Trump suçlanırsa yine de başkanlığa aday olabilir mi?

ABD eski Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD eski Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump suçlanırsa yine de başkanlığa aday olabilir mi?

ABD eski Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD eski Başkanı Donald Trump (Reuters)

Pek çok ABD’li ve ABD eski Başkanı Donald Trump’ın dünya çapındaki destekçileri, eski başkanın bir porno yıldızına ‘sus payı’ ödemesine yönelik davada alacağı cezayı merak ediyor.
New York Mahkemesi’nde büyük jürinin toplanamaması yüzünden Trump’ın soruşturma değerlendirmesi iki hafta ertelendi.
Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı habere göre Trump, 2016 başkanlık seçimlerini kazanmadan önce porno yıldızı Stormy Daniels’a sessiz kalması için 130 bin dolar ödenmesi konusunda mahkeme önünde hesap vermek zorunda kalacak.
ABD’nin 45. başkanı (2017-2021) olan Trump, seçmenlerine ‘5 Kasım 2024’te Beyaz Saray’ı yeniden kazanacaklarına’ dair söz veriyor.
Trump davada suçlanır veya gözaltına alınırsa, bu ülkede eski bir başkan için emsal teşkil edecek. Çünkü şimdiye kadar görevdeyken veya Beyaz Saray’dan ayrıldıktan sonra hiçbir başkan suçlanmadı.
ABD’nin yasal prosedürlerine göre, Trump muhtemelen birkaç dakikalığına kelepçelenebilir, gözaltında fotoğrafı çekilebilir ve parmak izi alınabilir.
Ancak New York’taki adli makamlar böyle bir sahneden ve ardından medya ve siyasi açıdan yaşanacak kaostan kaçınmak istiyor.
Birçok uzmana göre, ‘Trump hüküm giyerse yine de başkanlığa aday olabilir mi?’ sorusunun yanıtı ‘kesinlikle evet’.
Los Angeles’taki California Üniversitesi’nde hukuk profesörü olan Richard Hasen, “Trump’ın hüküm giymesi halinde aday olmasını engelleyen hiçbir şey yok” dedi.
Anayasa, başkanlık seçimlerinde aday olacak kişilerden sadece üç şey talep ediyor. Bunlar; doğuştan vatandaş olmak, en az 35 yaşında olmak ve en az 14 yıldır ABD’de ikamet ediyor olmak.
Siyasi bir mesele olarak, hüküm giymiş suçlu olabilecek ‘zanlı’ bir adayın seçimleri kazanması belki daha zor.
Tüm bunlar, adayların ellerinden gelenin en iyisini yapmalarına izin vermez. Ancak aday olmaları ve seçilmeleri yasak değildir.

Diğer kısıtlamalar Trump için geçerli mi?
Anayasa’da 14. ve 22. değişiklikler önemli, ancak bunların hiçbiri şu anda söz konusu davalarda Trump için geçerli değil.

Terim sınırları
22. değişiklik, iki kez başkan olan (yani iki kez seçilen veya bir başkasının görev süresinin bir kısmında görev yapan ve ardından kendi başkanlığını kazanan) herkesin tekrar aday olmasını yasaklar. Bu, 2020 seçimlerini kaybettiğinden beri Trump için geçerli değil.

Suçlama
Bir kişi Temsilciler Meclisi tarafından suçlanır ve Senato tarafından ağır suçlar ve kabahatler nedeniyle mahkum edilirse, görevden alınır ve yeniden hizmetten diskalifiye edilir. Trump, başkanlığı sırasında Meclis tarafından iki kez suçlanmasına rağmen, Senato tarafından da iki kez beraat etti.

Diskalifiye
14. değişiklik ise, özellikle eski Konfederasyon askerlerine yönelik bir gözle yazılmış bir diskalifiye etme maddesi içeriyor.
Trump’ın porno yıldızına sus payı ödemesiyle ilgili olarak New York’daki olası suçlamaların isyana teşvik ile hiçbir ilgisi yok. Gizli belgelerle ilgili olası federal suçlamalar da yok.

Trump suçlu bulunursa oy kullanabilir mi?
Trump, New York’ta bir ağır suçtan hüküm giyerse, en azından olası bir cezasını çekene kadar, memleketi Florida’da oy kullanamayacak.

Trump hapse atılabilir mi?
ABD eski başkanı henüz suçlanmadı, yargılanmadı veya mahkum edilmedi.
Herhangi bir iddianame, New York’taki E Sınıfı bir suç için bile olsa, herhangi bir sanık için hapis cezasıyla sonuçlanmayacak türden şiddet içermeyen suç türü olacaktır.
Hasen, “Trump’ın bu suçlamalardan herhangi biriyle suçlanması halinde hapse atılmasını beklemiyorum” dedi.



Pakistan-Hindistan ateşkesinin perde arkasında neler yaşandı?

Hindistan-Pakistan sınırında ateşkese rağmen yer yer karşılıklı taciz atışları sürüyor (Reuters)
Hindistan-Pakistan sınırında ateşkese rağmen yer yer karşılıklı taciz atışları sürüyor (Reuters)
TT

Pakistan-Hindistan ateşkesinin perde arkasında neler yaşandı?

Hindistan-Pakistan sınırında ateşkese rağmen yer yer karşılıklı taciz atışları sürüyor (Reuters)
Hindistan-Pakistan sınırında ateşkese rağmen yer yer karşılıklı taciz atışları sürüyor (Reuters)

İhtilaflı Keşmir bölgesindeki saldırının ardından Hindistan ve Pakistan arasındaki gerginlik, topyekun savaşa dönüşmeden durduruldu. 

Nükleer silahlara sahip iki ülke, 10 Mayıs'ta ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan etmişti.

Guardian, tüm dünyayı korkutan çatışmaların durdurulması için yürütülen ateşkes sürecinin perde arkasını yazdı. 

Kimliklerinin açıklanmaması şartıyla gazeteye konuşan Pakistanlı iki istihbarat yetkilisi, ABD Dışişleri Başkanı Marco Rubio’nun, Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanı Asim Munir’le 10 Mayıs sabahı telefonla görüştüğünü söylüyor. 

Yetkililer, ABD arabuluculuğundaki ateşkes görüşmelerinin yaklaşık 8 saat sürdüğünü belirtiyor. 

Analizde, Trump’ın ilk başta devreye girmediği, Başkan Yardımcısı JD Vance’in de çatışmalarla ilgili “Bizim sorunumuz değil” dediği hatırlatılıyor. Ancak iki nükleer güç arasındaki gerginliğin topyekun savaşa dönüşme ihtimalinin Washington’ı korkuttuğu, Trump’ın da sonunda harekete geçmeye karar verdiği yazılıyor. 

ABD Başkanı’nın, 9 Mayıs’ta Rubio’ya Pakistan tarafıyla, Vance’e de Hindistan lideri Narendra Modi’yle görüşme talimatı verdiği aktarılıyor. 

Rubio’nun yalnızca Munir’le değil, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ve İstihbarat Genel Müdürü General Asım Malik’le de irtibata geçtiği ifade ediliyor.

Pakistanlı yetkililer, Washington’ın devreye girmesinden memnun olduklarını belirtiyor: 

ABD'nin müdahalesini memnuniyetle karşıladık. Savaş istemiyoruz ama bize dayatılırsa, o zaman yaptığımız gibi saldırganlıkla karşılık vermekten başka seçeneğimiz kalmıyor.

Haberde, ABD’nin yanı sıra Suudi Arabistan, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin taraflarla iletişime geçtiği, Birleşik Krallık’ın da diplomatik arka kanallar aracılığıyla baskı uyguladığı belirtiliyor.

İslamabad yönetimi, ABD arabuluculuğunda ateşkes sağlandığını kamuoyuyla paylaşmasına rağmen Yeni Delhi, Washington’ın süreçteki rolüne dair bir açıklama yapmadı. Modi, ateşkesle ilgili konuşmasında teklifin Pakistan’dan geldiğini savunmuştu.

BBC’nin analizinde Hindistan’ın, Keşmir meselesinde üçüncü tarafların müdahalesine izin vermek istemediğine ve konunun bir tabu olarak görüldüğüne dikkat çekiyor. Dolayısıyla Trump’ın devreye girmesinin Modi yönetimini zor bir pozisyona soktuğuna işaret ediliyor. Yeni Delhi’nin bir yandan Washington’ın arabuluculuğunu istemediği, diğer yandan da Trump yönetimiyle iyi ilişkileri korumayı hedeflediği belirtiliyor.

Hindistan-Pakistan çatışmaları

Hindistan'ın idaresindeki Cammu Keşmir'in Pahalgam bölgesinde 22 Nisan'da düzenlenen saldırıda 26 turist öldürülmüş, olayı Pakistan'da yasaklı Leşker-i Tayyibe (LET) örgütünün uzantısı olan Direniş Cephesi (TRF) üstlenmişti. Keşmir Direnişi diye de bilinen radikal İslamcı örgütten yapılan açıklamada, bölgedeki "demografik değişime" karşı çıkıldığı belirtilmişti.

Bunun ardından Yeni Delhi yönetimi, saldırıyı düzenleyenlerin Pakistan'dan geldiği suçlamasında bulunmuş, İslamabad ise iddiaları reddetmişti.

Sonrasında Hindistan ordusunun 6 Mayıs'ta Pakistan'a ve İslamabad yönetimi kontrolündeki Azad Keşmir bölgesine düzenlediği füze saldırılarıyla gerginlik daha da büyümüştü.

Independent Türkçe, Guardian, BBC