Trump'a açılan ceza davasıyla ilgili bilinmesi gerekenler: Hapse girecek mi, 2024'te aday olabilir mi?

Eski ABD liderinin kısa süre içinde parmak izi vermesi ve sabıka fotoğrafının çekilmesi bekleniyor

Donald Trump (Reuters)
Donald Trump (Reuters)
TT

Trump'a açılan ceza davasıyla ilgili bilinmesi gerekenler: Hapse girecek mi, 2024'te aday olabilir mi?

Donald Trump (Reuters)
Donald Trump (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump hakkında, porno yıldızı Stormy Daniels'e yapılan 130 bin dolarlık "sus payı" ödemesiyle ilgili olarak ceza davası açılmasına karar verildi.
Bu kararla birlikte Trump, Amerikan tarihinde hakkında ceza davası açılan ilk başkan oldu. 
Trump hakkında verilen karar, eski ABD liderinin mahkeme huzuruna çıkarak ifade vermesi anlamına geliyor. Kasım 2024'te yapılacak seçimlerde yarışmayı planlayan Trump'ın yargılanacağı davanın yoğun bir kamuoyu ve medya ilgisi altında gerçekleşmesi bekleniyor.
ABD yargısı bazı durumlarda bir sanığa yöneltilen suçlamaları ilk duruşmaya kadar gizli tutmayı tercih ediyor. Trump'a yöneltilen resmi suçlamalar da benzer şekilde henüz kamuoyuna açıklanmış değil.
İlk duruşma, genel olarak yargılama sürecine giriş görevi görüyor ve sanığa yönelik suçlamalar, serbest bırakılma koşulları ve sanığın hakları gibi konular gündeme geliyor.
Ancak yargılamanın başlaması aylar sürebilir. İki tarafın süreci hızlandırma yoluna gitmesi durumun da bile yargı sürecinin başlamasının 2024'ü bulabileceği değerlendiriliyor.
Soruşturmayı yürüten Manhattan Bölge Savcılığı'nın Trump'ın avukatlarıyla iletişime geçtiği ve eski ABD liderinin kendi rızasıyla mahkemeye geleceği belirtiliyor. CNN ve New York Times'ın birden fazla kaynağa dayandırdığı haberine göre, eski ABD Başkanı Donald Trump'ın salı günü ilk kez mahkeme huzuruna çıkması bekleniyor.

Trump neyle suçlanıyor?
Kesin suçlamalar henüz resmen açıklanmasa da Trump'ın ceza yargılamasının merkezinde 2016'da eski porno yıldızı Stormy Daniels'e yapılan 130 bin dolarlık sus payı ödemesi olacak.
İddiaya göre yapılan 130 bin dolarlık ödeme, Daniels'ın Trump'la olan ilişkisi hakkında sessizliğini korumasını sağlamak amacıyla yapıldı.
Trump'ın eski avukatı Michael Cohen, 2016'da Daniels'a Trump adına ödeme yaptığını kabul etmişti. Trump'ın Cohen'e gönderdiği para ise kayda yasal ücret olarak geçirilmişti. 
Trump, Nisan 2018'de ödemeden haberi olmadığını söylese de Cohen, ABD Kongresi'ne altında Trump'ın imzasının olduğu çeklerin fotoğraflarını gösterdi.
New York yasalarına göre yapılan ödemeleri kurumsal kayıtlara farklı bir şekilde geçirmek kabahat sınıfına da giren basit bir suç olarak değerlendiriliyor. Ancak bu suç, ikinci bir suçun yolunu açmak amacıyla işlendiyse bu kez ağır suç kapsamına alınıyor.
Trump'ın dosyasında ise bu ikinci suç, seçim kampanyası yasalarının çiğnenmesi olduğu ifade ediliyor. Zira, iddialara göre Trump, seçmenlerin Daniels'la olan ilişkisini öğrenmemesi için bu ödemeleri yaptı. Bu konudaki en büyük kanıt ise Daniels'a yapılan ödemenin 2016 seçimlerinden sadece birkaç gün önce yapılması.

Trump cezaevine girecek mi?
ABD'li birçok hukukçuya göre bu sorunun cevabı hayır. Mahkemeye kendi rızasıyla gelmesi beklenen eski ABD Başkanı'nın cezaevine gönderilmesi veya kelepçelenmesi için bir neden yok.
Fakat Trump'ın yargı süreci sıradan bir yargı sürecinden farksız olacak. Bu da ilk duruşma için mahkemeye geldiği sırada Trump'ın parmak izinin alınması ve sabıka fotoğrafının çekilmesi anlamına geliyor.
Yani Trump cezaevine girmese bile, ilk kez bir ABD başkanının sabıka fotoğrafının çekildiğini görme ihtimalimiz var. Ancak 2019'da değişen New York yasalarına göre, bu fotoğrafın resmi olarak yayınlanması yasak.
Trump yargılandığı sırada başkan seçilirse, yasal prosedürlerin nasıl işleyeceği ise belirsiz. Trump'ın hüküm giymesi durumunda, bir mahkemenin seçilmiş bir federal yöneticiyi cezaevine girmekten kurtarıp kurtaramayacağıyla ilgili cevaplanması gereken anayasal sorular bulunuyor.

Trump, 2024 seçimlerinde yarışabilecek mi?
Trump yargılansa da, hüküm giyse de bu durum onun başkanlık için yarışmasına engel değil. Zira ABD Anayasası, başkan adayı olmak için ABD doğumlu olmak, en az 35 yaşında olmak ve en az 14 yıl ABD'de yaşamak dışında başka bir şart koşmuyor.
Mahkemeden bir ev hapsi veya seyahat yasağı kararı çıkması da beklenmediği için yargılama sürecinin Trump'ın seçim kampanyasını fiziksel olarak etkilemeyeceği değerlendirmesi yapılıyor.
Ancak yargılama sürecinin siyaseten Trump'ı zor durumda bırakacağını ve yıpratacağını öngörmek güç değil. Yine de Trump'ın yargılama sürecini, birkaç haftadır destekçilerini ateşlemek için kullandığını söylemek mümkün. Yargılamayı "siyasi amaçlı" olarak niteleyen eski ABD başkanı, soruşturmayı yürüten savcı Alvin L. Bragg hakkında da "ırkçı"  ve "hayvan" ifadelerini kullanmıştı.
Yargılama sürecinin, seçim döneminde en çok konuşulan konulardan biri olması bekleniyor.



Musk'ın DOGE'undaki üst düzey bir yetkili, ırkçı paylaşımları ortaya çıkınca istifa etti

Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
TT

Musk'ın DOGE'undaki üst düzey bir yetkili, ırkçı paylaşımları ortaya çıkınca istifa etti

Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)
Elon Musk'ın DOGE'a aldığı genç programcılardan biri, ırkçı paylaşımları ifşa edildikten sonra istifasını verdi (Reuters)

Elon Musk'ın Hükümet Verimliliği Departmanı'nın (Department of Government Efficiency/DOGE) ABD Hazinesi'nin hassas ödeme sistemine erişim izni verilen iki çalışanından biri, 1964 Medeni Haklar Yasası'nın feshi ve öjeninin savunulduğu paylaşımların da yer aldığı ırkçı sosyal medya paylaşımı geçmişi Beyaz Saray'a sorulduktan sonra görevinden ayrıldı.

Wall Street Journal (WSJ) dünyanın en zengin adamı tarafından devlet hizmetine atanan 25 yaşındaki programcı Marko Elez'in, Elon Musk'ın sosyal medya sitesi X'te "öjenik göç politikasını" desteklemenin de aralarında yer aldığı ırkçı açıklamalarda bulunduğu paylaşımları barındıran bir profile sahip olduğunu perşembe günü bildirdi. Öjeni, insan ırkının genetik olarak "iyileştirilmesi" amacıyla seçici üreme yöntemlerini savunmayı tanımlayan, ancak bilimsel ve etik açıdan büyük tartışmalara neden olan bir kavramdır.

WSJ'nin incelediği, eylüle ait bir gönderide Elez'in "Bana dünyaları verseniz etnisitem dışında biriyle evlenmem" dediği bildirildi.

Aynı ay yayımlanan başka bir gönderi, Silikon Vadisi'nin teknoloji sektöründe çok sayıda Hintli göçmenin çalışmasına işaretle X'teki kullanıcıları "Hint nefretini normalleştirmeye" teşvik etti.

Beyaz Saray'a paylaşımlar sorulduktan sonra basın sözcüsü Karoline Leavitt, Elez'in devlet hizmetinden ayrıldığını açıkladı.

WSJ'nin haberine göre, @nullllptr adresli X hesabının arşivine bakıldığında teknoloji sektöründeki Hintli çalışanlara karşı güçlü bir antipati görüldü. Aralık 2024'teki bir gönderide Elez, ABD'deki H1B vizesi alan Hintli işçiler hakkında söz vererek "Geri dönecekler, endişelenmeyin çocuklar" demiş.

WSJ'nin bulduğu bir başka gönderi, İsrail'in Hamas'a açtığı savaşın her iki tarafına yönelik horgörüyü gözler önüne serdi. Elez, "Hem Gazze hem de İsrail yeryüzünden silinse hiç dert etmem" diye yazmış.

DOGE, geçen yılki başkanlık seçimlerinde Trump'ın seçilmesi için yüz milyonlarca dolar bağışlayan Musk'ın etkisi nedeniyle Başkan Donald Trump'ın ikinci döneminde devasa bir güç ele geçirdi.

Reuters, DOGE çalışanlarının Personel Yönetimi Ofisi'nin (OPM) genel merkezine el koyduğunu, personeli bilgisayar sisteminden çıkardığını ve işçilerin sahada uyuyabilmesi için kanepeleri 5. kata taşıdığını bildiriyor.

Federal çalışanlara, hiçbir sorumlulukları olmadan 6 ay maaş almaları karşılığında devlet hizmetini bırakacakları "ertelenmiş bir istifa" programı sunmak için OPM sistemlerine erişimi kullandılar.

Bir federal yargıç, gönüllü istifa ya da emeklilik karşılığında mali teşvik programını pazartesi günü yapılacak duruşmaya kadar durdurdu.

Independent Türkçe