ÖDBG: Yeni Sudan hükümeti Ramazan ayında kurulacak

Hartum'da son günlerde değişiklik talebiyle gösteri (AFP)
Hartum'da son günlerde değişiklik talebiyle gösteri (AFP)
TT

ÖDBG: Yeni Sudan hükümeti Ramazan ayında kurulacak

Hartum'da son günlerde değişiklik talebiyle gösteri (AFP)
Hartum'da son günlerde değişiklik talebiyle gösteri (AFP)

Siyasi çerçeve anlaşmasını imzalayan Sudanlı sivil ve askeri taraflar, siyasi çözüm adımlarını hızlandırma ve kalan dosyaları önümüzdeki hafta içinde tamamlama konusunda anlaştı. Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), nihai anlaşmanın kesinleştirilmesinin ardından Ramazan ortasına kadar sivil hükümetin kurulmasını bekliyor.
ÖDBG Temsilcisi Taha Osman, Hartum’da düzenlediği basın toplantısında, güvenlik ve askeri reform dosyasıa ilişkin askeri liderlerle üzerinde anlaşmaya varılan en önemli ve temel ilkelerin neler olduğunu söyledi. Osman,  savunma sanayii ile ilgili olanlar dışındaki güç ve ekonomik faaliyetlerin tamamen bırakılması,  mutabık kalınacak aşama ve takvimlere göre Hızlı Destek Kuvvetlerinin orduya entegre edilmesi, Cuba Barış Anlaşması’nda öngörülen güvenlik düzenlemelerine uygun olarak silahlı hizip üyelerinin entegre edilmesi ve tecrit edilmiş rejim unsurlarının ordu ve güvenlik birimlerinden uzaklaştırılmasının önemli ve temel ilkelerden olduğunu söyledi.
Osman, “Sudan ordusu komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Sudan Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ile ordu ile hızlı destek arasında teknik bir komite oluşturmak konusunda yaptığımız görüşmede mutabık kaldık” diyerek, anlaşmanın personel, bölgeler ve ekipler düzeyindeki teknik konularla ilgili olduğunu söyledi.
ÖDBG temsilcisi, güvenlik ve askeri reform çalıştayının önümüzdeki Pazartesi başlayacak ve güvenlik ve düzenli sektörlerde (ordu, hızlı destek, polis ve güvenlik) reform konularına ve düzenlemelerine katkıda bulunan bir yol haritası geliştireceğini ifade etti.
Osman, “Nihai siyasi anlaşmayı formüle etmek için çerçeve anlaşmayı imzalayan ve imzalamayan güçlerden oluşan bir komite kurma konusunda anlaştık. Temel referansları, geçiş dönemini yöneten nihai anayasal belgeye ulaşmak amacıyla çerçeve anlaşma, siyasi deklarasyon ve Cuba Barış Anlaşması olacak” şeklinde konuştu.
Osman, Ramazan ayında nihai siyasi anlaşmaya varılmasının ardından geçici sivil iktidar yapılarının kurulmasını bekliyor.
ÖDBG Temsilcisi, çerçeve anlaşması ve üçlü mekanizmayı imzalayan güçlerin ortak komitesinin güvenlik ve askeri ıslahat çalıştayına hazırlanmak için bir toplantı yaptığını ve ramazan ayı başlamadan önce kurulması ve tamamlanması için takvim belirlendiğini söyledi. Ayrıca, çerçeve anlaşmasını imzalayanların nihai anlaşmaya giden sürecin ilerleme aşamaları ve zamanlamaları adına Pazar günü Burhan ve Hamideti ile toplantı yapmalarının planlandığını bildirdi.
Yetkili, “Çerçeve anlaşmayı imzalayan güçler, sonraki adımlara katılmak için “Demokratik Blok” içindeki imzacı olmayan güçlerle iletişim kuracak ve reddetmekte ısrar etmeleri halinde geçiş otoritesinin oluşturulmasına devam edeceğiz” dedi. Demokratik Blok ile bağlantılı güçler, Cibril İbrahim Adalet ve Eşitlik Partisi, Mini Arko Minavi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi ve Cafer el-Mirgani liderliğindeki Demokratik Birlik Partisi’nden oluşuyor.
Koalisyon lideri Yasir Arman ise, siyasi sürecin sona erdiğini  ve kısa bir süre içinde ülkede demokratik sivil yönetimin geri döneceğini ifade ederek, siviller ve askerler arasındaki görüşmenin "iki tarafın iradesinin örtüştüğü yüksek bir vatanseverlik ruhu içinde gerçekleştirildiğini” ifade etti.
Öte yandan Sudan Milli Ümmet Partisi Genel Sekreteri el-Vasik el-Berir, ordudaki askeri liderlerin tepkisi ve hızlı desteğinin, milletin bekası için aralarındaki anlaşmazlığa son verilmesi ve nihai bir anlaşmaya varılması adına siyasi sürecin ilerlemesi gerektiğini söyledi.
Berir, eski rejim kalıntılarının iki güç arasına nifak tohumları ekme ve siyasi sürece giden yolu kapatma girişimlerini kaçırmak için ordunun liderlerinin ve Hızlı Destek Güçlerinin tutumunu desteklediğini söyledi. Ayrıca bunun askeri liderler ve çerçeve anlaşmanın imzacılarıyla Aralık devriminin sloganlarının uygulanması ve sivil demokratik dönüşüm için yeni bir aşama oluşturan bir adım olduğunu bildirdi.
ÖDBG Koalisyonu lideri Cafer Hasan düzenlediği basın toplantısında, eski Sudan Dışişleri Bakanı Ali Ahmed Karti’yi, ordu ile Hızlı Destek Güçleri arasındaki çatışmayı körüklemek, ülkeyi kaosa sürüklemek ve siyasi süreci engellemekle suçladı.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.