Trump, sanık olarak tarihe geçti

Eski ABD Başkanı Donald Trump. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump. (Reuters)
TT

Trump, sanık olarak tarihe geçti

Eski ABD Başkanı Donald Trump. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump. (Reuters)

Dün ilk kez eski bir ABD başkanının aleyhindeki suçlamalarla yüzleşmek için yargıya teslim olmasıyla ülkede tarihi anlar yaşandı. 45. ABD Başkanı Donald Trump, New York’taki Manhattan Ceza Mahkemesi’nin huzuruna çıktı.
Ancak ülke tarihinde aleyhinde bu türden suçlamaların yöneltildiği ilk başkan olan Trump aynı zamanda Temsilciler Meclisi'nde iki kez görevden alınan da ilk başkandı. Mahkeme salonunda yaşananlar kameraya kaydedilmemesine rağmen eski Başkan’ın Florida'dan ayrılarak New York'taki Trump Tower'a gelişi, ardından ise mahkeme huzuruna çıkışı ve oradan ayrılışına dair yapılan yayınlar, Demokratların ve bazı Cumhuriyetçilerin bir süredir korktuğu şu durumu kanıtladı: Trump gazetecileri çekmeye devam ediyor.
Demokratlar New York'taki bu sahneleri endişeyle takip etti. Trump, kendisine senelerce ev sahipliği yapan, övündüğü bu şehirden şöyle bahsetmişti:
“Manhattan'da 5. Cadde'nin ortasında durup birini vursam bile hiç destekçi kaybetmem. Bu müthiş bir şey!”
Demokratlar, Trump'ın yargılanmasını istedikleri uzun yıllar boyunca bu tür bir adımın eski başkanın popülaritesini bir anda yeniden canlandıracağını, kendisine Cumhuriyetçilerin tökezlediği böyle bir dönemde ihtiyaç duyduğu seçim desteğini vereceğini beklemiyordu.
Eski Başkan, ekranlardan aylarca uzak kalması ardından şu an tüm gözlerin üzerinde olduğunu, hakkındaki haberlerin herkesçe takip edildiğini çok iyi biliyor. Bu nedenle Truth Social uygulamasında yaptığı açıklamada önce destekçilerine seslenerek “Ülkemizi geri almalı, Amerika'yı yeniden büyük yapmalıyız” vurgusunda bulundu. 2016'da adaylığını koyduğu sırada seçim kampanyasında bu sloganı (Make America Great Again) kullanan Trump, porno film oyuncusu Stormy Daniels davasında kendisine suçlamalar yöneltildiğinden bu yana siyasetçilerin kapalı kapılar ardında söylediklerini kanıtlamak için bu ifadeleri aralıksız tekrarlıyor. Şarku’l Avsat’ın gözlemlerine göre bugün, Trump'ın 2024 seçim kampanyasının başlangıcı sayılıyor.
Geçtiğimiz yıl kasım ayından başlattığı bu kampanya ile bugüne kadar gereken ivmeyi yakalayamamıştı. Trump’ın eski danışmanı Jason Miller’in ifade ettiğine göre bu davanın ortaya çıkması ardından Trump’ın seçim kampanyası için bugüne dek sekiz milyon dolardan fazla bağış toplandı. Bu yöndeki verileri Twitter hesabından düzenli olarak yayınlayan Miller şunları söyledi:
“Başkan Donald Trump bugün 1,1 milyon dolar topladı. Bu, Manhattan Başsavcısı başkanlığında cadı avının başlamasından dört gün sonra, Başkan Trump'ın sekiz milyon toplamayı başardığı anlamına geliyor.”
Manhattan Bölge Başsavcısı Alvin Bragg, Başkan Trump’ı gerçek adı Stephanie Clifford olan porno film oyuncusu Stormy Daniels'e 2016 başkanlık seçimleri sırasında 130 bin dolar değerinde sus payı vermekle suçlamıştı.
Trump’ın avukatları, ‘sirk benzeri bir atmosfere katkıda bulunacağı’ iddiasıyla mahkeme salonundan yayın yapılmamasını talep etmişti. Bu talebi kabul eden New York eyaleti Yüksek Mahkeme Yargıcı Juan Merchan’ın Trump’ın hakim karşısına çıkacağı duruşmada mahkeme salonuna televizyon kameralarının alınmasını yasaklamasının ardından medya ağları Trump'ın yargıç huzuruna çıkışını doğrudan yayınlayamadı.
Trump'ın seçim ekibi ise gerçekleri aktarmak için Florida'daki malikanesi Mar-a-Lago'yu seçti. Eski ABD Başkanı’nın New York'tan dönüşünün ardından, çarşamba sabahı burada destekçilerine seslenmesi planlanıyor.
Tüm gözler Manhattan mahkeme salonuna çevrildi. Trump'ın uzun yıllarını geçirdiği New York City sokakları, benzeri görülmemiş bir güvenlik tedbirine sahne odu. Zira destekçileri ve muhaliflerinin düzenlediği gösteriler neticesinde güvenlik sorunlarının yaşanmasından korkuldu.
New York polisinin belki de en büyük endişesi, hakkında tartışmaların yürütüldüğü Cumhuriyetçi Temsilci Marjorie Taylor Greene'in Trump ile dayanışmasını ifade etmek için orada bulunmasıydı. Greene, kendi deyimiyle ‘Trump'a yönelik siyasi zulmü’ protesto etmek için’ Başsavcı Alvin Bragg'ın evinin önünde Trump lehine düzenlenen gösterilere öncülük etti. ABD New York'un Belediye Başkanı Eric Adams ise Greene'in ismini telaffuz ederek şu uyarıda bulundu:
“Yalan ve nefret söylemi yaymakla tanınan Marjorie Taylor Greene gibi insanlara şunu söylüyorum: Şehirde bulunduğunuz sırada iyi davranışlar sergileyin. Mesajımız basit ve net: Kendinize hakim olun. New York şehri bizim evimizdir. Kontrolsüz öfkeniz için bir oyun alanı değildir.”
Bu hususta bugüne dek sessizliğini koruyan, zira siyasi müdahaleyle suçlanmak istemeyen ABD Başkanı Joe Biden ise kendisine kaostan endişe duyup duymadığı sorulduğunda “Hayır. New York polisine güveniyorum” ifadelerini kullandı.
Son verilere rakamlara bakıldığında, Trump'ın parti içindeki popülaritesinin kendisine yöneltilen suçlamalardan bu yana arttığı anlaşılıyor. Reuters, Ipsos şirketi ile iş birliği içerisinde gerçekleştirdiği en son ankette, Cumhuriyetçilerin yüzde 48’inin Trump'ın parti adaylığını almasını istediğini, Florida Valisi Ron DeSantis'e yalnızca yüzde 19 oranında destek verildiğini ortaya koydu. Mart ayında bu oranın yüzde 44’e karşılık yüzde 30 olduğu biliniyor.
Bu veriler, Trump'ı destekleme konusunda çekingen davranan, DeSantis sayesinde Trump'ın parti üzerindeki kontrolünden kurtulma fırsatı bulacaklarını uman Cumhuriyetçileri zor durumda bırakıyor. Ancak bu yöndeki umutları, Trump’ın eski Başkan Yardımcısı Mike Pence ve diğerlerinin bu davada Trump’ı savunma telaşıyla solmaya başladı. Cumhuriyetçi Partinin Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell gibi bazı Cumhuriyetçi liderler ise son gelişmeler konusunda sessizliğini koruyor. Söz konusu isimler bu gelişmelerin Trump'ın adaylığı almasına ancak ara seçimlerde yaşananlara benzer şekilde genel başkanlık seçimlerinde Demokrat adaya yenilmesine yol açacağından korkuyor. Trump'ın adayları söz konusu ara seçimlerde partilerinin adaylığını kazanmayı başarmış ancak genel seçimleri kazanmak için gereken oyu alamamıştı.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.