Çin'in yeni Başbakanı Li'den dışa açılmayı sürdürme ve özel sektöre destek mesajı

Çin Başbakanı Li Çiang Pekin'de düzenlediği basın toplantısında (EPA)
Çin Başbakanı Li Çiang Pekin'de düzenlediği basın toplantısında (EPA)
TT

Çin'in yeni Başbakanı Li'den dışa açılmayı sürdürme ve özel sektöre destek mesajı

Çin Başbakanı Li Çiang Pekin'de düzenlediği basın toplantısında (EPA)
Çin Başbakanı Li Çiang Pekin'de düzenlediği basın toplantısında (EPA)

Çin'de Başbakan seçilen Li Çiang, ülkesinin ekonomide dışa açılma politikasını ve özel sektörü desteklemeyi sürdüreceğini söyledi.
Li, göreve seçildiği Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) Genel Kurulunun kapanış oturumunun ardından başkent Pekin'de kongrenin yapıldığı Büyük Halk Salonu'nda basın toplantısı düzenledi.
Çin'in 1980'li yıllardan itibaren izlediği reform ve dışa açılma politikasının ülkenin kalkınmasına olanak sağladığını ve dünya ekonomisine katkıda bulunduğunu vurgulayan Li, "Dış koşullardaki değişime aldırmadan açılma politikamıza bağlı olmayı sürdüreceğiz." dedi.
Li, Çin'de iş yapan yabancı şirketlerin büyük bölümünün gelecekten umutlu olduğunu, ülkenin hala dış yatırım için çekim merkezi niteliğini koruduğunu belirterek, "Çin kapılarını daha fazla açacaktır, daha iyi hizmet sağlayacaktır. Açık Çin, kalkınmakta olan Çin dünyanın her yerinde yatırımı memnuniyetle karşılayacaktır." ifadesini kullandı.
Parti yöneticisi olarak özel sektörün güçlü olduğu Cıciang ve Ciangsu eyaletleri ile ülkenin en büyük şehri Şanghay'da görev yaptığını hatırlatan Li, Çin'in özel girişimleri desteklemediği veya baskı altına aldığı iddialarının "abes" olduğunu savundu.
Li, özel sektörün desteklenmesine dair politikanın daim olduğunu, firmalara eşit rekabet zemini ve yeni fırsatlar yaratmak için uğraştıklarını ifade etti.

ABD ile ilişkiler
ABD ile son dönemde tırmanan gerilimler ve ekonomik ilişkilere olası etkilerine dair soruya yanıt veren Li, dış politika konusuna girmek istemediğini ancak Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile ABD'li mevkidaşı Joe Biden'ın geçen yıl G20 Zirvesi'ndeki yüz yüze görüşmesinde ikili ilişkilerin uygun doğrultuya sokulması konusunda vardıkları mutabakatın uygulamaya geçirilmesi umudunu dile getirdi.
Li, Çin ile ABD arasındaki ticaretin geçen yıl rekor düzeye ulaştığına dikkat çekerek, "Ekonomik bağların koptuğu fikri yalnızca tantanadan ibaret. Çin ile ABD'nin işbirliği yapabileceği çok alan var." diye konuştu.
İki ülkenin ekonomik ilişkilerinin birbirine bağlı ve karşılıklı faydaya dayalı olduğunun altını çizen Li, "Baskılamaya çalışmak iki tarafa zarar verir." değerlendirmesinde bulundu.

Partinin iki numarası, devletin de iki numarası oldu
Li Çiang, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisinin (ÇKP) Ekim 2022'de yapılan 20. Ulusal Kongresi'nde partinin en üst yönetim organı Daimi Komiteye seçilerek parti protokolünde Genel Sekreter Şi'nin ardından 2. sıraya yükselmişti.
Şi tarafından başbakanlığa aday gösterilen Li, ÇUHK'un 11 Mart'taki oturumunda tek aday olduğu oylamada, 3 aleyhte ve 8 çekimser oya karşı 2 bin 936 delegenin oyunu alarak seçilmişti.
Ülkenin doğu kıyısındaki ekonomik merkezlerden Cıciang eyaletinde valilik, Caingsu eyaleti ile Şanghay şehrinde parti sekreterliği yapan Li, görev yaptığı yerlerde özel teşebbüsü ve yatırımları destekleyen yönetici olarak biliniyor.



Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
TT

Hindistan ve Pakistan neden diğer ülkeler gibi savaşmıyor?

Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

AP, Hindistan ve Pakistan arasındaki gerilime dikkat çekerek, iki ülkenin 1947'de İngiltere'den bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana üç büyük çaplı savaşa sahne olduğunu belirtti. İki komşu ayrıca, dünyanın en soğuk ve en yüksek rakımlı savaş alanı olarak tanımlanan bir buzulun tepesindeki çatışma da dahil olmak üzere onlarca çatışmaya tanık oldular.

Son gerginlik, Hindistan'ın Pakistan'ı suçladığı, İslamabad'ın ise herhangi bir dahli olduğunu reddettiği, turistlere yönelik ölümcül bir silahlı saldırının ardından yaşandı.

Hindistan ve Pakistan diğer ülkeler gibi savaşmıyor. Buradaki başat faktör, büyük saldırıları caydırmanın ayırt edici bir aracı ve durum kötüleşse bile çatışmanın kontrolden çıkmayacağının garantisi olan nükleer cephanelikleri.

Ncjxj
 Keşmir'in Pakistan tarafından yönetilen kısmının başkenti Muzafferabad'da Hindistan saldırıları sonucu yıkılan bir caminin yakınında nöbet tutan askerler (AFP)

Hindistan ve Pakistan neden bu şekilde savaşıyor? Çünkü nükleer cephanelikleri birbirlerini yok edebilecek kapasitede.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Pakistanlı güvenlik analisti Seyyid Muhammed Ali şu ifadeleri kullandı: “Pakistan ve Hindistan diğer tarafı defalarca yok etmeye yetecek kadar nükleer silaha sahip. Nükleer silahları, Karşılıklı Garantili İmha (MAD) senaryosu yaratıyor. Her iki ülke de stoklarının boyutunu ve kapsamını diğerine MAD garantisini hatırlatacak şekilde bilinçli olarak geliştirdi.”

Her iki ülke de nükleer kapasitelerini açıklamıyor, ancak her birinin 170 ila 180 arasında kısa, uzun ve orta menzilli savaş başlığına sahip olduğuna inanılıyor. Her iki ülke de bu silahları hedeflerine ulaştırmak için farklı sistemlere sahip.

Ali, cephaneliklerin daha fazla çatışmayı önlemek ve caydırmak için savunma amaçlı bir hamle olduğunu, çünkü ‘iki tarafın da böyle bir savaşı başlatmayı göze alamayacağını ya da bundan bir şey elde etmeyi umamayacağını’ söylüyor.

İlk bakışta öyle gelmeyebilir ama nükleer silahlar karşı tarafa aşırı tepki veremeyeceğini hatırlatır. Ancak cephaneliklerini çevreleyen gizlilik, Pakistan ya da Hindistan'ın nükleer bir ilk saldırıda hayatta kalıp kalamayacağının ve ‘ikinci saldırı kabiliyeti’ olarak adlandırılan misilleme yapıp yapamayacağının belirsiz olduğu anlamına geliyor.

Jfjfj
Pakistan'ın Lahor kenti yakınlarında Hindistan saldırısında hasar gören hükümet sağlık ve eğitim kompleksinin yönetim binası önünde duran arama kurtarma görevlileri (Reuters)

Bu kabiliyet, nükleer gerilime yol açabilecek saldırganlığı önleyerek bir düşmanın ilk saldırı yoluyla nükleer bir savaşı kazanmaya çalışmasını engeller. Bu kabiliyet olmadan, teoride, bir tarafın diğerine savaş başlığı fırlatmasını engelleyecek hiçbir şey yoktur.

Keşmir anlaşmazlığın merkezinde

Hindistan ve Pakistan, her birinin bağımsızlığını kazandığı 1947'den bu yana Keşmir üzerinde hak iddia ediyor ve sınır çatışmaları on yıllardır bölgeyi istikrarsızlaştırıyor.

Keşmir, Hindistan yönetimine karşı direnen silahlı isyancıların bulunduğu, iki ülke arasında bölünmüş tartışmalı bir Himalaya bölgesidir.

Her iki ülke de Keşmir'in bir bölümünü kontrol ediyor. Bölge yoğun bir şekilde askerileştirilmiş bir sınırla bölünmüş durumda.

Ezeli rakipler üç savaşlarından ikisini de Keşmir için yapmışlardır.

Birçok Keşmirli Müslüman, isyancıların bölgeyi Pakistan yönetimi altında ya da bağımsız bir devlet olarak birleştirme hedefini destekliyor.

Hindistan kontrolündeki Keşmir'de yaşanan sınır çatışmaları ve militan saldırıları Yeni Delhi'nin İslamabad'a karşı giderek daha sert bir tutum takınmasına ve onu ‘terörizmle’ suçlamasına neden oldu.

Son çatışmada Hindistan, geçen ay gerçekleşen silahlı katliamla bağlantılı olarak Pakistan destekli militanlar tarafından kullanılan yerleri vurarak Pakistan'ı cezalandırdı.

Geleneksel askeri dengesizlik

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün (IISS) Askeri Denge Raporu'na göre Hindistan 2025 yılında 74,4 milyar dolar harcamayla dünyanın en büyük savunma harcaması yapan ülkesi ve dünyanın en büyük silah ithalatçılarından biri.

Pakistan ise geçen yıl 10 milyar dolar harcadı. Pakistan, komşusuna kıyasla iki kat daha fazla aktif silahlı kuvvete sahip olan zengin Hindistan'la asla boy ölçüşemez.

Hindistan'ın silahlı kuvvetleri geleneksel olarak Pakistan'a odaklanmış olsa da, mücadele etmesi gereken bir başka nükleer komşusu da Çin. Hindistan, Hint Okyanusu'ndaki deniz güvenliği konusunda giderek daha fazla endişe duyuyor.

Bunlar Pakistan'ın güvenlik modelinde dikkate almak zorunda olmadığı iki faktör.

Pakistan'ın uzun ve dar yapısı, ordunun dış politikadaki büyük rolü ile birleşince silahlı kuvvetlerin hareketli olmasını ve savunmaya öncelik vermesini kolaylaştırıyor.

Tırmanma ve gerilimi azaltma modeli

Ne Pakistan ne de Hindistan diğerine karşı askeri hamlelerini duyurmak için acele etmiyor. Mevcut düşmanlıkların alevlenmesinden de anlaşılacağı üzere, saldırıların ve misillemelerin teyit edilmesi biraz zaman alabilir.

Ancak her ikisi de diğerinin kontrolündeki topraklarda ve hava sahasında operasyonlar yürütüyor.

Bu operasyonlar bazen kontrol noktalarına, tesislere ya da militanlar tarafından kullanıldığı iddia edilen yerlere zarar vermeyi amaçlıyor. Aynı zamanda liderleri kamuoyunun baskısına boyun eğmeye ve yanlış hesaplama potansiyeline sahip bir şekilde karşılık vermeye zorlamak, onları utandırmak veya kışkırtmak da amaçlanıyor.

Bu faaliyetlerin çoğu Keşmir'i Hindistan ve Pakistan arasında bölen Kontrol Hattı boyunca gerçekleşiyor.

Jfjdj
Hindistan ile Pakistan arasındaki Wagah Sınır Kapısı yakınlarında duran Hindistan Sınır Güvenlik Güçleri (AFP)

Bu hattın medya ve kamuoyundan büyük ölçüde izole edilmiş olması, saldırı veya misilleme iddialarının bağımsız olarak doğrulanmasını zorlaştırıyor.

Bu tür olaylar, iki ülkenin nükleer kapasiteleri göz önüne alındığında uluslararası endişeleri arttırmakta, dikkatleri Hindistan ve Pakistan'a ve nihayetinde Keşmir üzerindeki rekabet eden iddialarına geri çekmektedir.

Her iki ülkenin de kaynaklar için rekabet etmesini gerektirecek bir durum söz konusu değil

Pakistan'ın muazzam bir maden zenginliği var, ancak Hindistan'ın bundan faydalanmak gibi bir arzusu yok. Hinduların çoğunlukta olduğu Hindistan ile Müslümanların çoğunlukta olduğu Pakistan arasında temel ideolojik farklılıklar olsa da birbirlerine hükmetmek ya da birbirlerini etkilemek gibi bir amaçları yok.

Keşmir dışında birbirlerinin topraklarında hak iddia etmek ya da hegemonya kurmak gibi bir niyetleri de yok.