Tunus nüfusunun yarısından fazlası hayat pahalılığından şikayetçi

Tunus anayasa referandumundan iki ay sonra yapılan bir anket halkın enflasyondan şikayetçi olduğunu gösteriyor

Anket sonuçlarına göre Tunusluların yarısından fazlası ülkenin yaşadığı temel sorunun ‘yüksek yaşam maliyeti’ olduğunu düşünüyor. (EPA)
Anket sonuçlarına göre Tunusluların yarısından fazlası ülkenin yaşadığı temel sorunun ‘yüksek yaşam maliyeti’ olduğunu düşünüyor. (EPA)
TT

Tunus nüfusunun yarısından fazlası hayat pahalılığından şikayetçi

Anket sonuçlarına göre Tunusluların yarısından fazlası ülkenin yaşadığı temel sorunun ‘yüksek yaşam maliyeti’ olduğunu düşünüyor. (EPA)
Anket sonuçlarına göre Tunusluların yarısından fazlası ülkenin yaşadığı temel sorunun ‘yüksek yaşam maliyeti’ olduğunu düşünüyor. (EPA)

Tunus’ta sonuçları açıklanan bir ankete göre, ülke nüfusunun yarısından fazlası, yüksek yaşam maliyetinden ve kötüleşen ekonomik koşullardan şikayetlerini dile getiriyor.
Söz konusu anket, seçim konusunda uzmanlaşmış Mourakiboun Örgütü tarafından, 14-24 Ekim tarihleri arasında, yani 25 Temmuz’da yapılan yeni anayasa referandumundan yaklaşık iki ay sonra, bin vatandaşa uygulandı. Ankete katılanların yüzde 81’i, halk devriminin akabinde devrik Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali’nin iktidarının düştüğü 2011’den önceki dönemi tercih ediyor.
Cumhurbaşkanı Kays Said 25 Temmuz 2021’de “istisnai kararları” dayatarak Meclis'i ve Hükümet’i feshetti. Bu bağlamda, devlet kurumlarında yolsuzluk ve kaosla mücadele ile alternatif anayasal kurumlara giden yol haritasını uygulama bahanesiyle, parlamentoyu feshetti ayrıca 2014 anayasasını ve diğer anayasal organları kaldırdı.
Ankete katılanların yüzde 81’i 2011 öncesi dönemin en iyisi olduğunu söyledi. 2011 sonrasında başlayan ve 2021 Temmuz ayına kadar devam eden dönem, yüzde 12’lik oranla ikinci sırada yer aldı. Katılımcıların yüzde 10’u ise 2021 Temmuz ve sonrası dönemin en iyisi olduğunu söyledi.
Katılımcıların yüzde 78’i ülkenin yanlış yolda olduğunu, yüzde 12’si doğru yolda olduğunu ve yüzde 10’u ise hangisinin olduğunu bilmediğini belirtti. Bu bağlamda, ankete katılanların yüzde 55’i, Tunus’un yaşadığı temel sorunun ‘yüksek yaşam maliyeti’ olduğunu düşünürken, yüzde 35’i ekonominin bozulması olduğunu belirtti.
Tunus’ta 2010 yılının son aylarında Bin Ali rejimine karşı şehirlerde başlayan ayaklanmada, işsizler için daha fazla iş olanağı ve iç bölgelerde kalkınma projeleri talep edildi. 2011’den bu yana siyasi geçiş, ifade özgürlüğü için daha geniş bir ortam sunsa da, etkili ekonomik reformlar görülmedi. Bugün ülke boğucu bir mali krizden geçerken, Uluslararası Para Fonu ile 1,9 milyar dolarlık bir kredi anlaşması başarısız oldu.
Muhalefet, Cumhurbaşkanı Said’i bireysel bir yönetim kurmakla suçluyor. 2019 yılı cumhurbaşkanlığı seçimlerini sürpriz bir şekilde yüzde 70’in üzerinde oyla kazanan Said ise, yaptığı konuşmalarda devrimin gidişatını düzeltmek ve yolsuzlukla mücadele etmek istediğini yineliyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.