ABD, Libya’da Dibeybe hükümetini muhatap alıyor: Seçimleri UBH denetlemeli

Menfi, ‘ABD’nin ulusal egemenliği korumadaki olumlu rolünü’ övüyor

Dibeybe, Libya Fetva Kurumu’nun (Dar'ul İfta) Ramazan ayının başlangıcını duyurmasına katıldığı sırada (UBH)
Dibeybe, Libya Fetva Kurumu’nun (Dar'ul İfta) Ramazan ayının başlangıcını duyurmasına katıldığı sırada (UBH)
TT

ABD, Libya’da Dibeybe hükümetini muhatap alıyor: Seçimleri UBH denetlemeli

Dibeybe, Libya Fetva Kurumu’nun (Dar'ul İfta) Ramazan ayının başlangıcını duyurmasına katıldığı sırada (UBH)
Dibeybe, Libya Fetva Kurumu’nun (Dar'ul İfta) Ramazan ayının başlangıcını duyurmasına katıldığı sırada (UBH)

ABD yönetimi, Libya seçimlerini denetlemek üzere geçici Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) varlığının devam etmesine karar verdi. Bazıları bu kararı, ‘ertelenmiş cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini denetlemek üzere Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığındaki UBH yerine yeni bir hükümet kurulması yönündeki bazı Libyalı tarafların taleplerinin üstü kapalı olarak reddedilmesi’ olarak nitelendirirken, ABD bir kez daha ‘seçimler yoluyla yeni bir Libya hükümeti kurulmasının gerekliliğini’ vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Barbara Leaf, iki gün önce Dibeybe ile yaptığı görüşmeyi 'ülkesinin Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdoulaye Bathiliy'in uygun bir zamanda seçimlerin yapılmasıyla birleşik bir hükümet kurma yönündeki çabalarına verdiği desteği' duyurmak için fırsat olarak kullandı.
ABD’nin bu tutumu ile Libya Temsilciler Meclisi’nin UBH hükümetinin görev süresinin bittiğini duyurmasına rağmen Dibeybe’nin koltuğunu ancak seçimler yoluyla kurulacak seçilmiş bir hükümete teslim edeceğini tekrar dile getirmesi örtüşüyor. ABD büyükelçiliğinden yapılan açıklamaya göre Leaf, Dibeybe hükümetinin Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş ile yaptığı görüşmede ‘ABD'nin seçimlerin uygun zamanda yapılması için Bathiliy ile çalışmaya verdiği destekten’ bahsetti. Ayrıca ‘ülkesinin, kendi işlerini kontrol eden egemen, istikrarlı, birleşik ve güvenli bir Libya'yı desteklemeye yönelik bağlılığını’ vurguladı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, Libya’yı ziyaret eden Leaf, iki gün boyunca ABD'nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland ve ABD'nin Trablus Maslahatgüzarı Leslie Ordman'ı içeren bir heyete liderlik etti. Leaf, Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve yardımcısı Abdullah el-Lafi ile başkent Trablus'ta bir araya gelerek Libya'daki son siyasi gelişmeleri ele aldı. Leaf görüşme esnasında ülkenin doğusundaki bazı Libyalı yetkililerle yaptığı görüşmelerin sonuçları ve Bathiliy ile gerçekleştirdiği toplantı hakkında bilgi verdi.
Menfi, ‘ABD’nin Libya dosyasındaki olumlu rolünü, ulusal egemenliğin korunmasını sürekli vurgulamasını ve seçimlerle ilgili Bathiliy’in planına destek vermesini’ övdü. Leaf ise ‘toplantıda seçimlerin zamanında yapılmasını desteklemenin ve Libya siyasi, ekonomik ve güvenlik kurumlarını birleştirmenin yollarının ele alındığını’ belirtti. Öte yandan Devlet Yüksek Konseyi Başkanı (DYK) Halid el-Mışri ile yaptıkları görüşmede ‘Libyalı liderlerin Libya halkının arzuları doğrultusunda uygun zamanda seçimlerin yapılması konusunda anlaşmaya varmak için Bathiliy ile çalışmasının önemini’ ele aldıklarını vurguladı.
Mışri ise görüşmede, özgür ve adil seçimlerle siyasi krizi bir an önce çözmenin yolları ile DYK ve Temsilciler Meclisi'nin anayasa değişikliğinin kabulü de dahil olmak üzere krizi çözme çabalarını konuştuklarını söyledi. Ayrıca seçimlerin Libyalıların beklentilerini karşılayan sağlam anayasal ve yasal temeller üzerinde yapılmasını sağlayacak her türlü net çabaya DYK’in desteğini vurguladı. Leaf’ın, ülkesinin seçimlerin yapılmasına yönelik uluslararası ve yerel çabaları desteklediğini söylediğini aktardı.
Bu bağlamda DYK Ulusal Mutabakat Bloku üyeleri, ABD Büyükelçiliği'nde siyasi dosyadan sorumlu yetkili ile seçimler için gerekli yasal ve idari çerçevelerin tamamlanmasının önemini, DYK ve Temsilciler Meclisi’nin rolünü ve Bathiliy’in önerisine olumlu yaklaşmanın önemini tartıştılar. Buna karşılık Bathiliy, Leaf ile yaptıkları görüşmede bu yıl yapılacak seçimlere hazırlık olarak Libya'daki siyasi sürecin nasıl ilerletileceği konusunda görüş alışverişinde bulunduklarını söyleyerek ABD'nin UNSMIL’nin çalışmalarına verdiği desteği takdir ettiğini ifade etti.
Menfi, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Libya Büyükelçisi Muhammed eş-Şemsi ile yaptıkları toplantıda ortak işbirliği, siyasi süreci ilerletme, Konsey tarafından kabul edilen ulusal uzlaşma projesini destekleme ve bu yıl içinde seçimlere gitme konularını görüştüklerini duyurdu. Ayrıca Menfi, İtalya'nın görev süresi dolan Trablus Büyükelçisi Giuseppe Buccino Grimaldi ile de mevcut krizi anayasal ve yasal zemine dayalı seçimlerin yapılmasıyla çözmenin yollarını görüştüklerini duyurdu.
Öte yandan Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih, BM Kalkınma Programı (UNDP) Mukim Temsilcisi Marc-Andre Franche ile seçim sürecindeki son gelişmeleri, seçimleri yönetme ve uygulama alanındaki destekleyici deneyimler aracılığıyla uluslararası toplumun komisyonu destekleme yollarını ele aldıklarını belirtti. Franche’nin, bağışçı ülkelerin yaklaşan seçimlerin tamamlanmasıyla Libya'daki demokratik yolu güçlendirme taahhüdünü vurguladığını aktardı.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.