عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Bilim insanları uyardı: Sayısı artan uydular gözlem yapmayı engelliyor

Araştırmacılar uzun zamandır uyduların yerden görüşümüz üzerindeki etkisiyle ilgili uyarıyordu ama bu durum uzaydaki görüşümüzü de etkiliyor

(Nasa/Nature)
(Nasa/Nature)
TT
TT

Bilim insanları uyardı: Sayısı artan uydular gözlem yapmayı engelliyor

(Nasa/Nature)
(Nasa/Nature)

Bilim insanları gökyüzündeki muazzam sayıdaki uydunun kendilerine yeni sorunlar çıkardığı uyarısında bulunuyor.
Araştırmacılar SpaceX'in Starlink'i gibi yeni yapay uydu ağlarının fırlatılmasının gökyüzünü ışıklarla doldurarak yer tabanlı gözlemlerin uzayda önüne geçtiği uyarısını tekrar tekrar yapıyor. Birçok gökbilimci, üzerimizdeki cisimlerin sayısının hızla artmasının araştırmalara yönelik etkilerine dair endişelerini dile getiriyor.
Bu cisimler, teleskopları bilim insanları için kullanılamaz hale getirecek kadar gözlemlerin önüne geçebilir, gözyüzünü izlemek için harcanan parayı heba edip bunu yapmanın yeni yolları üzerinde çalışmayı gerektirebilir.
Öte yandan yeni bir makalede, bilim insanları bu uyduların uzaydan yapılan gözlemlerde bile sorun yarattığını keşfettiklerini açıkladı.
The Independent'ta yer alan habere göre, Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınan görüntüleri kullanan bilim insanları bunun, yapay uyduların yörüngeden yapılan gözlemleri kirlettiğinin ilk kanıtı olduğunu söyleyerek uyarıyor.
Bilim insanları 2002 ile 2021 arasındaki görüntülere bakarak uyduların, normal pozlama süresi 11 dakika olan karelein yüzde 2,7'sinin önünden geçerek görüntülerin üstünde izler bıraktığını buldu.
Dahası, uyduların engel yarattığı görüntülerin oranı zaman içinde artıyor.
Yeni makalenin yazarları şöyle ifade ediyor:
"Halihazırda planlanan yapay uyduların sayısının artmasıyla birlikte, uyduların önünden geçtiği Hubble Uzay Teleskobu görüntülerinin oranının gelecek 10 yıl içinde çoğalmasıyla, daha yakın inceleme ve takip gerekecek."
Üstelik araştırmacılar Hubble Uzay Teleskobu üzerinde yoğunlaşsa da bu sorun, CHEOPS ve NEOWISE teleskopları gibi alçak Dünya yörüngesindeki diğer benzer ekipmanları da etkiliyor olabilir.
Araştırmacılar, gökyüzünü izlerken geniş görüş alanına sahip yeni teleskopların da özel sorunlar yaşayabileceğini belirtiyor. Çin Uzay İstasyonu'ndan çıkması beklenen ve Xuntian diye bilinen teleskop, Hubble Uzay Teleskobu'nun 300 katı görüş alanına sahip.
Bilim insanlarının uyarıları Nature Astronomy'de, "The impact of satellite trails on Hubble Space Telescope observations" (Uydu izlerinin Hubble Uzay Teleskobu gözlemleri üzerindeki etkisi) başlıklı bir makalede yayımlandı.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news