Trump iddianame beklerken Joe Biden'ın başı başka türlü bir belada

Düşük onay oranları, yüksek faiz oranları ve ilericilerin memnuniyetsizliği, muhtemel 2024 kampanyası öncesinde ABD Başkanı'nı inişli çıkışlı bir yolculuğun beklediği anlamına geliyor.

(Susan Walsh/AP)
(Susan Walsh/AP)
TT

Trump iddianame beklerken Joe Biden'ın başı başka türlü bir belada

(Susan Walsh/AP)
(Susan Walsh/AP)

Donald Trump, 8 yıl önce siyasi arenaya girdiğinden bu yana yaptığı gibi bir kez daha haber döngüsünün tüm oksijenini emmiş görünüyor. Yetişkin filmleri oyuncusu Stormy Daniels'a rüşvet verdiği iddiasıyla olası bir iddinameyle karşı karşıya kalmasının yanı sıra, Manhattan Bölge Başsavcısı Alvin Bragg'in kendisi hakkında iddianame hazırlaması halinde "potansiyel ölüm ve yıkım" gerçekleşeceği uyarısında bulunarak destekçilerini galeyana getirmeye de çalıştı.
Her zaman olduğu gibi Trump'ın sözleri diğer her şeyi önemsiz gösterirken, gerçekten de birçok kişinin Beyaz Saray'ın mevcut sakininin kendi sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu unutmasına yol açtı. Açık konuşmak gerekirse, ABD Başkanı Joe Biden ne eli kulağında bir iddianameyle ne de üç farklı soruşturma biriminin yürüttüğü 4 ayrı incelemeyle karşı karşıya. Yeniden seçime girmeye karar vermesi halinde de muhtemelen çetin bir ön seçimle uğraşmayacak.
Ancak bu, Biden'ın son haftalarda zorlanmadığı anlamına gelmiyor.
Çarşamba günü, ABD Merkez Bankası'nın art arda 9. faiz artışını açıklamasıyla bir darbe daha aldı. Merkez Bankası bunu enflasyonu düşürmek adına yapsa da istihdama zarar verme riski de taşıyor. Ayrıca bu hamle, önceki haftalarda Silikon Vadisi Bankası ve Signature Bank'in çöküşünden kısa bir süre sonra geldi.
Ukrayna'daki savaş nedeniyle geçen yıl tavan yapan yakıt fiyatları o dönemdeki kadar yükseklerde seyretmese de ABD Başkanı'nın gerçekten ehlileştiremediği tek canavarın enflasyon olduğunu sürekli hatırlatıyor.
Bu açıklamadan önceki salı günü Kuzey Karolina Senatörü Cumhuriyetçi Thom Tillis gazetecilere, ABD Merkez Bankası'nın içinde bulunduğu kördüğüm ve Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell'ın gerçekleştirmesi gereken dengeleme eylemi hakkında konuştu.
Tillis, "Zor bir karar vermek zorundalar, faiz artışının nasıl potansiyel bir strese yol açacağının farkındasınız" dedi:
"Ancak benzer nedenlerle ABD halkı da enflasyon stresiyle boğuşuyor."
Azalan işsizlik, Biden ekonomisinin iyi yanlarından biri olmaya devam ediyor. Ancak Powell enflasyonu tamamen bitirmek için agresif bir yol izlemeye karar verirse, 2024 başkanlık seçimlerinden hemen önce muhtemel bir resesyon riski yaratabilir.
Aynı şekilde Associated Press-NORC'un yaptığı ankette, Biden'ın onay oranının 7 puanlık bir düşüşle yüzde 45'ten yüzde 38'e gerilediği görülüyor ki bu da aşağı yukarı son aylardaki oranla aynı. Daha da çarpıcı olanı, Biden'ın ekonomiyle ilgili faaliyetlerini ABD'lilerin yüzde 31'i onaylıyor.Benzer şekilde, Washington DC'nin ceza kanununu geçersiz kılan yasayı imzalamasının ardından ilericiler de kendisinden memnun değil. Geçen hafta da çevre aktivistlerinin itirazlarına rağmen Alaska'nın Kuzey Yamacı'ndaki üç sondaj sahasını içeren Willow Projesini onayladığını açıklayarak bazılarını kızdırdı.
Massachusetts'ten Demokrat Senatör ve çevrenin korunmasının önemli bir destekçisi olan Senatör Ed Markey bana şöyle dedi: 
"Enerji verimliliği hakkında konuşmamız gerekirken daha fazla sondaj yapılmasına yetki vermeyi sürdürmemizin, dünyanın geri kalanına yanlış bir mesaj gönderdiğini düşünüyorum."
Ancak ABD Başkanı'nın korkması gereken tek grup sadece ilericiler değil: Batı Virginia Senatörü Joe Manchin yönetimin, Manchin'in imza yasası olan Enflasyonu Düşürme Yasası'nı kendi istediği şekilde uygulamadığı gerekçesiyle Biden'ın adaylarının çoğuna karşı çıkıyor.
Kömür zengini Batı Virginia'nın huysuz muhafazakar Demokratı Manchin, Trump'ın her county'i (sözcük anlamı kontluk; ABD ve Birleşik Krallık'ta yer alan, Türkiye'de karşılığı olmayan idari birim -ed.n.) kazandığı bir eyalette yeniden seçime girip girmeyeceğini henüz açıklamadı. Fakat geçen yıl Demokratlarla aynı safta yer alıp bağımsız imajını zedelese de Manchin'in, Batı Virginia'nın muhafazakar seçmenlerinin desteğini alması gerekiyor.
Biden yeniden seçime girip girmeyeceğini henüz açıklamasa da Marianne Williamson'ın ciddi olmayan girişimi dışında, kayda değer bir rakiple karşılaşmayacak.
Ve öyle olsa bile, 2020'de Demokrat Parti adaylığını kazanmak için ilericilere hitap etmesine gerek olmadığını gösterdi çünkü Demokrat seçmenlerin çoğu sadece Trump'ı Beyaz Saray'dan göndermek istiyordu. Biden, iddianame olsun ya da olmasın, Trump'ın aday olması halinde muhtemelen seçmenlerin aynı duyguları taşımasına güveniyor.
Biden iktidarda olmanın avantajını da kullanacak; son 40 yılda sadece iki ABD Başkanı yeniden girdiği seçimi kaybetti ve bunlardan biri de Trump'tı. Ama sonuç, Biden'ın bazı düşmanlarının düşündüğü kadar bile garanti değil ve yaşadığı çeşitli sıkıntılar da bunun göstergesi.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.