ABD’li milletvekilleri, Avrupa’ya DMO’yu terörist ilan etmesi çağrısında bulunuyorlar

130 Cumhuriyetçi ve Demokrat milletvekili Borrell'e ‘İran'ın sivilleri öldürme planlarının arkasında olduğunu’ söyledi

ABD Kongre Binası (AFP)
ABD Kongre Binası (AFP)
TT

ABD’li milletvekilleri, Avrupa’ya DMO’yu terörist ilan etmesi çağrısında bulunuyorlar

ABD Kongre Binası (AFP)
ABD Kongre Binası (AFP)

ABD’de Demokrat ve Cumhuriyetçi milletvekilleri, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'i İran Devrim Muhafızları Ordusu’nu (DMO) terör örgütleri listesine dahil etmeye çağırdı.
Her iki partiden 130'dan fazla milletvekili Borrell'e hitaben yazdıkları mektupta sorunu acilen çözmesini isteyerek DMO’nun ‘on yıllardır AB’deki sivilleri açıkça hedef alan planları gerçekleştirdiğine’ dikkat çekti.
Demokrat Kathy Manning ve aynı partiden Bill Keating ile Cumhuriyetçi Tom Kean liderliğindeki milletvekilleri, İran'ın 'dünyada terörizmi destekleyen bir numaralı ülke' olup 'insan hakları ihlalleri ve terör faaliyetlerine arka çıktığını ve bunlarda parmağı olduğunu' ifade ettiler.
Mektup, West Point Terörle Mücadele Merkezi tarafından yakın zamanda yapılan ve İran'ın son beş yıl içinde Avrupa'daki vatandaşları gözetlemek, kaçırmak veya öldürmek için en az 33 komplo düzenlenmesine önayak olduğunu gösteren bir araştırmaya dayanıyor.
Borrell’in DMO’nun terör örgütleri listesine dahil edilmesi yönünde Avrupa Parlamentosu’nun yaptığı oylamaya rağmen bunun mahkemeler aracılığıyla yapılması gerektiğini söylemesine karşı milletvekilleri şöyle dediler:
“DMO’nun terör örgütleri listesine alınması ile ilgili yasal karmaşıklıkları anlıyoruz. Bu tür bir kararın adli bir makam ya da benzeri nüfuza sahip bir oluşum tarafından desteklenmesi gerektiğini anlıyoruz. Ancak, İran'ın AB ülkeleri ve vatandaşlarına yönelik artan tehdidini göz önünde bulundurarak, sizi bu meseleyle acilen ilgilenmeye davet ediyoruz.”
Geçtiğimiz ocak ayında Avrupa Parlamentosu’nda DMO’nun terör örgütü listesine alınması yönünde bir oylama yapılmış ve 598 lehte ve 9 aleyhte oy kullanılmıştı. Ancak Borrell’in başkanlık ettiği Dış İlişkiler Konseyi, hukuki sebeplerden dolayı parlamentonun tavsiyelerinin uygulanmaması yönünde karar vermişti. O dönem Borrell, “Bu, mahkeme kararı olmadan karar verilemeyecek bir şey. 'Senden hoşlanmıyorum, bu yüzden seni terörist sayıyorum' diyemezsiniz” açıklamasında bulunmuştu.
Kongre, AB’nin DMO’yu terör örgütleri listesine dahil etme konusunda gösterdiği ‘tereddütü’ ilk kez eleştirmiyor. Nitekim Cumhuriyetçi senatörler daha önce bu tereddütün ‘İran ve Rusya ile mücadele etme çabalarını riske atacağını’ söylemişlerdi.
Geçen ay Borrell’e yazdıkları mektupta “Bu mektubu size, AB’nin DMO’yu terör örgütleri listesine dahil etme konusunda gösterdiği tereddütten duyduğumuz hayal kırıklığını ifade etmek için yazıyoruz. DMO’nun Rusya'nın Ukrayna'daki savaş suçlarına artan desteğinin ortasında, Avrupa'nın tereddütü Rusya'ya karşı ortak çabalarımızı zayıflatıyor ve İran hükümetinin Batı'da terörizm tohumlarını saçma hedefini gözden kaçırıyor” ifadelerini kullanmışlardı.
Dış İlişkiler Komisyonu'nun kıdemli üyesi Cumhuriyetçi Jim Risch başta olmak üzere senatörler, İran’ın Rusya’ya Ukrayna savaşında insansız hava araçları (İHA) sağlamasının ‘DMO’yu Rus terörizminin bir ortağı haline getirdiğinin’ ifade edilmesinin yanı sıra Rusya'yı teröre destek veren bir devlet olarak kabul eden bir Avrupa Parlamentosu karar tasarısına işaret etmişlerdi.
ABD, eski Başkan Donald Trump'ın Tahran'la imzalanan nükleer anlaşmadan çekilme ve yaptırımlar uygulayarak azami baskı politikasını benimseme kararından bir yıl sonra, 2019'da DMO’yu terör örgütleri listesine almıştı.
Tahran, geçen yıl mart ayında nükleer müzakerelerin askıya alınmasının ardından müzakerelerin devamı için DMO’nun terör listesinden çıkarılmasını şart koşmuş, ancak daha sonra bu şartını geri çekmişti. Bundan önce Joe Biden yönetimi Tahran’ın taleplerini ancak bölgesel tansiyonu düşürmesi ve General Kasım Süleymani’nin ölümünün intikamını alma tehditlerinden vazgeçmesi durumunda yerine getirebileceğini söylemişti.
AB, Ukrayna savaşında Rusya'ya İHA’lar tedarik ederek verdiği destek nedeniyle bu yılın ocak ayında İran'a yaptırım uygulama politikası benimsese de DMO’yu hala Avrupa terör örgütleri listesine dahil etmiş değil. Fransa, Almanya ve İngiltere, DMO’nun terör örgütleri listesine alınması konusunda hararetli bir iç tartışmaya tanık olmuştu.
DMO komutanları, AB ülkelerine, DMO’nun terör listesine alınması halinde ‘katlanılamaz’ vahim sonuçlarla yüzleşmeye karşı uyarıda bulunmuşlardı.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.