Ramazan ayında oruç tutan çocuklar için 5 önemli ipucu

Ramazan’da çocukların orucuna dair 5 önemli tıbbi ipucu
Ramazan’da çocukların orucuna dair 5 önemli tıbbi ipucu
TT

Ramazan ayında oruç tutan çocuklar için 5 önemli ipucu

Ramazan’da çocukların orucuna dair 5 önemli tıbbi ipucu
Ramazan’da çocukların orucuna dair 5 önemli tıbbi ipucu

Çocukların Ramazan ayında oruç tutma zorunluluğu olmamasına rağmen, oruç deneyimine başlamak istemeleri doğal olarak psikolojik durumlarına olumlu olarak yansımakta.
Şarku’l Avsat’a konuşan Çocuk Doktoru Hani Remzi Ivad, çocukların oruç tutmaya başlaması için uygun olabilecek belirli bir yaş olmadığını, ancak en azından ergenliğin başladığı sağlıklı çocuklar için tercih edilmesi gerektiğini belirtti.

Ramazan ayında oruç tutan çocuklar için 5 önemli tıbbi tavsiye
Ramazan ayında oruç tutan çocuklar için doğru yaş
Dr. Ivaz, on yaşından önce çocukların oruç tutmaması gerektiği konusunda anne babaları uyarıyor. Çünkü o yaştaki çocukların yiyecek ve sudan yoksun bırakılmasının, özellikle gelişimin erken evrelerindeyken tıbbi sorunlara neden olabileceğini söylüyor. Vücudun ve beynin büyük miktarda glikoza ihtiyaç duyduğunu ve glikozun vücut için yakıt görevi gördüğünü belirtiyor. Vücudu dehidrasyondan korumak için yeterli sıvı alımının gerekli olduğunun da altını çiziyor.

Oruçluyken susamamak için 10 önemli ipucu
Açlık süresi ne kadar uzun olursa, vücudun o kadar fazla glikoza ihtiyacı olur, bu da kaslarda bulunan protein gibi diğer kaynakların şekere dönüşmesine yol açar. Ardından yağ da glikoza dönüştürülmesine yol açar. Aynı zamanda çocuğun yeterli sıvı alamaması susuzluğun artmasına, idrar çıkışının azalmasına ve bazen de kas spazmlarına neden olabilir.
Dr. Ivaz, daha büyük çocuklar için orucun kademeli olmasının tercih edilebileceğini vurguluyor. Örneğin, bir çocuk ilk gün aç hissetmesi durumunda orucunu bozabilir.  Daha sonra her gün süreyi 15 dakika artırır. Böylece vücudun aniden değil, yavaş yavaş alışması için iyi bir fırsat olur. Anne babalar da çocuklarına, yetişkinlerden daha erken oruç açmalarının utanılacak bir şey olmadığını söyleyerek, psikolojik durumlarına yardımcı olur. Öte yandan özellikle sıcak havalarda, anne babaların gözünde ne kadar kısa olursa olsun oruç tutabilecekleri süre boyunca çocuklar oruç tutmaya teşvik edilmelidir.
Ayrıca şunu da okuyabilirsiniz: Oruç ve çocuklar... Tavsiyeler ve uyarılar

Oruç tutan çocukların spor yapması
Bu bağlamda Dr. Ivad, çocuklara oruç sırasında futbol ve yüzme gibi şiddetli egzersizler gerektiren sporlardan kaçınmalarının tavsiye edilmesini ve glikoz ihtiyacını artırmamak için sporun iftar sonrasına ertelenmesinin gerektiğini söylüyor.
İftardan sonra aşırıya kaçmadan vücudun nemli kalması için bol sıvı alınması tercih edilir. Çünkü vücudun ihtiyacından fazla olan su idrarla dışarı atılmakta.

Ramazan ayında çocuklar için sahurun önemi
Sahur, genel olarak oruçlu insanlar ve özellikle çocuklar için önemli bir öğün olarak kabul edilir. Anne babalar çocuklarının o yemeği yediğinden emin olmalı. Çünkü çocuklar için sahur orucun önemli bir parçasıdır. Bu öğünde kepekli tahıllar, baklagiller, meyve ve sebzeler gibi lif bakımından zengin yiyecekler tercih edilmelidir.

Yüksek lifli bir diyet kalp sağlığını nasıl destekler?
Yağsız et ve yumurta en önemli hayvansal protein kaynağıdır. Bu nedenle iftarda ve sahurda bu ürünler ve süt ürünleri mutlaka bulunmalıdır. Çocukların reçel veya işlenmiş meyve suları gibi şeker içeriği yüksek gıdalardan kaçınmaları tercih edilir.  Çünkü bunlar, çabuk aç hissetmelerini sağlar ve besin değeri proteininkiyle aynı değildir. Ayrıca susuzluğu önlemek için aşırı tuz içeren yiyeceklerden de kaçınmalısınız.

Ramazan ayında çocuklar için iftar
Hazımsızlık, şişkinlik ve karın ağrısından kaçınmak için Ramazan ayında yemeğin kısa bir mola ile ayrılmış iki öğüne bölünmesi her zaman tercih edilir. İster hayvansal ister bitkisel olsun, iftarın ana menüsünde daima protein ağırlıklı gıdalar tercih edilmeli.
Zeytinyağı veya keten tohumu gibi tercihen sağlıklı yağların kullanılması durumunda, asitli içeceklerden ve tatlıdan kaçınılması veya az miktarda tüketilmesi gerekir.  Bunların yerine şeker eklenmeden meyve veya doğal meyve suları tercih edilmelidir.
İftardan sonra yüksek kalori içeren kuruyemişler, büyük miktarlarda antioksidan içerdikleri için az miktarda yenebilir.
İftar: Ramazan’da orucunuzu açarken bu besinlere dikkat edin

Ramazan ayında çocuklar için uyku nasıl olmalı?
Okuldan dönen çocukların iftar öncesi uyumaları, yorgunluğu önlemek için tercih edilebilir. Çocuklar akşamın erken saatlerinde yatarak iyi dinlenirlerse, sahurda uyanabilir. Böylece ertesi gün konsantrasyonlarını etkilenmemiş olur. Ancak sahurdan sonra hemen yatmamaları tercih edilir.

Ramazan’da sağlıklı ve iyi bir uyku için gerekli adımlar nelerdir?
Çocukların oruç tutmasını kolaylaştıran genel ipuçları

  1. Çocuğunuzun oruç tutmasını engelleyecek herhangi bir hastalıktan mustarip olmadığından emin olmanız gerekir.
  2. Çocuğun tabağına yapacağınız basit bir dokunuş onu yemeye teşvik eder. Bu yüzden sebze ve meyveleri ağaç veya güler yüz şeklinde keserek süslemeyi tercih edebilirsiniz.
  3. Çocuklarınızı fakirlere ve muhtaçlara verilen Ramazan kolileri hazırlamaya dahil edin. Bu sayede onları, sadaka vermeye teşvik etmiş ve önemini kavratmış olursunuz.
  4. Ramazan ayının başlangıcından birkaç gün önce, biraz neşe ve farklılık hissetmeleri için evi süsleyebilirsiniz.
  5. Çocuğun yemeğini seçmesine izin verin, çünkü fikrini paylaşmak özgüvenini arttırır.
  6. İftar yemeği hazırlarken çocuğun mutfağa girmesine gerek yok. Sadece yemek masasını hazırlaması ve süslemesi için ondan yardım isteyin.


Gazze’de ruh sağlığı alarm veriyor: Psikolojik çöküş 5 yılda üç kat arttı

Uzmanlar, Gazze'nin iyileşmesinde ruh sağlığı hizmetlerinin hayati önem taşıyacağını söylüyor (Reuters)
Uzmanlar, Gazze'nin iyileşmesinde ruh sağlığı hizmetlerinin hayati önem taşıyacağını söylüyor (Reuters)
TT

Gazze’de ruh sağlığı alarm veriyor: Psikolojik çöküş 5 yılda üç kat arttı

Uzmanlar, Gazze'nin iyileşmesinde ruh sağlığı hizmetlerinin hayati önem taşıyacağını söylüyor (Reuters)
Uzmanlar, Gazze'nin iyileşmesinde ruh sağlığı hizmetlerinin hayati önem taşıyacağını söylüyor (Reuters)

Gazze'deki yetişkinlerin yaşadığı psikolojik baskı oranının son 5 yılda üç kat arttığı tespit edildi.

7 Ekim 2023'te başlayan savaşın ardından İsrail saldırılarında Gazze'de onbinlerce kişi hayatını kaybetti. Geçen ay yürürlüğe giren ateşkese rağmen İsrail'in saldırıları kesilmedi.

Bu iki yıllık süreçte ailelerini kaybeden, yerinden edilen, sürekli bombardıman altında yaşayan Filistinlilerin psikolojik sıkıntıları üzerine bazı araştırmalar yapıldı.

Ancak İsviçre'nin Basel Üniversitesi'nden Curdin Brugger ve ekibi, Gazze Savaşı'nın psikolojik etkilerini 5 yıllık bir süre zarfında birey bazında inceleyen ilk çalışmayı gerçekleştirdi.

Bulguları hakemli dergi eClinicalMedicine'da 24 Kasım Pazartesi günü yayımlanan çalışmada Gazze Şeridi'nde yaşayan 40 yaş ve üstü 677 kişiyle 2020, 2023 ve 2025'te anketler yapıldı.

Depresyon, uykusuzluk, sürekli stres ve değersizlik hissi gibi ağır psikolojik sorunlar yaşayan yetişkinlerin oranı, 2020 ve 2023'teki yaklaşık yüzde 20 seviyesinden 2025 başlarında yüzde 67'nin üzerine çıktı.

Bu artışın tüm demografik gruplarda görülmesi, şiddet, yerinden edilme ve altyapı yıkımıyla bağlantılı yaygın ruh sağlığı sorunlarına işaret ediyor.

Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu da katılımcıların yüzde 99'unun 2025'e kadar en az bir kez yerinden edildiğini gösteriyor.

Bilim insanları, sivil ölümleri, güvenli barınak eksikliği ve gıda güvensizliği gibi koşulların eşlik ettiği bu yerinden edilmelerin ruh sağlığındaki hızlı bozulmaya katkıda bulunduğunu belirtiyor.

Araştırmada, diğer yerlerdeki popülasyonların çatışma ve çatışma sonrası durumuna kıyasla Gazze'deki yetişkinlerin ruh sağlığı açısından dünyanın en kötü örneklerinden birini oluşturduğu belirtiliyor.

Ekip Gazze Savaşı'nın başlamasından sonra İsrail'de yapılan başka bir araştırmada da ruh sağlığı sorunlarının kötüleştiğinin bulunduğunu söylüyor. Ancak anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğundaki artışın, Gazze'yle kıyasla kayda değer derecede düşük kaldığını ifade ediyorlar.

Ayrıca İsrail'de daha çok önceden ruh sağlığı sorunu yaşayanlar, etnik azınlıklar ve kadınların bu sıkıntılardan etkilendiği kaydediliyor.

Araştırmacılar, yeni çalışmaları neden-sonuç ilişkisi kurmasa da gözlemlenen üç katlık artışın, Gazzelilerin Ekim 2023'ten önce "aşırı derecede yüksek bir ruh sağlığı yükü" taşımasından kaynaklandığını belirtiyor.

Makalede şu ifadeleri kullanıyorlar:

Bulgularımız, Gazze'de ve çatışmalardan etkilenen diğer topluluklarda,bugünün ve geleceğin nesilleri üzerindeki olumsuz etkileri önlemek için sürdürülebilir psikososyal ve ruh sağlığı hizmetlerinin önemini vurguluyor.

Independent Türkçe, MedicalXpress, eClinicalMedicine


Yüzdeki ölüm üçgeni: Burundaki sivilceleri sıkmak ölümcül sonuçlar doğurabilir

Uzmanlar, yüzünüzdeki sivilceleri sıkmanın gizli bir risk taşıyabileceği uyarısında bulundu (Pexels)
Uzmanlar, yüzünüzdeki sivilceleri sıkmanın gizli bir risk taşıyabileceği uyarısında bulundu (Pexels)
TT

Yüzdeki ölüm üçgeni: Burundaki sivilceleri sıkmak ölümcül sonuçlar doğurabilir

Uzmanlar, yüzünüzdeki sivilceleri sıkmanın gizli bir risk taşıyabileceği uyarısında bulundu (Pexels)
Uzmanlar, yüzünüzdeki sivilceleri sıkmanın gizli bir risk taşıyabileceği uyarısında bulundu (Pexels)

Bir sivilceyi sıkmak veya burun kılını koparmak, hayatı tehdit eden bir enfeksiyonla hastanelik olmaya yol açabilir.

Kulağa aşırı gelebilir ancak uzmanlar, yüzde "ölüm üçgeni" adı verilen yüksek riskli bir bölge olduğu uyarısında bulunuyor.

Burun köprüsünden ağız kenarlarına kadar uzanan bu bölgeye zarar vermek ciddi sonuçlar doğurabilir.

Lancaster Üniversitesi'nde anatomi alanında öğretim üyesi olan Adam Taylor'a göre, son derece nadir de görülse, bir sivilceyi patlatmanın "ölümcül sonuçlara" yol açması mümkün.

Taylor en uç durumlarda, ciltteki kesik ve yırtıkların beyin enfeksiyonlarına, sepsis ve pıhtılara neden olabileceğini söylüyor.

Çünkü bu bölge, beyinden drene olan kanın aktığı damarları içeren kavernöz sinüse bağlı.

Öğretim üyesi Taylor, The Independent'a yaptığı açıklamada, "Yüzdeki bazı damarlarda kapakçıklar (kirli kanın yalnızca tek yönde akmasını sağlamak için kullanılanlar) yok. Bu da yüzdeki burun üstüyle ağız kenarları arasındaki sivilce veya kesiklerin, bulaşıcı unsurların damar boyunca geri hareket ederek kavernöz sinüse girmesine izin verebileceği anlamına geliyor" diyor.

Bu sinüs daha sonra beyne ve diğer kritik sinir yapılarına bağlanıyor ve bu kilit bölgelerde, saptanıp tedavi edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilecek enfeksiyonlara yol açabiliyor.

Bu bölgedekicildin herhangi bir zarar görmesi bile enfeksiyon riskini artırarak antibiyotik ve muhtemelen hastanede kalmayı gerektirebilir.

Nadir durumlarda bölgedeki kontrol altına alınmayan bir bakteriyel enfeksiyon sepsise yol açabilir. Enfeksiyona karşı verilen bu yaşamı tehdit eden reaksiyonda, vücudun bağışıklık tepkisi kendi dokularına ve organlarına zarar vermeye başlıyor. 

Ancak öğretim üyesi Taylor, beyne bağlı damarlarda pıhtı oluşmasının daha büyük bir tehdit yaratacağını ve bunun acil tedavi gerektireceğini vurguluyor.

Taylor "Bu bölgede oluşan sivilceler ve bunların patlatılması, çizilmeleri ve içe doğru büyüyen kıllar, ciltte enfeksiyonlara yol açabilir ve bu enfeksiyonlar daha sonra bu bölgedeki damarlar aracılığıyla kavernöz sinüse geri giderek burada enfeksiyona neden olabilir" diye açıklıyor.

Sepsis muhtemel olsa da bu sinüste pıhtı veya menenjit oluşması daha büyük bir risk; her ikisi de inanılmaz derecede sorunlu durumlar ve acil teşhis ve tedavi gerektirir. Çok yaygın görülmese de inanılmaz derecede ciddidir ve sağlık görevlilerinin her zaman dikkat ettiği bir durumdur.

Sivilcelerden sıkarak kurtulmak yerine bu dürtüye direnip onları olduğu gibi bırakmalısınız. Yüzünüzü yıkayarak temizleyin veya profesyonel bakım için bir dermatoloğa görünün.

Independent Türkçe


Ameliyatta müzik dinlemenin ilaç ihtiyacını azaltabileceği bulundu

Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
TT

Ameliyatta müzik dinlemenin ilaç ihtiyacını azaltabileceği bulundu

Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)

Yeni bir araştırmaya göre, ameliyat sırasında sakinleştirici enstrümantal müzik çalmak hastanın iyileşmesini hızlandırabilir.

Hakemli çalışma, Hindistan'daki Lok Nayak Hastanesi ve Maulana Azad Tıp Fakültesi'nde, safra kesesi alınırken uygulanan ve standart bir kapalı ameliyat olan laparoskopik kolesistektomi ameliyatı geçiren hastalarla yapıldı.

Music and Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan ve anestezi ihtiyacını düşürmek ve ameliyat öncesi, esnası ve sonrasındaki stresi azaltmaya katkı sunmayı amaçlayan araştırma, Mart 2023-Ocak 2024 döneminde 18 ila 65 yaşındaki 56 hasta üzerinde yürütüldü.

Safra kesesini alma ameliyatı genellikle kısa (bir saatten az) sürüyor ve hastayı uyutmak, ağrıyı engellemek, operasyonun hatırlanmasını önlemek ve ameliyat masasındaki kasları gevşetmek için 5-6 ilacın karışımı kullanılıyor. Hastalara genellikle birkaç saniye içinde bilinç kaybı yaşatan ve hızlı bir şekilde berrak bir zihinle uyanmayı sağlayan propofol veriliyor.

Çalışmanın temel amacı müzik terapisi uygulanan ve uygulanmayan kişilerde propofolün toplamda ne kadar kullanıldığını karşılaştırmaktı.

56 hastanın tamamına, bulantı önleyici bir ilaç, bir sakinleştirici, fentanil, propofol ve bir kas gevşeticiden oluşan aynı anestezi bileşimi verildi. Hepsi gürültü önleyici kulaklık takarken sadece bir grup müzik dinledi.

Hastalardan, yumuşak flüt ve piyano olmak üzere iki Hint enstrümantal parçası arasından seçim yapmaları istendi. Birçoğu, araştırmacıların sakinleştirici ve moral verici tonları nedeniyle tercih edildiğini söylediği Hindustani ragalar Yaman ve Kirwani'yi harmanlayan bir flüt bestesini seçti.

Müzik dinleyen hastalar, bilinci kapalı tutmak için kullanılan birincil damar içi anestezik olan propofole kayda değer derecede daha az ihtiyaç duydu. Saatte kilogram başına 7,86 miligrama ihtiyaç duyan kontrol grubuna kıyasla, ortalama 6,7 miligrama gereksinimleri oldu; ki bu da istatistiksel olarak anlamlı bir fark.

Müzik grubu ayrıca ameliyat sırasında tansiyon veya kalp atış hızındaki ani yükselmeleri kontrol etmek için kullanılan opioid ağrı kesici fentanil ek dozuna da daha az ihtiyaç duydu.

En önemlisi de ameliyatın tetiklediği fizyolojik stres tepkisi (kortizol kan testiyle ölçüldü), müziğe maruz kalan hastalarda belirgin şekilde daha düşüktü. Kontrol grubunda ameliyat sonrası kortizol seviyeleri mililitre başına ortalama 536 IU'ya yükselirken, müzik grubundaki hastalarda mililitre başına ortalama 417 IU'ydu.

Müzik dinleyen hastalar ayrıca anesteziden daha rahat uyandı ve ameliyattan 24 saat sonra bildirdikleri memnuniyet seviyesi daha yüksekti.

Çalışma, "algıya yönelik müzik terapisinin, ameliyattaki anestezi gereksinimini azaltmak ve herhangi bir yan etki olmaksızın genel hasta sonuçlarını iyileştirmek için güvenli ve etkili bir farmakoloji dışı bir yardımcı olarak kullanılabileceği" sonucuna varıyor.

Tıbbi tedavi sırasında müzik terapisi yeni bir uygulama değil. Medikal müdahalelerden önce ve sonra stresi, kaygıyı ve ağrıyı azaltmak için uzun süredir kullanılıyor. Kanser bakımı, ruh sağlığı, palyatif bakım, fizyoterapi ve ameliyat sonrası iyileşmede geniş çapta başvuruluyor.

Independent Türkçe