak yanıt vermesi gerektiğini’ belirterek, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Buravi davasıyla ilgili konuşmasına rağmen Cezayir'in şaşırtıcı bir şekilde izin vermeyi durdurduğunu vurguladı. Fransız Senato üyesi Valerie Boyer ise Cezayir'in hamlesini ‘kışkırtıcı’ olarak nitelendirdi.
Macron geçtiğimiz pazartesi günü, ülkesinin Afrika'daki politikasıyla ilgili düzenlenen bir basın toplantısında şunları söyledi:
"Fransa-Cezayir'in Tunus üzerinden Fransa'ya dönmesinden sonra çok şey söylendi. Kesin olan şu ki Cezayir'de birkaç yıldır yaptığımız ve başarısızlığa mahkum olan duruma ilgi duyanlar var… İlk defa darbe almadığım için başladığımız işe devam edeceğim.”
 Cezayir devlet medyası, Fransız Dış Güvenlik Servisi'nin ‘Başkan Macron'un Cezayir ile ilişkileri iyileştirme çabalarını kasıtlı olarak baltaladığını’ aktarmıştı.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.