Süper Mario: Bir video oyunundan küresel bir kültür ikonuna

Mario ve Luigi filminden bir kare (AP)
Mario ve Luigi filminden bir kare (AP)
TT

Süper Mario: Bir video oyunundan küresel bir kültür ikonuna

Mario ve Luigi filminden bir kare (AP)
Mario ve Luigi filminden bir kare (AP)

Nintendo tarafından üretilen ve küresel popüler kültürde bir ikon haline gelen video oyunu Süper Mario için bu hafta gösterime girecek bir animasyon filmi çekildi.
Shigeru Miyamoto tarafından yaratılan, bıyıklı, kırmızı şapkalı, genç, hiperaktif bir tesisatçı olan Mario, Nintendo'nun küresel başarısında önemli bir figür haline geldi ve 400 milyondan fazla sattı.

Süper Mario filminde Mario ve Prenses Peach (AP)
Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre Süper Mario oyun karakteri ilk olarak 1981 yılında “Danky Kong” oyununda “Jumpman” adıyla ortaya çıktı, daha sonra “Mario” olarak yeniden adlandırıldı. 1985 yılına gelindiğinde ise dünyanın ilk oyunlarından biri olan ve oyuncuların değişen bir manzarada yatay olarak hareket etmelerini sağlayan “Süper Mario Bros” oyununda görüldü.
“Mario Kart”tan “Mario Golf”e, “Mario Tennis” ve “Mario Strikers”a kadar karakter, kardeşi “Luigi” ve düşmanları “Bowser” ile birlikte son kırk yılda birçok farklı macera ve uyarlamada yer aldı. Oyun formatı da iki boyutludan (2D) üç boyutluya (3D) geçti.
Akıllı telefonların yükselişi karşısında, karakterlerini geleneksel konsollar dışında kullanıma sunma konusunda uzun süredir isteksiz olan Nintendo, Süper Mario Run (2016) ve Mario Kart Tour (2019) da dahil olmak üzere mobil cihazlar için birçok uygulama üretti.
Video oyunları alanında yazar ve gazeteci Morihiro Shigihara, Mario karakteri hakkında “her yaştan çocuğun ve yetişkinin bildiği popüler kültür ikonlarından biri haline geldi, video oyunları dünyasında belki de ondan daha ünlü olan tek karakter Pikaçu olabilir.” dedi.
1993'te mütevazı bir Hollywood filmine ilk kez konu olan Tesisatçı Mario, bu hafta “Minyonlar” animasyon filminin yapım şirketi “Illumination” ile şansını beyaz perdede yeniden deniyor.



Brezilya'dan önce 8 ülke “X” platformunu engelledi

Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
TT

Brezilya'dan önce 8 ülke “X” platformunu engelledi

Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)
Yasaklanmadan önce "X" uygulamasına göz atan bir Brezilyalı  (AFP)

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre "yanlış bilgi yayma"daki rolü nedeniyle Brezilya'da (Cumartesi) bloke edilmeye başlanan "X" platformu, başta otoriter rejimlere sahip olanlar olmak üzere birçok ülkede de yasaklandı.

Birçok ülkede geçici olarak yasaklanan bu sosyal ağ, örneğin 2011'de Mısır'da, 2014 ve 2023'te Türkiye'de ve hatta 2021'den önce ve sonra Özbekistan'da meydana gelen siyasi protestolar ve başkanlık seçimleri hakkında bilgi yayma yeteneğini kanıtladı.

Çin

Çin, Twitter platformunu (“X”in eski adı) daha dünyada meşhur olmadan yasakladı. Çinliler, Haziran 2009'dan bu yana, yani Çin'in Tiananmen Meydanı'nda başlattığı kanlı baskının yirminci yıldönümünü anmadan iki gün önce bu platformu kullanmamaya başladılar ve yerine geniş çapta "Weibo" ve "WeChat" platformlarını kullandılar.

İran

Yetkililer, Haziran 2009'da gerçekleşen tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına ilişkin protestoların ardından Twitter'ı yasakladı; bu karar, yayımlanmasından sonra 15 yıl yürürlükte kaldı.

Ancak uygulama, kadınların maruz kaldığı baskılara karşı yurt dışındaki protesto hareketlerine ilişkin haberlerin 2022 yılı sonunda yayınlanmasına katkı sağladı.
Türkmenistan

Orta Asya'daki son derece izole ülke, diğer birçok yabancı hizmet ve web sitesine ilave olarak 2010 yılının başlarında Twitter'ı engellemeye başladı.

Yalnızca devlete ait Türkmen Telekom şirketi tarafından sağlanan internet taraması yetkililerin denetimine tabidir.

Kuzey Kore

Kuzey Kore, 2010 yılında "ülkeyle ilgilenen yabancılara" yakınlık gösterip kendi Twitter hesabını açtıktan sonra, Nisan 2016'da uygulamayı Facebook, YouTube, bahis siteleri ve pornografiyle birlikte engelledi.

Birkaç hükümet web sitesi dışında internete erişim, ağın kullanımını az sayıda yetkiliyle sınırlayan kapalı rejim tarafından yakından izleniyor.

Myanmar

Platform, Aung San Suu Kyi'nin sivil hükümetini deviren askeri darbeye karşı yapılan protestolar nedeniyle engellendikten sonra, Şubat 2021'den beri erişim sağlanamıyor.

O tarihten bu yana iktidardaki askeri cunta interneti kısıtlama konusunda kararlılığını sürdürüyor.

Rusya

Moskova, "yasa dışı içerik" yayınlanmasını kınayarak, 2021'den bu yana Twitter'a erişimi yavaşlattı ve Twitter kullanımını kısıtladı.

Mart 2022'de, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı başladıktan hemen sonra siteye erişimi resmi olarak engelledi. Ancak birçok Rus, "X"i bir "Sanal Özel Ağ" veya "VPN" programı aracılığıyla kullanıyor; bu program, programı çağıran kişinin adresini gizleyerek yasağı aşmalarına olanak tanıyor.

Pakistan

Ordunun desteklediği hükümet, Şubat 2024'teki parlamento seçimlerinden bu yana "X" platformunu yasakladı ve kararı "güvenlik gerekçelerine" bağladı.

Hapisteki eski Başbakan İmran Han'ın partisine ait olan bir muhalefet hesabı, platformda yaygın yolsuzluk suçlamalarını yayınlamıştı.

Venezuela

Yolsuzluk şüphelerine rağmen temmuz ayında yeniden seçilen Başkan Nicolas Maduro, ülke çapında şiddetle bastırılan gösterilerle birlikte, 9 Ağustos'ta platformun 10 gün yasaklanmasını emretti.

Yasak, süre dolmasına rağmen kaldırılmadı ve hâlâ yürürlükte

Brezilya

Engelleme, engellemeyi aşmak için sanal özel ağ (VPN) kullanmak gibi "teknolojik hilelere" başvuran kişilere 50.000 reali (yaklaşık 9.000 dolar) para cezası verilmesini içeren bir yargı kararı ile birlikte gerçekleştirildi.