İhvan bir kez daha gençlere mi bel bağladı?

Yurt dışındaki liderler arasında anlaşmazlıklar tırmanıyor.

Mısır’daki İhvan gençleri, ‘terör örgütü’ üyeliği suçlamasıyla yargılanıyor (AFP)
Mısır’daki İhvan gençleri, ‘terör örgütü’ üyeliği suçlamasıyla yargılanıyor (AFP)
TT

İhvan bir kez daha gençlere mi bel bağladı?

Mısır’daki İhvan gençleri, ‘terör örgütü’ üyeliği suçlamasıyla yargılanıyor (AFP)
Mısır’daki İhvan gençleri, ‘terör örgütü’ üyeliği suçlamasıyla yargılanıyor (AFP)

Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) Gençliği, örgütün tarihi boyunca her zaman bel bağladığı önemli bir kart oldu. Bununla birlikte ‘yurt dışındaki İhvan liderleri’ arasında örgütlenme yönteminin idaresine dair artan anlaşmazlıklar ortasında, İhvan gençliğine yeniden bel bağlama hakkında bir soru gündeme geldi. Soru, özellikle de yurt dışındaki gençlerin ‘ortaya çıkma ve arzularını gerçekleştirme’ çabasıyla uluslararası kurumlarla iletişim kurmaya çalışması üzerine ortaya atıldı. Öyle ki örgüt içerisindeki gençlik hareketi, ‘yeni bir Mürşid ofisi açılması’ çağrısı yapmaya başladı.
İslami hareketlerdeki araştırmacılar, “Örgüt, şu anda gençlerin çifte vatandaşlığına bel bağlıyor. Yeni bir örgütlenme şekli oluşturma girişimi olarak, yurt dışından daha fazla gençliği kendisine çekmeye çalışıyor” dedi. Mısır’daki İslami hareketler araştırmacısı Amr Abdulmunim’e göre yurt dışındaki İhvan gençlik grupları, özellikle de yurt dışındaki liderlerin mücadelesi ortasında örgütün maruz kaldığı şiddetli acıların ardından, gelecekte İhvan’ın fikirleriyle başa çıkma ve bunları ele alma konusunda farklı bir şekilde görünme eğilimindedir” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Abdulmunim, “Bu gençlerin birçoğu, siyaset bilimi ve sosyal bilimler okumaya başladı ve Batılı ülkelerden vatandaşlık almaya yöneldi” diyerek, “Gençler açısından bu yeni başlangıç noktaları, örgüt içerisindeki kriz ortamıyla başa çıkma girişimidir” ifadelerini kullandı. Amr Abdulmunim, “Birçok genç, başka uyruklara sahip olduğundan bahsetti. Onlar, özellikle bazıları Mısır’da şiddet ve cinayet suçları nedeniyle hüküm giymiş oldukları için terör listelerine alınmaları durumunda gelecekte Mısır’a sınır dışı edilme girişimlerine maruz kalmamak amacıyla Mısır vatandaşlığını iptal etmeye çalışıyorlar. Aynı şekilde bu gençler, bulundukları toplumlara uyum sağlama çabasıyla isimlerini Mısır’da kullanılmayan isimlerle değiştirmeye başladılar” dedi.
İhvan’ın adımları hususunda bilgi sahibi kaynaklara göre örgüt unsurları, Avrupa’da ikamet eden liderlerin oğulları aracılığıyla, entelektüel konularda uzmanlaşmış insan hakları merkezleri ve kurumları kurmaya çalışıyor. “Örgüt, modern bir imaj sunmak üzere İhvan’ın Batı’daki gençliğinden, yurt dışındaki İhvan liderlerinin oğulları tarafından yönetilen yeni bir örgütsel yapı oluşturmayı hedefliyor” diyen kaynaklar, “Bazıları (yurt dışındaki İhvan gençleri), hala örgütün liderliği için çatışan iki cephe olan İstanbul ve Londra liderlerinin, örgütün kurucusu olan Hasan el-Benna ve örgütün teorisyeni Seyyid Kutub’un çizgisinden uzaklaştığına inanıyor. Örgütün, bu liderlerden uzaklaşması gerektiğini düşünüyor” şeklinde konuştu.
Londra Cephesi’ne destek veren gençlere yönelik yakın tarihli bir mesaj, ‘İhvan mensuplarının uzlaşısıyla örgüt için yeni bir Mürşid ofisi ve yeni bir liste hazırlanması’ taleplerinin ardından gençlerin rollerine ilişkin yeni özellikler taşıdı, grup pahasına ve örgütün iç sorunlarına çözümler içerdi.
Londra ve İstanbul cephelerinin liderlik pozisyonuna ilişkin mücadelesi, Mürşid Meclisi Başkanı İbrahim Münir’in 4 Kasım’da hayatını kaybetmesinin ardından Londra Cephesi’nin bir kriz oluşturmasıyla artarak devam ediyor. Londra Cephesi, o dönemde Muhyiddin Zayit’in geçici olarak Mürşid olacağını açıklamıştı. İstanbul Cephesi de Mahmud Hüseyin’in bu göreve atandığını duyurmuştu.
Şarku’l Avsat’a konuşan gözlemciler, “Londra Cephesi, İhvan liderlerinden Salah Abdulhak’ı Mürşid olarak aday göstermeyi kabul etti. Ancak ilanı, tüm taraflardan yeni Mürşid’e bir bağlılık sözü alınana kadar resmi olarak ertelendi” dedi. Gözlemciler ayrıca, “Mürşid pozisyonuna ilişkin yeni seçimler konusunda örgütün gençleri arasında kaygılar var. Bazı gençler, geçmişte İhvan’ın silahlı kanadının ve onun özel komitelerinin kurucusu olan ve Ekim 2016’da öldürülen Muhammed Kemal tarafından kurulan Kemalciler hareketine katılmaya zorlandı” şeklinde konuştu.
Geçen Aralık ayında Türkiye’de örgütün gençlerinden birinin ölümüyle ilgili ‘örtülü bir olay’, gençlerin yurt dışındaki liderler tarafından terk edildikleri ve liderlerin yalnızca pozisyonlar ve anlaşmazlıklarla meşgul oldukları söylentilerine yol açtı. Gözlemciler, “Örgütteki birkaç genç, mali ve yaşamsal krizler ve kimlik belgeleriyle ilgili sorunlar nedeniyle acı çekiyor. Gençler, daha önce Clubhouse’da bir panel düzenledi ve Londra ve İstanbul gruplarıyla çektikleri acıları ve krizleri açıkça konuştu” dedi.
Mısır’daki İslami hareketler araştırmacısı, örgütün şu anda yurt dışındaki gençlerin çift vatandaşlığına bel bağladığına dikkati çekti. Amr Abdulmunim, daha fazla genci kendine çekme çabası ortasında örgütün, hayata geçirmeye çalıştığı bir fikir olan çift vatandaşlık tehlikesi hakkında uyarı yaparken, örgüt içerisinde yeni çalışma yöntemlerine ilişkin bir fikirsel ve organizasyonel yapılanma olacağını dile getirdi. Abdulmunim, “Örgütlenmenin birinci zemini çifte vatandaşlık, ikincisi ise büyük ölçüde Batı yasalarıyla bir nevi özdeşleşme olarak gençlere yeni bir başlangıç ​​için bilimsel bir oluşum bulmaktır” dedi.
Daha önce Londra Cephesi, gençliği kazanmaya çalıştı ve İbrahim Münir, Suheyb Abdulmaksud’u İhvan’ın sözcüsü olarak atadı. Ayrıca ‘gençlerin yüzüstü bırakıldığı ve görevlere alınmadığı suçlamalarını yalanlamak üzere’ Abdulmaksud, Mürşid ofisine alternatif olarak Teşkilat İşleri Dairesi Yüksek İdare Komitesi üyeliğine dahil edildi.
İstanbul Cephesi de Londra Cephesi’nin yolunu takip ederek, gençliği kendisine çekmeye çalıştı. Gözlemcilere göre ancak iki cephenin amacı, gençlere inanmak değil, cephe liderlerine karşı tepkilerinden korktukları için yalnızca onları asimile etmektir. 



Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
TT

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin başkenti Şam'da bu ayın başında uzun zamandır beklenen ve tarihi olarak nitelenen bir toplantı yapıldı. Bu toplantı, Suriye hükümetinden yetkililer ile Fevze Yusuf başkanlığındaki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetini bir araya getirdi. Toplantıda, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi arasında, Amerikan himayesinde imzalanan anlaşmanın uygulanması için alt komitelerin oluşturulması ve ihtilaflı meselelerin çözümüne yönelik müzakereler için ortak bir zemin bulunması konuları ele alındı.

Fevze Yusuf Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, görüşmelerin olumlu geçtiğini ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK), ABD ve bölgesel güçlerin bilgisi ve desteğiyle yapıldığını belirtti. Ayrıca Kurban Bayramı tatilinden sonra alt komitelerin kurulmasına karar verildiğini ifade etti.

Yusuf, “Her iki taraf arasında, merkezi komite denetiminde tüm alanlarda uzmanlaşmış komitelerin oluşturulması konusunda bir uzlaşı sağlandı. Zira birçok konu ve dosya, her iki tarafın uzmanlarına ihtiyaç duyuyor. Böylece Özerk Yönetim’in Suriye devlet yapılarıyla bütünleştirilmesi için ortak bir vizyona ulaşmak hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)

Birleşmeye dair farklı yaklaşımlar

Geçtiğimiz mart ayında Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askerî kurumların yeni devlet yapısına dâhil edilmesini öngörüyor. Bu kurumlar arasında sınır kapıları, havaalanları, petrol ve gaz sahaları da yer alıyor. Anlaşma kapsamında kurulması planlanan komitelerden biri, Özerk Yönetim’deki kurumların ve bu kurumlarda çalışan personelin devletin resmî kurum ve dairelerine nasıl entegre edileceğini ele alacak ‘idari komite’ olacak. Bir diğer komite, öğrencilerin, okulların ve eğitim kurumlarının Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması ile diplomalarının ve eğitim kademelerinin tanınmasını sağlayacak. Ayrıca güvenlik ve askerî güçlerle ilgili bir komite de oluşturulacak ve bu komite, söz konusu güçlerin Savunma ve İçişleri Bakanlığı yapısına nasıl entegre edileceğini belirleyecek. İhtiyaca göre daha sonra başka komiteler de kurulacak.

Özerk Yönetim bölgeleri, Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan dört vilayete dağılmış durumda: Halep’in doğu kırsalı, Deyrizor’un kuzey ve doğu kırsalı, Rakka şehir merkezi ve Tabka. Bunlara ilave olarak Haseke vilayeti ve Kamışlı şehri. Bu bölgeler, yedi sivil yerel meclis tarafından yönetiliyor.

Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)

Söz konusu kurumların ve çalışanlarının geleceği hakkında konuşan Fevze Yusuf, bu yapıların birleşme süreci boyunca geçiş dönemini yöneteceğini açıkladı. Yusuf, “Anlaşılan o ki, bizim birleşme ve bütünleşme anlayışımız Şam’ın bakış açısından farklılık gösteriyor. Hükümet, birleşme meselesini Özerk Yönetim’in lağvedilmesi ve askerî güçlerinin tasfiyesi olarak anlıyor. Oysa biz, bütünleşmeyi mevcut kurumlarımızın bu aşamayı yönetmeye devam etmesi ve ileride devletin bir parçası hâline gelmesi olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.

Yerel yönetimlerin, onları yöneten halkın bir parçası olan kişiler aracılığıyla yürütülen bir yönetişim sistemi olduğunu vurgulayan Yusuf, bu kişilerin bölgenin sorunlarını çok iyi bildiklerini belirtti. Yusuf, “Başka bir ifadeyle, bu yönetimlerin gelişme ve Şam’la anayasal düzenlemelere dayalı olarak koordinasyon kurma hakkını korumak ve varlıklarını hukuken ve meşru biçimde sürdürmelerini teminat altına almak istiyoruz” dedi.

Askerî ve güvenlik güçlerinin, Savunma Bakanlığı bünyesinde tek bir yapı olarak birleştirilmesi, ancak özgünlüklerinin ve coğrafi dağılımlarının korunması hakkında ise Yusuf şu yorumu yaptı: “SDG’yi diğer silahlı gruplarla sayı, nitelik, silah ve savaş tecrübesi bakımından karşılaştırmak mümkün değil. SDG güçleri, ABD öncülüğündeki DMUK güçleri tarafından eğitildi. Bu güçler, geleceğin Suriye ordusunun çekirdeğini oluşturacak. Çünkü bu güçler disiplinli, örgütlü ve yıllar boyunca bölgelerini ve Suriye sınırlarını koruma noktasında yeterliliklerini ispatladılar.”

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)

Yusuf, hükümet tarafının anlaşma maddelerini uygulama konusunda ciddiyet gösterdiğini ve askerî seçenekler ile güvenlikçi çözümleri dışladığını belirtti. Her iki taraf da Savunma Bakanlığı’na bağlı güçlerle SDG arasında askerî bir çatışma yaşanmamasının, uzlaşıların ve tüm Suriye topraklarında egemen ve güçlü bir devlet inşasının önünü açacak stratejik bir tercih olduğunu ve bu tercihin korunması gerektiğini vurguladı.

Zaman çizelgesine dair anlaşmazlık noktası

Ancak Şara ile Abdi arasında imzalanan anlaşma, yıl sonuna kadar uygulanması gereken bir takvim öngörüyor. Peki, bu takvim hakkında durum ne? Yusuf, birçok mesele ve dosyanın hâlâ karmaşık olduğunu ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu, örneğin, askerî ve güvenlik güçlerinin nasıl entegre edileceği meselesinin zamana yayıldığını kaydetti. Yusuf'a göre bu güçler, Suriye topraklarının üçte biri büyüklüğündeki bir alana dağılmış durumda. Hapishanelerin boşaltılması ve kampların tasfiye edilmesi meseleleri ise daha da uzun bir zamana ihtiyaç duyuyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan Yusuf, Şara ile Abdi’nin anlaşmayı ilan etmesinin ardından Özerk Yönetim’in hükümet heyetiyle ilk toplantısını Haseke’de gerçekleştirdiğini, burada görüş alışverişinde bulunulduğunu aktardı. En acil çözüm gerektiren meselelerden birinin ortaokul ve lise diplomalarına ilişkin bitirme sınavları meselesi olduğunu ve hükümet heyetinin bunu çözmeye istekli olduğunu, ancak bugüne kadar, yani üç ay geçmesine rağmen, sınav sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde nasıl yürütüleceğine dair hiçbir resmî kararın çıkmadığını ve binlerce öğrencinin geleceğinin tehlikede olduğunu söyledi.

Yusuf ayrıca, Özerk Yönetim’in adem-i merkeziyet talebinin ayrılıkçılık ve bölünme anlamına geldiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, ‘Özerk Yönetim’in Şam’da bulunmasının ve Özerk Yönetim heyetinin orada yer almasının, Suriye devletine bağlılığın en büyük kanıtı ve delili olduğunu’ belirtti.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)

Yusuf, “Biz Suriye’nin bir parçasıyız ve bu bizim için ilkesel bir duruş. Adem-i merkeziyetçilik birlikle çelişmez. Hepimiz Suriyeliyiz. Ancak her bölgenin kendine has etnik ve dini çeşitliliğe dayalı özellikleri var” dedi. Yusuf, bu farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini, birçok gelişmiş ülkede adem-i merkeziyetçi sistemlerin uygulandığını ve bu ülkelerin güçlü devletler olduğunu söyledi. Adem-i merkeziyetçilik kavramının, sanki bölünme ve ayrılık anlamına geliyormuş gibi çarpıtıldığını ifade etti.

Askerî ve idarî dosyaların yanı sıra bu komiteler, ekonomik meseleleri ve petrol ile enerji sahalarının devrini de ele alacak. SDG, ülkenin petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini, ayrıca doğal gaz sahalarının ve üretiminin yüzde 45’ini kontrol ediyor. Bu sahalar arasında doğu Suriye’de Deyrizor kırsalında yer alan el-Ömer ve et-Tank sahaları da bulunuyor.

Yusuf, hükümet tarafıyla, hazırlanmakta olan Suriye parlamentosunun yapısına katılımları konusunu görüştüklerini açıkladı. Görüşmelerin, Kurban Bayramı tatilinden sonra başlamasının muhtemel olduğunu belirten Yusuf, Özerk Yönetim heyetinin anayasal bildiri konusundaki çekincelerini hükümet tarafına ilettiğini söyledi.

Yusuf, “Adem-i merkeziyetçilik, parlamentoya katılım ve anayasal bildiri meselelerine bazı satırlarda değindik. Ancak bu toplantı türünün ilkiydi. Bu nedenle genel çerçeveyi ele aldık. Bu oturum bir hazırlık niteliğindeydi. Sonraki toplantılarda daha derin tartışmalara gireceğiz” ifadelerini kullandı.

 Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)

Fevze Yusuf, Özerk Yönetim’in, sunulan anayasal bildiri taslağından memnun olmadığını ve bu konuda itirazları olduğunu söyledi. Zira Özerk Yönetim bu bildirinin, merkeziyetçi bir yönetimi dayattığını düşünüyor. Onlara göre anayasa, yetki ve sorumlulukların adil biçimde paylaşılmasını sağlamalı, farklı siyasi görüşlerin özgürce ifade edilmesine izin vermeli, Suriye’deki tüm etnik ve dini toplulukların haklarını tanımalı ve demokratik, adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemini benimsemeli.

Yusuf sözlerini şöyle tamamladı: “Biz diyaloğa hazırız. Hükümet tarafının müzakerelerin yeniden başlatılması için yeni bir tarih belirlemesini ve komitelerin çalışmalara başlamasını bekliyoruz.”